Тақырыбы : ХІ - Х V ғасырлардағы Византия Орындаған. Курбанова С Тексерген : т. к. доцент Айтбай Р. Т. Алматы 2015 жыл

1. ХІ-ХІІ ғасырларда Виантия жеріндегі саяси- экономикалық дағдарыс. 2.Византияның қалпына келтірілуі. 3.Византияның құлауы

Византияда феодалдық қатынас ХІ ғасырдың аяғы мен ХІІ ғасырдың басында қалыптасуын аяқтады. Осы кезеңде феодалдық вотчинаның негізгі белілері қалыптасып ерікті шаруалардың басым көпшілігі феодалдық тәуелділіке түсті.

Феодалдардың бытыраңқылығын тежей отырып оларды орталық үкіметтке бағындыруға ұмтылған император оларға ерікті шаруалардан түскен салық табысынан жалақы, мемлекет пайдасына көрсеткен қызметіне сыйлық ретінде ерікті шаруалар жерінен жер бөліп беріп отырды.

Бұл сыйлықтар ХІ ғасыр мемлекет жерін жеке адамға беру прониялар деп атады.Ал, ХІІ ғасырда прониялар әскери қызмет атқарғаны үшін ақсүйектер өмір бойы пайдалануға берілді ХІ ғасырдың аяғы мен ХІІ ғасырдың басында жай вотчиналардыңда прониялардың да өздерінің қарулы күштері өз соттары өз түрмелері болды феодалдық иерархия қалыптасты.

Византияда феодалдық қатынас ХІ ғ. аяғы мен ХІІ ғ. басында қалыптасуын аяқтады.ХІ-ХІІ ғғ. қалалар гүлденіп дамыды. Визатия қалалары батыс елдердегідей жеке феодалдарға бағынбады.Қалалар мемлекетке бағынды.

Қаланы императордың тағайындаған стратигі басқарып, ол жалдамалы әскермен қамтамсыз етілді. ХІ ғ.аяғынан бастап Византия императорлары Италия республикаларының (Венеция Генуя, Пиза) әскери көмегіне жүгінген еді.

ИМПЕРАТОР АЛЕКСЕЙ КОМНИН І Сондықтан италияндық саудагерлерге салықсыз сауда жасауға рұқсат берген болатын жылы І Алексей Комнинді ірі жер иеленуші ақсүйектер император етіп сайлады. ХІІ ғ. басындағы көшпенділердің, нормандардың жойқын шабуылдары Византияны әлсіретіп кетті

Император І Мануил Комниннің ( ) әскерлері нормандардан үлкен жеңіліс тапты. Ал, 1176 ж.Мануил әскерлері Мириокефал түбінде түріктерден үлкен жеңіліске ұшырап, бүкіл шекарасында қорғанысқа көшті. Осы жеңілістен кейін Византия империясы үлкен дағдарысқа ұшыраған еді

Елдегі билікті ІІ Исаак Ангел ( жж.)өз қолына алғаннан кейін Андроник кезіндегі жүргізілген өзгерістердің барлығы жойылып, император қазынасы талан-таражға түсті ж.мадьярлар Далмацияны, сербтер Македонияны басып алды. Елдегі билікті ІІ Исаак Ангел ( жж.)өз қолына алғаннан кейін Андроник кезіндегі жүргізілген өзгерістердің барлығы жойылып, император қазынасы талан-таражға түсті ж.мадьярлар Далмацияны, сербтер Македонияны басып алды.

1184 жылы Кипр бөліктенді, 1185 ж.Солт. Болгария Византиядан азаттық алып, 1187 ж.бүкіл Болгарияның тәуелсіздігін мойындауға мәжбүр болды ж.Балкан түбегінің солт-батыс бөлігіндегі Сербия тәуелсіздігін алды жылы Кипр бөліктенді, 1185 ж.Солт. Болгария Византиядан азаттық алып, 1187 ж.бүкіл Болгарияның тәуелсіздігін мойындауға мәжбүр болды ж.Балкан түбегінің солт-батыс бөлігіндегі Сербия тәуелсіздігін алды.

ХІІІ ғ.басында ішкі және сыртқы саясатта дағдарысқа ұшыраған Византия 4-ші крест жорығының ( жж ) оңай олжасына айналды ж.Византия жерінде Латын империясы деп аталатын мемлекет пайда болды. ХІІІ ғ.басында ішкі және сыртқы саясатта дағдарысқа ұшыраған Византия 4-ші крест жорығының ( жж ) оңай олжасына айналды ж.Византия жерінде Латын империясы деп аталатын мемлекет пайда болды.

Елдегі әлеуметтік жағдайдың шиеленісуінің нәтижесінде 14 ғасырдың 40 жылдары қаланың тұрғындарының қозғалысы өршіп кетті. Әсіресе жж.7 жылды қамтыған Солуни қаласындағы зилоттар қозғалысы ерекше болды. ( зилоттар-ашулы,өрекпе деген мағынаны білдіреді ).

1362 ж.Мұрат І Адрианопольды жаулап алып, өз астанасын соған көшірді ж. Марице өзенінің бойында және 1389 ж. Косово алаңында Византия әскерлері түріктерден жеңілді. Түрік сұлтаны І Баязид ( і жж.) Византияны жаулап алуды жасырмады. Алайда 1402 ж.Темір әскерлері түріктерге үлкен соққы берді.

1402 ж.үлкен әскерімен Кіші Азияға енген Ақсақ Темір әскері І Баязид әскерін 28 шілдеде Ангор түбінде талқандады. І Баязид өлтірілгеннен кейін сұлтандыққа талас ел бірлігін бүлдірген еді. Тек сұлтан ІІ Мұрат ( жж.) таққа отырғаннан кейін елдегі алауыздық тоқтады.Константинополь 1453 ж.2 9 майда құлады.

Византияның соңғы императоры ХІ Константин еді. Ал, Константинопольлы жаулаушы сұлтан ІІ Мұраттың мұрагері сұлтан ІІ Мехмед болды.ІІ Мехмед Константинопольды 2 ай бойы 200 мың әскерлерімен қоршауға алған еді.Константинополь Түркия астанасына айналдырылды. Юстиниан дәуірінде салынған қаладағы әулие София соборы сұлтанның негізгі « Ая Суфия »мешітіне айналдырылды. Константинополь-Стамбул деп аталды.

1. Сказкин Орта ғасырлар тарихы 2.Айтбай Р. Т орта ғасырлар тарихы 3.Тортаев Ә.С Орта ғасырлардағы Азия Африка тарихы 4.google.kz сайты