Сулустаах халлааңңа Кындыллыын Интегрированнай уруок Астрономия + саха литературата Учуутал: Васильева С.П. Советскай Союз Геройа Н.С.Степанов аатынан Бγлγγ 3 орто оскуолатын физика учуутала Советскай Союз Геройа Н.С.Степанов аатынан Бγлγγ 3 орто оскуолатын физика учуутала

Уруок сыала: 1.Сулустаах халлаан картатын γөрэтии 2. Саха народнай поэта Иван Гоголев-Кындыл сулустар тустарынан хоhооннорун кытта билсиhии

сыл дьоhун даталара 85 сааhа 80 сааhа Астрономия сыла Улуу Кыайыы 65 сыла

Астрономия – былыргы наука б. э. II γйэтигэр

Араңас сулус Хараңа халлааңңа чуумпу тγγн Мин сэттэ сулуhу көрөбγн γтγмэн γйэ5э сахалар Араңас сулус диэн ааттыыллар Арыт өр одуулаан турабын Биир уран номо5у саныыбын…

Атын норуоттар ааттара Россия: Малая Медведица Россия: Малая Медведица Китай: Великий Правитель Небесной Империи Китай: Великий Правитель Небесной Империи Арабы: Аль-Киблах Арабы: Аль-Киблах Греки: Эратосфен - Финика Артемида Греки: Эратосфен - Финика Артемида Агасфен – Киносура, кормилица Зевса Агасфен – Киносура, кормилица Зевса Арат - Гелика, кормилица Зевса Арат - Гелика, кормилица Зевса Индейцы навахо: Звезда-Которая-Не- Двигалась Индейцы навахо: Звезда-Которая-Не- Двигалась Викинги: Путеводная Звезда Викинги: Путеводная Звезда

Дьэргэлгэн уонна Кыыдаана туhунан номох Кыыл таба, бырааттыы уолаттар Кγлγмнэс муус сулус буоллулар. Маңнайгы тγөрт сулус кынта5ар Таба тγөрт туйа5ын санатар Үс сулус кэнниттэн батыhар Үс быhый бырааттыы буолаллар

Араңас сулуhум Хараңа халлааңңа чуумпу тγγн Мин сэттэ сулуhу көрөбγн Араңас сулуhум, кγлγмнээ, Ып-ыраас тапталы сэhэргээ.

Ба5а санаа сулуhа Сулустар - көмγс ааллар, Кынаттаах баарыстаахтар, Сиртэн олус ыраах бааллар, Сиргэ олус чугастар. Халлаан сγңкэн далайынан Кинилэр тγң былыргыттан Ба5а санаа ындыыланан Усталлар сири кытта

Сирдээ5и сулустар Дархан халлаан эрэ γрдγк Мөңγөнγгэр ча5ылыспаккыт, Сиргэ эмиэ бааргыт кγндγ Хаан уруу сулустарбыт. Кондаков Николай Алексеевич Степанов Николай Саввич Миронов Алексей Афанасьевич

Сулус тунал арда5а Дьаарбайабын ыйдаңа5а, Мунчаарбыт сир γрдγгэр Сулус тунал арда5а Тыаhа суох тохтон тγhэр. Сулус сууллар кγлγмγрдγγ Санныбыттан халтарыйан Хаамабын бγγс бγтγннγγ Сулуhунан ыhыллан.

Хаан уруу сулустаахпыт Дьэ онон сулуhа суох Букатын сатаммаппыт, Хас биирдиибит, до5оччуок, Хаан уруу сулустаахпыт.

Сулустар Таптал сырдык сулуhа Былыт курдат ча5ыллар, До5ордоhуу сулуhа, Албан аат сулуhа да баар. Олортон саамай, саамай Кγндγлэрэ, арааhа, Ча5ылкай, кыраhыабай Ба5а санаа сулуhа!

Эдэр Юрий Гагарин Рязань көй м өhγγрэ Кыраhалаах чараңынан Хайыhардаан элээрдэрэ Ол кэмңэ эдэр уолчаан Тыhыынча сулус буолан Хаар дьиримнээн көстөрө Уолчаан томтор γрдγгэр Тайа5ар өйөнөрө… Халлаан диэки хайыhар: «Сулустары таптыыр дууhам, Кый γрдγккэ ча5ылыйар Ба5а санаам сулуhа».

Сир бары президеннэрэ Кинини кууспуттарынан Өтөр киэн туттуохтара… Сир бары дьиктилэрин Биир сурах сабарытта: «Майор Юрий Гагарин Космоска та5ыста!» Майор Юрий Гагарин

Баар буоллар Циолковскай! Хайдах курдук ыксары Кууhуох этэй алама5ай, Наhаа эдэр майору… Баhыыба, кγндγ Юрий, Эн курдук дьон сиргэ баара Хайдах курдук γчγгэйий!.. Кыhыңңы кγн бэл ылаарар. Космонавт Юрий Гагарин

Сулус уола «Сулус уола» диэн ааттыыллар. Кырдьык да эн погоңңар Көмγс сулус умайар, Көмγс сулус тγөскэр баар… Ба5ар, омук корреспонденнара Ыйытыахтара: «Гагарин, То5о халлаан сулустара Угуйаллар эйигин?»

Дьоннор – сырдык сулустар! Эн мичээрдиэң, билэбин, Халлаан диэки хайыhан. «Сулустар – сир эдьиийдэрэ, Сиргэ олус чугастар, Дьоннор, дьиңэр, бэйэлэрэ γрдγк, сырдык сулустар!»

Таптал сулуhа «Хомунуң, таптаспыт пааралар, Мγнγγтэ буолаат ракета Таптал сулуhугар аттанар!» Таптал сулуhа! Уустуктаан Кинини киhи уhаммыт, Сыаналаах алмаастыы ол халлаан Тунал5ан тγөhγгэр хатаабыт… Онно таптаспыт пааралар Кγγлэйдии тахсар буолбуттар…

Иван Гоголев – саха поэзиятын ча5ылкай сулуhа Мин тыыннаа5ым тухары Аны Кγн буойунабын, Кγн туhугар кγн аайы Хараңалыын охсуhабын.

ТγмγкТγмγкТγмγкТγмγк Сарсыңңы кγммγт сып-сырдык! Бу суостаах-суодал кγннэргэ Бу тимир, тыйыс кэмнэргэ Итинник ыра санаалаах Олорор олус наадалаах.