x sinif Funksiyanın təyin oblastı və qiymətlər çoxluğunun tapılması. Göygöl rayon Üçtəpə kənd orta məktəbin müəllimi – Nurlan Quliyeva

ı qrup – arqument ıı qrup – funksiya ııı qrup – uyğunluq ıv qrup - çoxluq

1) Funksiya sözünün mənasını necə izah edə bilərsiniz? 2) Şagirdin funksiyası hansıdır? 3) Müəllimin funksiyası hansıdır? 4) Ümumiyyətlə funksiyanı necə başa düşürsünüz?

Funksiya latın mənşəli sözdür. Yerinə yetirmək mənasını verir. Şagirdin funksiyası oxumaq, öyrənmək, biliklərini tətbiq etmək və cavab verməkdir. Müəllimin funksiyası dərsi qurmaq, bilikləri mənimsətmək, müzakirələr aparmaq, qiymətləndirmək və sairədir. Funsiya ifadə etdiyi dəyişən kəmiyyətlər arasındakı asılılığı göstərir.

Qğlan evd ə oğuldur. Oğul üçün mü ə yy ə n iş v ə v ə zif ə l ə r t ə yin olunmuşdur. Onları nec ə yerin ə yetirm ə si oğulun qiym ə tidir. Oğlan m ə kt ə bd ə şagird kimi t ə yin olunub, yaxşı v ə ya pis oxuması qiym ə tidir.

Sual:

Suyun artması yağıntıdan asılıdır. Qaynama temreparurdan asılıdır. Zəlzələlər textonik hərəkətlərdən asılıdır. Quraqlıq havaların isti keçməsindən asılıdır.

Funksiya iki dəyişən kəmiyyət arasında asılılıqdır. Kəmiyyətlərdən biri sərbəst, digəri asılı dəyişir. Sərbəst dəyişənin hər bir qiymətinə asılı dəyişənin yeganə qiyməti uygun gəlir

1) Funksiya X çoxluğunun hər bir elementinə qarşı Y çoxluğunun bir elementini uyğun qoyan F münasibətinə deyilir. Bu zaman X çoxluğu F funksiyasının təyin oblastı, Y çoxluğu isə qiymətlər oblastı adlanır. y = f(x)çoxluğunun təyin oblastıqiymətlər oblastı 2) Sərbəst dəyişənin-arqumentin aldığı qiymətlər çoxluğu funksiyanın təyin oblastıdır. D(f) kimi işarə olunur. 3) Asılı dəyişənin-funksiyanın tapılmış qiymətləri funksiyanın qiymətlər çoxluğudur. E(f) kimi işarə olunur.

Bir neçə funksiya yazın. y = 2x + 5 y = 4 – x f(x) = 7x – ½ f(x) = x-5 y = x 2 f(x) = 5/x-9 Cavablar

y = kx + b ( k v ə b ə d ə dl ə rdi) funksiyası haqqında n ə dey ə bil ə rsiniz? Xətti funksiyadır, sərbəst dəyişənin dərəcəsi vahiddir. Qrafiki düz xətdir. Sərbəst dəyişən istənilən qiyməti ala bilər. D(f) = R Asılı dəyişən istənilən qiyməti ala bilər. E(f) = R Cavablar:

Tapşırıq:H ə lli: f(x) = (x-5) funksiyanın təyin oblastını və qiymətlər çoxluğunu tapın. x-5 0, x 5 D(f) = [ 5, ), E(f) = R

Tapşırıq:H ə lli: f(x) = 5/x-9 funksiyanın t ə yin oblastını v ə qiym ə tl ə r çoxluğunu tapın. Funksiya x – in m ə xr ə ci sıfra cevir ə n qiym ə tind ə t ə yin olunmayıb. 9 m ə xr ə ci sıfra çevirir. D(f) = (-, 9) U (9, ) E(f) = R

Kvadrat funksiyalar haqqında nə deyə bilərsiniz? Qrafiki. Cavab: Funksiyanın təyin oblastı bütün həqiqi ədədlər çoxluğudur. D(f) = R Qiymətlər çoxluğu müsbət həqiqi ədədlər çoxluğudur. E(f) = (0,)

Funksiyanın qrafiki n ə dir? T ə rs müt ə nasib v ə düz müt ə nasib asılılığı nec ə başa düşürsünüz? Funksiyanın t ə yin oblastı n ə dir? y = x-8 funksiyasının qrafikini qurun y = (3 – 1/x) funksiyanın t ə yin oblastını tapın.

İndi testləri həll edək

Qiymətləndirək ı qrup – arqument ıı qrup – funksiya ııı qrup – uyğunluq ıv qrup - çoxluq

Riyaziyyat-x