Автор: Валиева Сәгыйдә Минихан кызы. Арча районы, Утар-Аты урта мәктәбе.

Электр тогы ирекле электроннарның яки ионнарның тәртипле күчүе нәтиҗәсендә барлыкка килә. Электр тогы юнәлеше итеп, уңай корылган кисәкчек юнәлешен алалар.

1. Ү тк ә ргеч җ ылына. 2.Электр тогы ү тк ә ргечне ң химик составын ү зг ә ртерг ә м ө мкин. 3. Токны ң магнитик т ә эсире.

Үткәргечнең аркылы кисеме аша 1 с эчендә узган электр корылмасы чылбырдагы ток зурлыгын билгели. Ток зурлыгы үткәргечнең аркылы кисем мәйданы аша узган электр корылмасы q ның корылма узу вакыты t га чагыштырмасына тигез, ягъни Ток зурлыгы үткәргечнең аркылы кисем мәйданы аша узган электр корылмасы q ның корылма узу вакыты t га чагыштырмасына тигез, ягъни I=q / t. [ I ]= A (Ампер) [ I ]= A (Ампер) I = q t

Электр кыры көчләренең электр тогы булдыру буенча башкарган эшен токның эше дип атыйлар. Ул чылбырдагы көчәнешкә (U, Вольт) бәйле. Электр кыры көчләренең электр тогы булдыру буенча башкарган эшен токның эше дип атыйлар. Ул чылбырдагы көчәнешкә (U, Вольт) бәйле.

Үткәргечнең очларына 1 Вольт көчәнеш куелып, үткәргеч аша 1 Ампер ток узгандагы каршылыгы R хәрефе белән тамгалана, берәмлеге 1 Ом итеп кабул ителгән. R=p L S [ P ] = 1 Ом* м J J

Чылбыр б ү лемтегенд ә ге ток зурлыгы шул б ү лемтек очларына куелган к ө ч ә нешк ә туры пропорциональ, ә аны ң каршылыгына кире пропорциональ Чылбыр б ү лемтегенд ә ге ток зурлыгы шул б ү лемтек очларына куелган к ө ч ә нешк ә туры пропорциональ, ә аны ң каршылыгына кире пропорциональ I= U R

I 1 =I 2 =I I 1 =I 2 =I U=U 1 +U 2 U=U 1 +U 2 R=R 1 +R 2 R=R 1 +R 2 U1U1 R1R1 U2U2 R2R2 =

I=I 1 +I 2 I=I 1 +I RR1R1 R2R2 =+ R R1R2R1R2 R 1 + R 2 = = I1I1 I2I2 R2R2 R1R1 U=U1=U2 U=U1=U2

Электр тогының чылбыр бүлемтегендәге эше шул бүлемтек очларындагы көчәнеш белән ток зурлыгы һәм эшнең башкарылу вакыты тапкырчыгышына тигез. A = I U t

Токлы үткәргечтә аерылып чыккан җылылык микъдары ток зурлыгы квадраты белән үткәргеч каршылыгы һәм вакытның тапкырчыгышына тигез: Токлы үткәргечтә аерылып чыккан җылылык микъдары ток зурлыгы квадраты белән үткәргеч каршылыгы һәм вакытның тапкырчыгышына тигез: 2 2 Q = I R t Q = I R t

Электр тогының егәрлеге көчәнеш белән ток зурлыгының тапкырчыгышына тигез. Электр тогының егәрлеге көчәнеш белән ток зурлыгының тапкырчыгышына тигез.

Электр тогының эше A=q U 1 Дж= 1Вт ·с A=q U 1 Дж= 1Вт ·с A= I U t 1кДж=1000Дж A= I U t 1кДж=1000Дж q = I t 1МДж= Дж q = I t 1МДж= Дж

Электр тогының егәрлеге P=I U 1 Вт = 1Дж/с 1кВт = 1000Вт 1МВт = Вт P = I 2 R

Электр тогының эшен үлчәү өчен 3 прибор: вольтметр,амперметр сәгать кирәк

1 кВт ·ч = 1000 Вт· 3600 с = Дж!

Кыскавакытлы лаборатор эш V A 1. Лампочканың егәрлеген табыгыз 2. Лампочкадагы токның башкарган эшен билгеләгез

Токның җылылык тәэсире Инглиз физигы Джоуль Джеймс Прескотт ( ) Рус физигы ЭМИЛИЙ ХРИСТИАНОВИЧ ЛЕНЦ ( )

Дж. ДжоульДж. Джоуль ( ) һәм Э. X. Ленц ( ) бер- берсеннән бәйсез рәвештә, тәҗрибәләр нигезендә шундый нәтиҗәгә киләләр: Э. X. Ленц Q=I 2 R t