Қызылорда облысы, Қазалы ауданы 266 мектеп - лицейдің химия пәнінің мүғалімі Жанқалиева Күлән Бисенқызы Ұстаз болу - өз уақытын аямау, өзгенің бақытын аялау. Ж.Ж.Руссо

Үй тапсыр- Үй тапсыр- масын сұрау Жаңа сабақ сабақ Сабақты бекіту Үйге тапсырма Бағалау

Периодтық жүйедегі Периодтық жүйедегі орны орны Шығу тарихы тарихы Физикалық қасиеті Физикалық қасиеті Химиялық қасиеті Химиялық қасиеті Табиғатта таралуы Қолдануы Қолдануы Физиологиялық әсері Физиологиялық әсері

Шығу тарихы Күкірт – қашан ашылғаны, қалай атау берілгені жөнінде тарихта дәл мағлұмат жоқ. Ертеде күкіртті үйді жындардан, жаман энергиялардан тазалауға қолданған. Одессей аңызы бойынша ұзақ жолдан туған үйіне оралғанда бірінші жұмысы үйін күкіртті жағып жын – шайтандарды қуу болған.

16 S S

S 16

Күкірт Күкірт аллотропиялық аллотропиялық түр өзгерістері Кристалдық түрі Кристалдық түрі Иілімді күкірт Иілімді күкірт

Аллотропия – (грекше allos - өзге және tropos – бұрылыс, қасиет ) химиялық tropos – бұрылыс, қасиет ) химиялық Элементтердің бірнеше жай заттар түрінде болуы. түрінде болуы. Қазақша тұрпаттастық деп аталады.

ОЛ иіссіз, суда ерімейтін, сары түсті, морт сынатын, электр тогы мен жылуды нашар өткізетін, балқу температурасы 119 градус, сары түс, қоңыр түсті сұйықтыққа айналады. 250 градуста қоймалжың сұйықтыққа айналады. Температура жоғарылаған сайын молекуладағы атомдар саны азая бастайды: S S 8 S 6 S 4 S 2 Кристалдық түрі Кристалдық түрі

Табиғаттатаралуы Боскүйінде Саф күкірт Самород күкірт Қосылыстүрінде Металдардың Сульфидтері Қорғасын жылтыры-PbS, күміс жылтыры - Ag2S, Халькопирит - CuFeS 2 Темір колчеганы- FeS 2 Мырыш алдамышы-ZnS Күкірт қышқылының тұздары Гипс-CaS0 4· 2H 2 O Глаубер тұзы- Na 2 So 4 ·10H 2 O Ащы тұз-MgS0 4 ·7H 2 O

S Күкірт – макро элемент,ақуыздың негізгі компоненті. Күкіртке шаш, кератин,витамин В1 бай. Тазартылған күкіртті – тері ауруларына май түрінде жағады, асқазан тағамды қорытпағанда, дистрофияда ішеді. Күкірт бар аминқышқылдары (цистеин,) ағзаны радиациядан қорғайды, ағзада сутек иондарын тасымалдайды.

Жану реакциясы S+O 2 =SO 2 2S+3О 2 = 2SO

Күкіртсутек Электрондық формуласы:.. H : S : H.. Құрылымдық формуласы: S H

Күкіртсутектің химиялық қасиеттері H 2 S+NaOH = NaHS+H 2 O H 2 S+CaO =CaS+H 2 O H 2 S+Pb(NO 3 ) 2 =2 HNO 3 + PbS Na 2 S+Pb(NO 3 ) 2 = 2NaNO 3 + PbS S 2- +Pb 2+ = PbS

H2S Күкіртсутек – улы зат, онымен тыныс алса басы айналып тұншығады. Күкірсутек бар ауамен тыныс алғанда ол қанға сіңіп, темір ионымен байланысып қанның түсі қараяды Адам күкірсутекпен уланғанда тез арада таза ауамен дем алу қажет

Бояулар жасайды Бояулар жасайды Емдік қасиеті бар Емдік қасиеті бар Тері илеуге Тері илеуге Арасан суларымен Арасан суларымен ревматизм сырқатын ревматизм сырқатын емдейді Сынап сульфиді ашық қызыл түсті Сынап сульфиді ашық қызыл түсті Қолдануы Қолдануы Кадмий сульфиді ашық сары түсті Кадмий сульфиді ашық сары түсті Натрий сульфиді Натрий сульфиді

1. Сенесің бе, сенбейсің бе? 1. Сенесің бе, сенбейсің бе? (берілген сұрақтарға иә немесе жоқ деген сұрақтармен жауап беру керек) 2. 9 есеп (54 бет) 2. 9 есеп (54 бет) 3. Төмендегі айналуларды іске 3. Төмендегі айналуларды іске асыруға болатын реакция теңдеулерін асыруға болатын реакция теңдеулерін жазыңдар. жазыңдар. Zn ZnS H 2 S SO 2 SO 3

Сенесің бе, сенбейсің бе,- күкірттің таңбасы Сенесің бе, сенбейсің бе, - күкірттің таңбасы эс эс Сенесің бе, сенбейсіңбе, латынның Сенесің бе, сенбейсіңбе, - күкірт латынның карбениум деген сөзі карбениум деген сөзі Сенесің бе, сенбейсіңбе,кристалл күкірттің Сенесің бе, сенбейсіңбе, - кристалл күкірттің түр өзгерісі түр өзгерісі Сенесің бе, сенбейсіңбе,күкірттің Сенесің бе, сенбейсіңбе, - күкірттің атомдық массасы 15 атомдық массасы 15 Сенесің бе, сенбейсіңбе,периодтық кестеде Сенесің бе, сенбейсіңбе, - периодтық кестеде к үшінші қатарда тұр. к үшінші қатарда тұр.

Үйге тапсырма:. 10,11 Күкірт, күкіртсутек тақырыбын оқу, 6 есеп (43 бет)