ШИНЖИЛГЭЭНИЙ УУСМАЛ БЭЛДЭХ ЗӨВЛӨМЖ

дисперсийн орчин ДИСПЕРСИЙН СИСТЕМ дисперсийн фаз >100ммк 1-100ммк <1ммк булингар коллоид жинхэнэ (хөвдөс) уусмал уусмал

Уусмалын концентраци – тодорхой масс болон эзэлхүүнтэй уусмалд агуулагдаж байгаа ууссан бодисын тоо хэмжээ Процентын концентраци (%) - 100г уусмалд агуулагдаж байгаа ууссан бодисын граммын тоогоор илэрхийлэгдэнэ. Жишээ нь: 20% NaOH-ийн уусмал: 20г NaOH+ 80г ус=100г Моляр концентраци (C M ) – 1литр уусмалд агуулагдаж байгаа бодисын молийн тоогоор илэрхийлэгдэнэ. 1моль буюу г-моль нь бодисын молекул жинтэй тэнцүү граммын тоо Жишээ нь: 1М NaOH уусмал: 40г NaOH 1000мл Нормаль концентраци (N) – 1литр уусмалд агуулагдаж байгаа бодисын г-эквивалент тоогоор илэрхийлэгдэнэ. Эквивалент жин – нэгж жин устөрөгчтэй нэгдэх буюу нэгдлээс нь халж чадах бодисын хэмжээ - Дан бодисын эквивалент жин: Э(Na)= 23, Э(O 2 ) = 16:2 = 8г

-Суурийн эквивалент жин: Э(NaOH)= M NaOH :1 = 40г Э(Ca(OH) 2 )= M Ca(OH)2 : 2 = 37г Э(Al(OH) 3 )= M Al2(OH)3 : 3 = 26г -Хүчлийн эквивалент жин: Э(HCl)= M HCl :1 = 36,5г Э(H 2 SO 4 )= M H 2 SO 4 :2 = 49г -Давсны эквивалент жин: Э(Na 2 CO 3 )= M Na 2 CO 3 :2 = 53г Э(Al 2 (SO 4 ) 3 =M Al 2 (SO4) 3 :6 = 57г V1*C1 = V2 *C2 V1/V2 = C2/C1 Моляль концентраци (Сm) – 1000г уусгагчид агуулагдаж байгаа ууссан бодисын молийн тоогоор илэрхийлэгдэнэ Жишээ нь: Cm=2моль/кг NaOH-ийн уусмал: 80г NaOH+ 1000г ус Молийн доль – ууссан бодис, уусгагчийн молийн тоог уусмалыг бүрдүүлэгч бүх бодисын молийн тооны нийлбэрт харьцуулсан харьцаагаар илэрхийлэгдэнэ. N 1 =n 1 /(n 1 +n 2 ) N 2 =n 2 /(n 1 +n 2 )

Жингийн концентраци 50%-ийн NaOH-ийн уусмал: 50г NaOH + 50г ус R5 +4мл ус 10%: 1мл 5мл X 250 мл; 50 мл 50%-ийн NaOH-ийн уусмал дээр 200мл ус нэмж шингэлнэ мл их конц-тай уусмал мл уусгагч Тоонолжлолын дүрэм 50 – – Х Х= 2500:50=50 (мл)

96%-ийн H 2 SO 4 300мл10%-ийн уусмал бэлдэх 100г – 96г цэвэр бодис Х - 10 г Х=1000/96=10,42г 10,42 г H 2 SO 4 100г 10%-ийн уусмал Х 300г; X=31,26г 96%-ийн H 2 SO 4 m d = ; d (96%-ийн H 2 SO 4 )= 1,84 V=31,26:1,84=17,0мл V 17мл 96%-ийн H 2 SO мл ус

25%-ийн 300г уусмалыг 40%-ийн 400г уусмалтай холиход үүсэх уусмалын концентрацийг ол 100г – 25г 1-р цэвэр бодис 300г – Х 1 ; X 1 =75г Х=75+160=235(г) 100г – 40г 2-р цэвэр бодис 400г – Х 2 ; Х 2 =160г Үүсэх уусмалын жин: m1+m2= =700 (г) Үүсэх уусмалын концентраци: 700г – 235г цэвэр бодис 100г – Х; X=33,6% уусмал

Хүхрийн хүчлийн 95% уусмал ба 20%-ийн уусмалаас 1 литр 50%-ийн уусмал бэлдэх мл – 30мл 1000мл - Х1; X1 = 30000/75 = 400мл 95%-ийн уусмал 75мл – 45мл 1000мл – Х2; X2 = 45000/75 = 600мл 20%-ийн уусмал

2 литр 2N азотын хүчлийн уусмал бэлдэх HNO 3 d=1,460г/мл 19,09 моль/л буюу 19,09N M(HNO 3 )=63 Э=63:1=63г буюу 1N 1N - 63г – 1000мл 2N – X; X=126г 1000мл 100г - 82,4г цэвэр хүчил Х - 252г; X=305,8г V=305,8г:1,460г/мл=209,5 мл хүчтэй HNO мл +1790,5мл ус

2 литр 2N азотын хүчлийн уусмал бэлдэх -HNO 3 хүчлийн хувийн жинг тогтоох d=1,460г/мл 19,09 моль/л буюу 19,09N -19,09N 2N (R=9,545) Х – 2000мл //2000:9,545=209,5мл 209,5мл 2000мл +1790,5мл ус

0,1N давсны хүчлийн уусмалыг 37%-ийн (d=1,19) хүчлээс бэлтгэх Э х N x V x 100 Х= d x n Э – давсны хүчлийн эквивалент N – бэлтгэх уусмалын нормаль V – бэлтгэх уусмалын эзэлхүүн, литрээр d – концентраци ихтэй хүчлийн хувийн жин n – концентраци ихтэй хүчлийн % концентраци 36,5*0,1*1*100 X= = 8,25 мл HCl 1000мл 1,19*37

Кристаллогидратаас уусмал бэлтгэх. 5%-ийн CuSO 4 -ийн уусмал бэлтгэх M(CuSO 4 *5H 2 O)=249,68 M(CuSO 4 )=159,60 5%-ийн уусмал: г цэвэр бодис 249,68 – 159,60 249,68*5 Х - 5; X= = 7,8г 159,6 7,8г CuSO 4 *5H 2 O + 92,2мл ус

Эзэлхүүний шинжилгээ. Титрийн уусмал бэлдэх Титр концентраци (Т) – 1мл уусмалд агуулагдах граммын тоо 0,1*36,5г= 365г цэвэр хүчил 1000мл 0,1N HCl-ын уусмалын титр: Т = 365/1000 = 0,365 Т(NaOH) =0,004 бол нормаль концентраци: 0,004г NaOH – 1мл Х мл Х=0,004*1000 = 4г M(NaOH)=40: 40 – 1N 4 - X; X=0,1N

Титрийн уусмалын засвар тогтоох 0,1N NaOH-ийн уусмалын засвар буюу итгэлцүүр К 10мл 0,1N HCl ,2мл NaOH X мл; K=1*10/10,2=0,9804 B K = ; B – титр нь тогтоогдсон уусмалаас авсан, мл a а - титрлэлтэд орсон уусмалын хэмжээ, мл Титр (T): T NaOH = 0,004 * 0,9804 = 0,0039 T NaOH * 1000 Нормаль: N NaOH = = 0,0975N Э

Исэлдэн ангижрах аргад хэрэглэх уусмал Исэлдэх е - + ангижрах Перманганометрийн арга Mn +7 +5e - Mn +2 Mn +7 +3e - Mn +4 (хүчиллэг орчинд) (саармаг ба шүлтлэг орчинд) М M – исэлдүүлэгч ба ангижруулагчийн грамм молекул жин Э = n n – алдсан буюу нэгдүүлсэн электроны тоо M (KMnO 4 ) = 158,4; Э= 158,4/5 = 31,61г 0,1N KMnO 4 уусмал бэлдэхэд 0,1 * 31,61=3,161г

1cm 3 = 1ml 1dm 3 = 1L 1M = 1000 mM 1mM = 1000mkM 1ppm = 1mg/kg, 1ppm = 1mg/l

Хромын хольц бэлтгэх - 9,2г K 2 Cr 2 O 7 -ыг 100мл концентрацтай хүхрийн хүчилд уусгана. - 20г K 2 Cr 2 O 7 -ыг 100мл концентрацтай азотын хүчилд уусгана.