Рыгор Барадулін

Г.н. 1935

Пімен Панчанка, Паходжанне майго друга Рыгора Б. Ты прыйшоў з вайны і гора, Ты – з малітвы, Ты з разгневанага бору, Ты смалісты. Сто паэтаў цягнуць хорам, Ты салістам. Ты нібы святло ў лесе Ад каліны, Ты ад самай добрай песні – Ад Куліны.

Рыгор Барадулін – народны паэт Беларусі, крытык, перакладчык, грамадскі дзеяч. Яго імя шмат што значыць у сучаснай беларускай паэзіі. У графе прафесія ён звычайна ставіць літаратар. Нават калі віратлівыя жыццёвыя пуцявіны прымусілі б яго быць інжынерам, фінансістам, медыкам, ён усё роўна быў бы паэтам. Гэта яго прызванне, яго жыццё, яго лёс. Па спосабу светаўспрымання, спосабу бачыць зявы і рэчы ён – паэт. Гэта яго сацыяльная, грамадская, асабістая функцыя, яго натура.

Нарадзіўся паэт на хутары Верасоўка Ушацкага раёна ў сямі рабочага ў 1935 годзе. Падчас вучобы ў Беларускім дзяржаўным універсітэце пачынае публікавацца; пасля заканчэння БДУ працаваў у рэдакцыях газеты Советская Белоруссия, часопісаў Бярозка, Беларусь, Полымя. З 1972 г. працуе ў выдавецтве Мастацкая літаратура. Выступае ў друку з 1953 года. Выдаў зборнікі паэзіі Маладзік над стэпам у 1959 пасля паездкі разам з аднакурснікамі на збор ураджаю ў Кустанайскую вобласць, Рунець, красаваць, налівацца (1961), Нагбом (1963), Неруш(1966), Адам і Ева (1968), Вяртанне ў першы снег (1972), Рум (1974), Абсяг (1978), Вечалле (1980), Амплітуда смеласці (1983), Маўчанне перуна (1986), Самота паломніцтва (1990), Міласэрнасць плахі (1992), Евангелле ад Мамы (1995), творы сатыры і гумару і інш.

Тэмы творчасці Барадуліна У вершах Барадуліна шматстайна і напорыста гучыць тэма Радзімы, асэнсавання свайго роду, прыналежнасці да роднай зямлі. У вершах Барадуліна шматстайна і напорыста гучыць тэма Радзімы, асэнсавання свайго роду, прыналежнасці да роднай зямлі. Ад бацькі свайго Ад бацькі свайго ў радню ў радню Я атрымаў Я атрымаў з дзяцінства з дзяцінства Шырокую даланю – Шырокую даланю – Тапарышча Тапарышча любое сцісну! любое сцісну! Плённа развіваецца інтымная лірыка, даючы прастор чалавечай пяшчоце, багаццю пачуццяў, асабістасці. Паэт пераканаўча паказвае, што пачуццё кахання дапамагае чалавеку глыбей і паўней адчуваць свет, прыгажосць яго абектыўнай рэальнасці. Плённа развіваецца інтымная лірыка, даючы прастор чалавечай пяшчоце, багаццю пачуццяў, асабістасці. Паэт пераканаўча паказвае, што пачуццё кахання дапамагае чалавеку глыбей і паўней адчуваць свет, прыгажосць яго абектыўнай рэальнасці.

Вялікую ролю ў творчасці адыгрывае сацыяльны аспект. Асоба, яе ўнутраны свет і свядомасць – вось што кранае паэта. Яго цікавяць духоўныя патэнцыі чалавека, права на індывідуальнасць, самастойнасць выбару і рашэнняў. Вялікую ролю ў творчасці адыгрывае сацыяльны аспект. Асоба, яе ўнутраны свет і свядомасць – вось што кранае паэта. Яго цікавяць духоўныя патэнцыі чалавека, права на індывідуальнасць, самастойнасць выбару і рашэнняў. Жыццёвы і ідэйны мастацкі вопыт паэта адлюстраваўся ў Баладзе Брэсцкай крэпасці (адзначана прэміяй Ленінскага камсамола Беларусі). Гэта паэма, якая асэнсоўвае подзвіг абаронцаў Брэсцкай цытадэліз вышыні сучаснасці. Паэт ідзе ў гісторыю, яму дапамагае багатае асацыятыўнае мысленне. Здаецца, што яму ўсё падуладна. Дзён сівое прадзіва ніткаю суроваю на сцяжыну прадзеда памяць выкіроўвае. Жыццёвы і ідэйны мастацкі вопыт паэта адлюстраваўся ў Баладзе Брэсцкай крэпасці (адзначана прэміяй Ленінскага камсамола Беларусі). Гэта паэма, якая асэнсоўвае подзвіг абаронцаў Брэсцкай цытадэліз вышыні сучаснасці. Паэт ідзе ў гісторыю, яму дапамагае багатае асацыятыўнае мысленне. Здаецца, што яму ўсё падуладна. Дзён сівое прадзіва ніткаю суроваю на сцяжыну прадзеда памяць выкіроўвае. Словатворчасць – асобная тэма ў дачыненні да яго паэзіі.Нават наватворы гучаць у Барадуліна зусім па-народнаму і добра ажыўляюць мову. Думаецца, што намаганні паэта ў галіне моватворчасці плённыя, яны супадаюць з агульным рэчышчам духоўнай дзейнасці народа як моватворцы. Словатворчасць – асобная тэма ў дачыненні да яго паэзіі.Нават наватворы гучаць у Барадуліна зусім па-народнаму і добра ажыўляюць мову. Думаецца, што намаганні паэта ў галіне моватворчасці плённыя, яны супадаюць з агульным рэчышчам духоўнай дзейнасці народа як моватворцы.

Словы матчыны з Вушаччыны (кніга «Здубавецця») Не хваліся сеўшы, а хваліся зеўшы. Не хваліся сеўшы, а хваліся зеўшы. Лёг не еўшы, устаў не спаўшы. Лёг не еўшы, устаў не спаўшы. Як увойдуць злыдні на тры дні, дык і за сем год не выганіш. Як увойдуць злыдні на тры дні, дык і за сем год не выганіш. Карову б'ець зык, а бабу бабскі язык. Карову б'ець зык, а бабу бабскі язык. Хлябай, не дбай, хоць жыдка, ды многа. Хлябай, не дбай, хоць жыдка, ды многа. Людскі рот - не гарод, не паставіш плот. Людскі рот - не гарод, не паставіш плот. Не будзь ні войтам, ні сватам, не будзеш чалавекам праклятым. Не будзь ні войтам, ні сватам, не будзеш чалавекам праклятым. Аддай рукамі, а хадзі нагамі. Аддай рукамі, а хадзі нагамі. Чужога дзіцёнка хоць маслам маслі, а ён дзёгцем усё роўна смярдзіць. Чужога дзіцёнка хоць маслам маслі, а ён дзёгцем усё роўна смярдзіць.

Ён тэмпераментна дорыць жыццё слову, таму, што падуладна толькі таленту. Ад сонца ў крыві, ад улюбёнасці ў родную зямлю і родную мову, ад яснага ўсведамлення свайго дачынення да натуры, стыхіі, быцця. Ён не ўмее не жыць вершам, не ўбачыць паэтычны вобраз у любым выяўленні сутнага. Лёс Барадуліна, як і лёс кожнага паэта, абумоўлены сацыяльнымі карэннямі, часам, яго асабістай біяграфіяй. Тым часам, у якім жыве паэт, і тым, што існуе ў гістарычнай памяці народа. І яшчэ ў тым трэцім вымярэнні, у прасторы і часе душы, дзе адыходзіць на другі план падзейнае, фактаграфічнае, а ўзбуйняецца ў паэтычным усведамленні спрадвечнае. Ён тэмпераментна дорыць жыццё слову, таму, што падуладна толькі таленту. Ад сонца ў крыві, ад улюбёнасці ў родную зямлю і родную мову, ад яснага ўсведамлення свайго дачынення да натуры, стыхіі, быцця. Ён не ўмее не жыць вершам, не ўбачыць паэтычны вобраз у любым выяўленні сутнага. Лёс Барадуліна, як і лёс кожнага паэта, абумоўлены сацыяльнымі карэннямі, часам, яго асабістай біяграфіяй. Тым часам, у якім жыве паэт, і тым, што існуе ў гістарычнай памяці народа. І яшчэ ў тым трэцім вымярэнні, у прасторы і часе душы, дзе адыходзіць на другі план падзейнае, фактаграфічнае, а ўзбуйняецца ў паэтычным усведамленні спрадвечнае.