Сөйрәлүчеләрнең күптөрлелеге Закирова Равия Наил кызы Әтнә районы Яңа Шашы урта гомуми белем бирү мәктәбе

Сөйрәлүчеләрнең төп отряд лары, аларның җирдә таралуы, табигатьтә һәм кеше тормышындагы роле белән танышу. Өйрәнелгән сөйрәлүчеләрне таблица һәм рәсемнәргә карпа аерырга, коры җирдә яшәүгә җайлашу билгеләрен табарга өйрәнү. Сөйрәлүчеләргә карата сакчыл караш формалаштыру

Чын җир өсте умырткалылары (Настоящие наземные позвоночные животные (около 6 тыс.видов)) Атмосфера һавасын сулыйлар. (Дышат атмосферным воздухом) Эчке аталану. (Оплодотворение внутреннее, откладывают кожистые яйца (амниотического типа)) Күпчелеге җир өсте тирәлегендә тереклек итә. (Большинство ведет наземный образ жизни) Су тирәлегенә күчеп яшәүчеләре дә бар (Переход в водную среду вторичен) 1.Сөйрәлүчеләргә хаус булмаган билге: А) эчке аталану; Б) күкәй салу; В) күкәйдән олы сатка ошаган яшь зат чигу; Г) күкәйдән олы сатка ошамаган яшь зат чигу. 2. Сөйрәлүчеләрнең җир – су хайваннарыннан аермасы: А) очлыкларының үзенчәлекле урнашуы; Б) баш мио балу; В) күзләр балу; Г) күкәй барлыкка килү. 3. Коры тироле, мөгез кабырчыклар белән капланган, тән температурасы даими булмаган хайваннарны кассы классика кертәләр? А) кимерчәкле балыклар; Б) сөякле балыклар; В) җир – су хайваннары; Г) рептилияләр. 4. Сөйрәлүчеләрнең нинди билгеләре аларның коры җирдә яшәүгә җайлашканлыкларын дәлилли? А) тән температурасы даими булмау; Б) тәннең бүлекләрдән торуы; В) күкәй салып үрчү; Г) эчке скелет 5. Сөйрәлүчеләрнең үпкәсендә күпсанлы бүлгеләр балу нәрсә белән файдалы? А) үпкәләрнең җылынуына булыга; Б) үпкәләрдә газлар алматы өслеге зурая; В) үпкә тукымасының ныклыгын тәэмин итә; Г) туран тотылып калуга һәм пычрануның кимүенә китерә. Җаваплар: 1. г; 2. г; 3. г; 4. в; 5. б.

Томшык башлылар Отряды Гаттерии Крокодиллар отряды Крокодилы Ташбакалар отряды Черепахи Кәлтәләр Ящерицы Еланнар Змеи Хамелеоннар Хамелеоны Тәңкәлеләр отряды Чешуйчатые Аллигаторлар Аллигаторы Крокодиллар Крокодилы

Тәннәре см Гәүдәсе озонча:баш, гәүдә, койры һәм ике пар очлыклардан тора 8 умырткадан торган муен Яшкелт – көрән төстә Бармаклары тырнаклы Корсагы җирдән сөйрәлеп йөри Ящерица прыткая – Җитез кәлтә

Рис.Петровой Т. Башы овал формасында Башның ян-ягында күзләр Өченче күз кабаны (мигательная перепонка) Күзләр артында – кулак тишемнәре Тәм сизү органы – очи икегә аерылган тел Ис сизү органы – борын тишемнәре (Ноздори)

Веретеница – Бакыр кәлтә озонлыгы см олы затлар 60 см га җитә; аталанган күкәйләр анна зат организмы нда 2,5 – 3 ай үсә. КОМОДОССКИЙ ВАРАН Иң зур кәлтә озонлыгы - 3 м, авырлыгы – 140 кг җитә

ГЕККОН ТОКИ

ДРЕВЕСНЫЙ СЦИНК ЯДОЗУБ ЖАБОВИДНАЯ ЯЩЕРИЦА

Хамелеоннар: 10 см – 1 м Муены киска, коерыгы озон һәм спираль сыман чорналган; теле барлык гәүдәнең яртысын алып тора.

Сорау. Как вы думаете, почему А.П.Чехов назвал свой рассказ Хамелеон? Что общего у полицейского Очумелова и рептилии? А.П.Чехов үзенең әсәрен ни өчен Хамелеон дип ятаган? Полицейский Очумелов белән рептилия арасында нинди ох шашлык бар?

Еланнар - Змеи Очлыклары юг; тоташып үскән үтә күренмәле күз кабаны, күзне сәгать пыяласы кебек саклый; күкәй салып үрчи; агулы леонарда агу бизләре бар; илан углы дип йөртелүче ике япле тел – тиеп сизү органы

АНАКОНДА 11 м 43 см ГРЕМУЧАЯ ЗМЕЯ ИНДИЙСКАЯ КОБРА

КОВРОВЫЙ ПИТОН ИЕРОГЛИФОВЫЙ ПИТОН ТИГРОВЫЙ ПИТОН

ПУСТЫННАЯ ЧЕРЕПАХА Ташбакалар – гәүдәсе калкан белән капланган, калкан скелетның киңәйгән сөякләреннән тора, өске октан мөгез пластинкалар белән ябылган; тешләре юг, казанлыкларын мөгез том шик кап логан; Ташбакалар

ГАЛАПАГОССКАЯ ЧЕРЕПАХА КОЖИСТАЯ ЧЕРЕПАХА ДРЕВЕСНАЯ ЧЕРЕПАХА ЕВРОПЕЙСКАЯ ЧЕРЕПАХА ЗЕЛЁНАЯ ЧЕРЕПАХА

СЛОНОВАЯ ЧЕРЕПАХА

Крокодиллар

АМЕРИКАНСКИЙ АЛЛИГАТОР

КАЙМАН ГАВИАЛ

Томшыкбашлылар - гаттерия Озынлыгы 75 см Көчле аяклары киска 5 бармаклы Үзгәргән тәңкәләрдән ясалган кик риге баш артыннан – койры очина кадәр дәвам итә

Туры ките реп сайларга Отряд Билгеләре Акрокодиллар 1 Скелет сөякләре белән тоташкан калкан, мөгез пластинкалар белән ябылган Бташбакалар 2Коерыгы ике октан кысылган 3Тиресе тәңкәләр белән капланган 4 Тиресе мөгез пластинкалар белән капланган 5Тешләре юг 6Очлы тешле көчле казанлык 7Парлы мускул бизләре 8Тәннең өлешләре калкан астаны кертелә

җавап А – 2,4,6,7 Б – 1,5,8 0 – 6 балл 2 7 – 9 балл 3 10 – 12 балл 4 13 – 14 балл 5