«А СТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ » А Қ Қ ҰҚ Ы Қ НЕГІЗДЕРІ МЕН СОТ МЕДИЦИНАСЫ КАФЕДРАСЫ Презентация Та қ ырыбы: Экологиялы қ құқ ы қ бойынша құқ ы қ б ұ зушылы қ тарды ң т ү рлері Орында ғ ан: Хожакельдиев Қ. Топ: 109 ЖМ Қ абылда ғ ан: Муканова А.Б. Астана 2015

Ж ОСПАР : 1 ЭКОЛОГИЯЛЫ Қ ҚҰҚ Ы Қ Б Ұ ЗУШЫЛЫ Қ МАЗМ Ұ НЫНА СИПАТТАМА Экологиялы қ зиян т ү сінігі, т ү рлері, себептері 1.2 Экологиялы қ құқ ы қ ты қ б ұ зушылы қ т ү сінігі, т ү рлері, құ рылымы 2 ЭКОЛОГИЯЛЫ Қ ЗА Ң ДЫЛЫ Қ ТЫ Б Ұ З Ғ АНЫ Ү ШІН ЗА Ң ДЫ ЖАУАПКЕРШІЛІК Т Ү РЛЕРІ 2.1 Т ә ртіптік жауапкершілік 2.2 Материалды қ жауапкершілік 2.3 Ә кімшілік жауапкнершілік 2.4 Қ ылмысты қ жауапкершілік 2.5 Азаматты қ - құқ ы қ ты қ жауапкершілік 3. Қ АЗА Қ СТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫ Ң ЭКОЛОГИЯ ҚҰҚ Ы Ғ ЫНДА Ғ Ы САЛАЛЫ Қ ЖАУАПКЕРШІЛІК М Ә СЕЛЕЛЕРІ Қ ОРЫТЫНДЫ ПАЙДАЛАНЫЛ Ғ АН Ә ДЕБИЕТТЕР

Экологиялық құқық бұзушылық Табиғи ортаны қорғау туралы заңдарды бұзушыларға, табиғи ортаға, адам денсаулығына зиян тигізушілерге, сондай-ақ осы тектес қауіп-қатер туғызушыларға қарсы қолданылатын заңды іс-әрекет. Өмірде табиғи объектілердің табиғи жағдайларының нашарлауы, олардың экологиялық байланысының әлсіреуі, табиғи объектілердің өзін-өзі тазалауы мен өзін-өзі қайта қалпына келтіру қабілетінің төмендеуі, табиғаттың, сонымен бірге адамның қорғану қасиетінің кемуі жиі ұшырасады. Олар тигізетін экологиялық зиянның құнын анықтау өте қиын, олардың көлемін ақшамен есептеу тіпті мүмкін емес

«Экологиялы қ құқ ы қ б ұ зушылы қ » ж ә не «экологиялы қ зиян» ұғ ымдарын теориялы қ т ұ р ғ ыдан тере ң зерттеу қ ажеттілігіне 80-ші жылдарды ң басында белгілі ғ алым С.Б.Байсалов назар ауда­р ғ ан. Қ аза қ станды қ құқ ы қ ты қ ә дебиетте экологиялы қ құқ ы қ б ұ зушылы қ ү шін жауапкершілік м ә селелері бойынша жекеле­ген зерттеулер шы ғ ып, онда қ аралып отыр ғ ан м ә селені ң кейбір аспектілері ө з шешімін тапты. Сонымен бірге, экологиялы қ зиян ұғ ымыны ң жалпы ж ұ ртшылы ққ а таныл ғ ан бірын ғ ай аны қ тама­сы ә зірше жо қ. Экологиялы қ за ң наманы б ұ зу салдарынан келтірілген зиянны ң ұғ ымы туралы м ә селе тиісті құқ ы қ б ұ зушылы қ объектісі үғ ымымен ты ғ ыз байланыста қ арастырылады, себебі за ң сыз ә peкеттердi ң салдарынан на қ осы экологиялы қ ортанъщ ө зіне зиян келпрепнд­іктен ол жалпы құқ ьщ б ү зушылы қ объектісіне айналады. Экологиялы қ зиян, біріншіден, қ орша ғ ан орта к ү йіні ң сапасы­на келтірілетін бол ғ анды қ тан, оны ң сипаттамасын берер алдын­да құқ ы қ ты қ қ оргау нысанасыны ң д ұ рыс, б ұ зылма ғ ан қ алпыны ң сипаттамасын беру керек. Бір с ө збен айт қ анда, қ орша ғ ан орта­ны ң сапасы т ү сінігін беру керек.

Құқ ы қ б ұ зушылы қ ә рекет қ абілеттілігі иеленуші субъектіні ң занды жауапкершілікке тартылатын қ о ғ ам ғ а зиянды немесе қ ауіпті құқ ы ққ а қ айшы ж ә не кін ө лі ә рекет- ә рекетсіздігі. Құқ ы қ б ұ зушылы қ ты ң т ү рлері: Барлы қ құқ ы қ б ұ зушылы қ қ о ғ ам ғ а қ ауіптілігіні ң сипаты мен де ң гейіне байланысты екі топ қ а б ө лінеді. 1) Қ ылмыс. 2) Теріс қ ылы қ. Объектіні ң құ ндылы ғ ы, құқ ы ққ а қ айшы ә рекетті ң мазм ү ны, жа ғ дайы, уа қ ыты, ә дісі, келтірілген зиянны ң к ө лемі мен сипаты, кін ә ні ң нысаны құқ ы ққ а қ айшы ә рекетті ң к ү шейе т ү скендігі, оны ң себебі, құқ ы қ б ұ зушыны ң жеке мінездемесі ар қ ылы аны қ талатын қ о ғ ам ғ а зияндылы қ ты ң сипаты мен де ң гейі негіз болады.

Кылмыс қ о ғ ам ғ а қ ауіпті ж ә не за ң мен жазалау қ атерімен тыйым салын ғ ан айыпты ә рекет- ә рекетсіздік. Ол қ о ғ амны ң қ алыпты ө мір немесе мемлекеттік құ рылыс, шаруашылы қ ж ү йе, меншік ж ә не азаматтарды ң саяси, е ң бектік, м ү лікті ң ж ә не бас қ а да құқ ы қ тары. Қ ылмысты ң занды сипаты олар ғ а қ ылмысты қ за ң мен тыйым салу мен жазалау шараларын қ олдану болып табылады. Қ ылмысты за ң да к ө рсетілген, қ ылмысты ң барлы қ нысандык белгілерін иеленуші құқ ы қ б ұ зушылы қ ө зіні ң же ң іл м ә нділігіне байланысты қ о ғ ам ғ а қ ауіпті болмаса, қ ылмыс болып саналмайды. Теріс қ ылы қ дегеніміз - қ ылмыспен салыстыр ғ анда қ о ғ ам ғ а қ ауіптілігі біршама т ө мен ж ә не қ о ғ амда ғ ы құқ ы қ ты қ т ә ртіпті ң жекелеген жа қ тарына н ұқ сан келтіруші құқ ы қ б ұ зушылы қ. Теріс қ ылы қ қ о ғ ам ғ а зиян келтіргендіктен, ә леуметтік қ ауіпті болып табылады. Теріс қ ылы қ қ о ғ ам ө міріні ң қ ай саласында жасалуы, келтірген зияныны ң сипаты ж ә не тиісті құқ ы қ ты қ санкциясыны ң ерекшеліктеріне байланысты ә кімшілік, т ә ртіптік, азаматты қ құқ ы қ б ұ зушылы қ тар ғ а жіктелінеді.

Тәртіптік жауаптылық тәртіптік жауаптылық Экологиялық құқық бұзушылық немесе қоршаған ортаға бағытталған теріс қылығы үшін қызметкерге жаза түрінде қолданылатын санкцияны тәртіптік жауаптылық дейміз. Тәртіптік теріс қылық тәртіптік жазалар Тәртіптік теріс қылық деп қызметкердің кінәсінен оған жүктелген қызметтік міндеттердің дұрыс орындалмауын не мүлде орындалмауын айтамыз.Сондықтан жұмыс беруші қызметкерге қызмет, шарт бойынша өзінің қоршаған ортаға байланысты қызметтік міндетін орындамағаны үшін оған тәртіптік жазалар қолданады. Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 10 желтоқсандағы Еңбек туралы Заңының 94- бабына сәйкес тәртіптік жазалардың 4 түрі қолданылады: 1)ескерту; 2)сөгіс беру; 3) осы Заңның 26-бабының 9-12 тармақшаларына сәйкес жеке еңбек шартын бұзу.

Э КОЛОГИЯЛЫ Қ ҚҰҚ Ы Қ Б Ұ ЗУШЫЛЫ Қ Ү ШІН МАТЕРИАЛДЫ ЖАУАПТЫЛЫ Қ

Экологиялық құқық бұзушылықтың құрамы Әкімшілік Тәртіптік теріс қылық Қылмыс

Қ ылмысты қ жауапкершілік тек қ ылмыс жаса ғ аны ү шін қ олданылады, Қ ылмыс жасады деп таныл ғ ан адамдар ғ а а) айыпп ұ л салу; б) белгілі бір лауазымды ат қ ару немесе в) қ о ғ амды қ ж ұ мыстар ғ а тарту; г) т ү зеу ж ұ мыстары; д) ә скери қ ызмет бойынша шектеу; е) бас бостанды ғ ынан шектеу; ж) қ амау; з) т ә ртіатік ә скери б ө лімде ұ стау; и) бас бостанды ғ ынан айыру; к) ө лім жазсы қ олданылуы м ү мкін. Б ұ дан бас қ а соттал ғ андар ғ а мынадай қ осымша жазалар: -арнаулы ә скери немесе құ рметті ата ғ ынан, сыныпты қ шенінен, -м ү лкін т ә ркілеу қ олданылуы м ү мкін. Біра қ айыпп ұ л салу ж ә не белгілі бір лауазымды Қ ылмысты қ жазны та ғ айындауды жал ғ ыз мемлекттік орган – Ә кімшілік жауапкершілік - ә кімшілік теріс қ ылы қ жаса ғ аны Азаматты қ жауапкершілік – шарт бойынша міндеттемелерді Айып т ө леу дегеніміз - борыш қ ор міндеттемесін Т ә ртіптік жауапкершілік - б ұ л е ң бек шартын

Пайдаланыл ғ ан ә дебиеттер: Е.Баянов «Мемлекет ж ә не құқ ы қ негіздері» Алматы 2001ж А. Ибраева, Г. Ә лібаева, Қ.Айтхожин « Құқ ы қ тану» Алматы 2006 ж.