MUQIMIY ( ) Muhammad Aminxoja Mirzaxoja ogli Muqimiy 1850 yilda Qoqondagi Begvachcha mahallasida novvoy oilasida tugildi. Otasi Mirzaxoja asli toshkentlik, onasi Bibioysha Xojandlik edi. Muqimiyning sherga havas qoyishida onasining xizmatlari katta. Bolajak shoir dastlab oz mahallasidagi Mulla Abduxalil domla maktabida, songra Qoqon madrasasida, yillarda esa Buxorodagi «Mextar oyim» madrasasida oqiydi yilda Muqimiy oqishni tamomlab, Qoqonga qaytadi va Sanambibi degan qizga uylanadi. Boshiga oila tashvishlari tushgach, u avval Qoqon yer mahkamasida mirzolik, Oqjar qishlogida paromda pattachi, xattot bolib ishlaydi.

Asarlari «Navbahor», «Aroba», «Toleim», «Kim desun», «Zulm ila qahru gazab», «Podshoh yoqlatsalar nogoh, gado deb axtaring» (Muqimiyning zamon, turmush adolatsizliklaridan, taqdirdan shikoyat mazmunidagi hasbi hol gazali), «Toy», «Dar shikoyati Laxtin» (yulgich, uchar hajv qilingan), «Voqeai kor Ashurboy hoji» kabi sherlari. «Tanobchilar», «Moskovchi boy tarifida» kabi satiralari, «Sayohatnoma» (rajazi murabbai solim vaznida yozilgan, jami 244 misra) asari, «Toyi Iqonbachcha» hajviyasi, «Hajvi Viktor boy», «Hajvi Viktor» kabi muxammaslari, oz davri uchun yangi bolgan «Tarifi pech», «Saylov» sherlari, malum bir munosabat bilan yozgan «Bezgak», «Tarifi Favti Noibi Toshkandiy» kabi asarlari va boshq.

TOLEIM Ohkim, afsus, emas har ishda rahbar toleim, Vojgundur, imtihon qildimki, aksar toleim. Yuz tarafdin yetkurub gardi kudurat, zangi gam, Aylagay oinayi tabim mukaddar toleim. Har necha qilsam tavallo – zori qilmas, iltifot, Royigardon teskari, tobora badtar toleim. Rozgorim tiyra, iqbolim zabun, baxtim qaro, Bolsa ravshan, bormukin tadbiri digar toleim? Nogahon bersam, Muqimiy, bir musulmonga salom, Dafatan ikki qulogini qilur kar, toleim.