vı sinif Ən böyük ortaq bölən. Göygöl rayon Ə.Məmmədov adına Üçtəpə kənd tam orta məktəbinin müəllimi – Nurlan Quliyeva

Bölən nədir? Siz bu riyazi termini neçə başa düşürsünüz?

Bölən ədədi bölür Bölən ədədi parçalayır. Bölmənin kompanentlərindən biridir. Ədədin neçə yerə bölündüyünü göstərir.

12 - ? 24 - ? 36 - ? 64 - ?

12/ 1, 2, 3, 4, 6, 12 24/ 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24 36/ 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 36 64/ 1, 2, 4, 8, 32

12/ 1, 2, 3, 4, 6, 12 24/ 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24 36/ 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 36 64/ 1, 2, 4, 8, 32

12/ 1, 2, 3, 4, 6, 12 24/ 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24 36/ 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 36 64/ 1, 2, 4, 8, 32 Ə n böyük ortaq böl ə n: - 4 Kiçik ortaq böl ə n: - 1

5*1=5 5:1=5 O bütün ədədlərin ortaq bölənidir və hər ədəddə vardır. 2 – yeganə sadə ədəddir. Sadə ədədlər özünə və vahidə bölünür. İkidən çox böləni olan ədədlərə mürəkkəb ədədlər deyilir.

Ədədlərın bölənlərinə diqqətlə baxdıqda bölənlər sizə nəyi xatırladır? 12/ 1, 2, 3, 4, 6, 12 24/ 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24 36/ 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 36 64/ 1, 2, 4, 8, 32 Onlar nəyə oxşayırlar? Onlara hansı cədvəldə rast gəlmək olar.

Vurmanı – bölənləri uyğun qruplaşdırıb vurduqda vurma cədvəli alınır. (2, 6), (3, 4), (1, 12) -12, (1,24), (2,12), (3,8), (4,6) -24, (1,36), (2, 18), (3, 12), (4, 9), (6,6)-36

Vurma və bölmə qarşılıqlı tərs əməllərdir. Ədədi bölənlərdən hər hansı birinə bölsək qismət bölənlərin daxilində olacaqdır. (36:4), (36:9), (36:6) (24:6), (24:6), (24:4), (24:8), (12:2), (12:6), (12:3)

Komandaların cavabları 45/ 1, 3, 5, 9, 15, 45 54/ 1, 2, 3, 6, 9, 18 36/ 1, 2, 4, 9, 18, 36 Qayda 45, 54,36 ədədləri sadə vuruqlarına ayrılır. Bölənlərdən ən böyüyü tapılır - 9. Nəticə yoxlanılır. 45:9=5, 54:9=6, 36:9=4

5 * = 35 4 * = 28 Ortaq vuruq 7- dir. Tapşırıqlar: 35 və 28, 72 və 18, 50 və 45, 33 və 11

48 v ə 72, 120 v ə 77, 9 v ə 25 – Ə bob-u taoın. 1080, 2160 v ə 1350 – Ə BOB-u tapın.

Ə BOB(48, 72)=1 Ə BOB(120, 77)=1 Ə BOB(9, 25)=1 Ortaq böl ə nl ə ri bir olan ə d ə dl ə r qarşılıqlı sad ə ə d ə dl ə rdir. Ə d ə d böyük olduğundan 1080, 2160 v ə 1350-nin Ə BOB-ni şifahi tapmaq olmur.

Ədədlər böyük olduqda ən böyük ortaq böləni tarmaq üçün ədədləri sadə vuruqlarına ayırmaq və ortaq sadə vuruqların hasilini tarmaq lazımdır. Məsələn: 380/ 2, 2, 5, / 2, 2, 3, 3, 5, 5 ƏBOB( 380, 900) = 2*2*5 = 20

Ədədləri sadə vuruqlarına ayırlması və çoxluqların kəsışməsi qaydaları təkrarlandı. Ədədlərin ƏBOB- nun tapılması üçün qayda çıxardıldı.

Komandalarin işci vərəqlərindən birinin nümünəsi

Qrup R ə q ə ml ə r Qrup Vurma Qrup Bölm ə Qrup Tarazlıq Qiym ə tl ə ndir ə k

İndi testl ə ri h ə ll ed ə k

Riyaziyyat