محازه ره ی دووه م ئه و هۆكارانه ی كارده كه نه سه ر گواستنه وه أ-هۆكاری سرووشتی : هۆكاره سرووشتییه كان كاریگه ری فراوانیان هه یه له سه ر جوڵه ی گواستنه وه و دروستكردنی تۆره جیاوازه كانی رێگاوبان.

هۆكاره سرووشتیه كانیش بریتین له 1- پێگه ی جوگرافی 2- به رز و نزمی 3- پێكهاته ی روو

4- ئاووهه وا : أ - باران ب - گه رمی ج - ته م د - با 5- ده رامه تی ئاو 6- رووه كی سروشتی

1- پێگه ی جوگرافی پێگه ی جوگرافی گرنگیه كی زۆری هه یه له رووی هه ڵبژاردنی ئامراز و رێچكه ی گواستنه وه. پێگه واده كات وڵات جۆره تایبه تمه ندیه ك له گواستنه وه وه رگرێت. أ-ئه گه ر به سه ر ده ریادا بڕوانێ : روانینی وڵات به سه ر ده ریادا هێزی زیاتری پێده به خشێ. بۆ نمونه پێگه وای كرد كه هۆڵه ندیه كان و به ریتانیه كان له رووی گواستنه وه ی ده ریایی به هێزبن و ده ست به سه ر زۆر شوێن دا بگرن.

ب - وڵاتی داخراو : به ڵام ئه گه ر داخراو بوو و سنوری ده ریایی نه بوو ئه وا ده بێته دیلی وڵاتانی دراوسێ، وه ه كو هه رێمی كوردستان. ج - ئه گه ر به سه ر ده ریای قفڵدراو یانیش نیمچه قفڵدراو ده یڕوانی یانیش دووره ده ست بوو له رێگا بازرگانیه ده ریاییه كان، ئه وا پێگه كه ی زۆر له بایه خی بازرگانیه كه ی كه مده كاته وه ، نمونه ی ئه مه ش باكوری كه نه دا و سێبیریایه له روسیا.

2- به رزو نزمی زۆر جاری وا هه یه به رزو نزمی چالاكی گواستنه وه سنوردار ده كات ، جاریش هه یه ده گاته راده یه ك هه رێمه كه بۆ هیچ چالاكیه كی هاتوچۆ ده ست نادات. یاخود هه رێم هه یه خاوه نی زه وی ته ختانه و بۆ دروستكردنی هه موو شێوازێكی گواستنه وه له باره. روباری ناوچه شاخاویه كان دوچاری تاڤگه ده بن و بۆ هاتوچۆی ئاوی ده ست ناده ن وه كو روباری كولۆرادۆ، كه چی ئه و روبارانه ی به ناوچه ده شتانه كاندا ده رۆن بۆ هاتوچۆ له بارن وه كو روباری نیل.

به هه مان شێوه ش هێڵی ئاسن له ناوچه ده شت و دۆڵه كان زۆره و له ناوچه به رزاییه كان كه مه. هه روه ها سه ركه وتنی ئامێره كانی گواستنه وه به سه ر لێژایی زۆر پێویستی به هێزی كێشكردنی زیاتر هه یه و ئه مه ش ده بێته مایه ی زیاد به كارهێنانی سوته مه نی و زوو له كار كه وتنی هۆیه كانی گواستنه وه.

3- پێكهاته ی رووی زه وی سه ركه وتنی زۆربه ی پڕۆژه ئه ندازه ییه كان ده وه ستێته سه ر بڕی شاره زایی له پێكهاته ی به ردینی ناوچه كه. ئه گه ر پێكهاته ی خاكه كه فشه ڵ بهوو یان دوچاری توانه وه ده هات ئه وا ده بێ به ژێره وه ی رێگاكه به ماده ی پته و دابڕێژرێ. بۆ نموونه ئه گه ر رێگاكه به ئاو رێژگه ی رووباره كان دا رۆیی، ئه وا ده بێ به رزایی زیاتر بێ له به رزایی زێ و چه مه كانی نزیكی تاوه ك له كاتی روودانی لافاودا زیانی پێنه گات. به ڵام ئه گه ر رێگاكه به ناوچه یه كی شاخاوی وا تێپه ڕی كه وا به رد و به رگه خاكه كه ی دوچاری داڕمان و خزین ده هات، ئه وا ده بێ جێگیر بكرێت و به ربه ست و دیوار له به رده میان دروست بكرێت.

4- ئاووهه وا أ-دابارین : له كاتی دابارینی بارانی به خوڕجوڵه ی هاتوچۆ سست ده بێ یاخود په كی ده كه وێ. ناوچه بیابانه كانیش له گه ڵ ئه وه ی وشكن، به ڵام مه ترسیدارترین ناوچه ی جیهانن بۆ دوچار هاتنیان به لافاو. بارانی به خوڕ و هه ڵسانی لافاو رێگاكان تێك ده ده ن و چاكردنه وه شیان ماندوبون و سه رمایه و ماوه یه كی زۆری پێویسته. هه روه ها له كاتی بارینی باران و به فر خلیسكان و كاره ساتی ئۆتۆمۆبیل زیا ده بێت.

ب - پله ی گه رمی : 1- دابه زینی پله ی گه رمی : دابه زینی سه ختی پله ی گه رما كاریگه ری هه یه له سه ر كرداری دروستكردنی رێگا و بان چونكه چیمه نتۆ له ناوچه ی زۆر سارد دره نگ توند ده بێ. له ناوچه سارده كاندا هه ندێك جار به فریش هێڵی ئاسن له شوێنی خۆی ده خزێنێ. هه روه ها دابه زینی پله ی گه رمی له بازنه كانی سه روودا بۆ ژێر پله ی سه دی ده بێته هۆی به ستانی ئاو و رێ له هاتوچۆی ده ریایی ده گرێت و كه شتیه كان ناچار ده بن رێگه یان به ره و باشور لاربكه نه وه.

2- به رزبوونه وه ی پله ی گه رمی : ئه مه یان زیاتر كاریگه ری له سه ر ئامێره كانی گواستنه وه ی وشكانی هه یه كه وا بریتین له ئۆتۆمۆبیل و شه مه نده فه ر. گه رمای زۆر ده بێته مایه ی زوو له كار كه وتنی مه كینه. هه روه ها هاوینان به هۆی به رزی پله ی گه رمی، چینی سه ره وه ی رێگای قیڕتاو لوس و شل ده بێ و ئۆتۆمۆبیلی له سه ر ده خلیسكێ. به رزی پله ی گه رمی ده شبێته مایه ی كه مكردنه وه ی خێرایی، چونكه له لایه ك خاڵی به ریه ككه وتنی تایه و رێگاكه زیاتر گه رم دادێ، له لایه كی تره وه هه وای ناو تایه كه زیاتر لێك دوور ده كه وێته وه و گوشاری زیاتر دروست ده كات و زیاتر ده ته قێ.

ج - ته م ته م ده بێته مایه ی كه مكردنه وه بواری بینین بۆ چه ند مه ترێك. بۆیه زۆر مه ترسیداره له سه ر هه ریه ك له هێڵی ده ریایی و ئاسمانی و وشانی، له كاتی ته مدا كاره ساتی به ریه ككه وتن زیاد ده بێت. بۆیه په نا ده برێته به ر هه ڵكردنی گڵۆپی سه ر شه قامه كان و پێكردنی لایتی ئۆتۆمبێڵه كان تاوه ك بواری بینین زیاتر بكرێت.

د - با ئه گه ر جوڵه ی ئامێره كانی هاتوچۆ ئاراسته كه ی هاوڕێك بوو له گه ڵ ئاراسته ی با ئه وا هێزی كه متری پێویسته ، به ڵام ئه گه ر پێچه وانه ی بوو ئه وا هێز و وزه و كاتی زیاتری پێویسته. بای زۆر به هێز و ره شه باش ده بێته مایه ی وه رگێڕانی ئۆتۆمبێل. بای خۆڵاویش ده بێته مایه ی كه مكردنه وه ی بینین و زۆری رودانی كاره سات. هه روه ها ده بێته هۆی داپۆشرانی رێگای ئۆتۆمۆبیل به چینێكی خۆڵی وورد.

5- ده رامه تی ئاو ئه و هۆكاره بایه خی تایبه تی هه یه بۆ ده ستنیشانكردنی رێچكه ی رێگا و بانه كان. نمونه ی ئه مه ش رێگای ناوچه بیابانه كانه. وه كو رێگای حه ج كه وا به ئاراسته ی بونی بیری ئاوی ده ڕوات. رێگاكانی ئێستاش له بیابانی گه وره هه مان رێگای كاروانه كۆنه كان ده گرنه به ر.

6- رووه كی سرووشتی له ناوچه ی هۆڕه كان قامیش و زه لیان به چڕیلێده ڕوێ و ده بنه به ربه ست له به رده م رێگای هاتوچۆ. هه روه ها هه رێمی یه كسانیش به هۆی زۆری باران و به رزی پله ی گه رمی، گه شه ی رووه ك و دارستان تێیاندا زۆر خێرایه. ئه مه ش وای كردووه دارستان زۆرێك له م ناوچانه ی دابڕیون و هاتوچۆیان تێدا سه خته.