Максат Химик элементларның Д.И.Менделеев периодик системасында I-III төркемнең төп төркемчәсе элементлары белән танышу. Селтеле металларның физик һәм химик үзлекләре. Селтеле металларның промышленностьта табыла торган иң әһәмиятле кушылмалары

Селтеле металларның характеристикасы Селтеле металлар периодик системада Iкемнең төп төркемчәсендә урнашкан. Li -литий Na -натрий K -калий Rb -рубидий Cs -цезий Атом төзелеше +11 Na 2e -,8e -,1e K 2e -,8e -,8e -,1e - Электронлы формуласы +11 Na1s 2 2s 2 2p 6 3s K1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 4s 1

Физик үзлекләре Барлык селтеле металлар да: Көмешсыман ак төстә Җиңел Йомшак Ансат эретелүчән Аларның катылыгы һәм эретелү тем- пературасы литийдан цезийга таба закончалыклы рәвештә төшә бара.

Селтеле металларның иң мөһим физик үзлекләре Гади матдә Тыгызлыг ы, кг/м 3 Эретелү температу расы, 0 С Кайнау температу расы, 0 С Литий Натрий Калий Рубидий Цезий ,5 97,9 63,5 39,3 28,

Химик үзлекләре Селтеле металлар- көчле кайтаручылар 2Me+Cl 2 = 2Me +1 Cl -1 2Me 0 +S 0 = Me +1 2 S -2 2Me 0 +H 0 2 = 2Me +1 H -1 2Me 0 +2H +1 Cl -1 = 2Me +1 Cl -1 + H 0 2 2Me 0 +2H +1 OH -1 = 2Me +1 OH -1 +H 0 2 Кислород белән реакцияләрдә яну шартларында литий гына оксид хасил итә: 4Li 0 +O 0 2 – 2Li +1 2 O -2 Калган селтеле металлар пероксидлар хасил итәләр. 2Na 0 +O 0 2 – Na +1 2 O -1 2 Пероксидларводород пер оксидының тозлары.Н +1 2 О -1 2 монда кислородның оксидлашу дәрәҗәсе –1 гә тигез

Селтеләр Селтеле металлар су белән тәэсир итешкәндә, суда эри торган гидроксидлар – селтеләр – барлыкка килә һәм водород аерылып чыга. Селтеле металларның гидроксидлары, шул исәптән натрий гидроксиды NaOH, ягъни каустик (яндыра торган) сода һәм калий гидроксиды КОН белән эш итү зур саклык сорый. Алар тирене һәм тукымаларны ашыйлар, шуңа күрә зәһәр селтеләр дип аталалар. Селтеләр суда яхшы эриләр, алар көчле электролит булып торалар. Селтеле металларның кушылмалары төссез ялкынны шул металлга хас төскә кертә. Na + - Ялкын сары төстә К + - Ялкын (кобальт пыяла аша караганда) шәмәхә төстә.

Мәсьәләләр чишү 1 моль селтеле металл суда эрегәндә күпме күләм водород аерылып чыга? Бирелә:Ме =1 моль. Чишү.2 Ме +2 Н 2 О =2 МеОН +Н 2 2 моль Ме --- 1моль Н 2 1 моль Ме --- Х Х=0,5 моль V (Н) = 22,4 * 0,5 = 11,2 м 3 Җавап: 11,2 м 3

Тест 1. Селтеле металлар кайсы семьялыкка керә. А) s -элемент; Б) p -элемент; В) d – элемент; Г) f -элемент г аш тозы эремәсен парга әйләндер- гәндә 10г тоз калган булса, эремәдәге тозның масса өлеше күпме булыр. А)10%; Б)20%; В)25%; Г)50% Зәһәр натрның формуласы. А) Na 2 O; Б)NaOH; B) NaCl; Г) Na 2 SO 4 ;

Җаваплар 1. А 2. Б 3. Б

Дәреслек белән эш 129 бит 1 сорау. 130 бит 1 мәсьәлә.

Өйгә бирем битләр укырга. 3,4,7 сораулар; 2 мәсьәлә бит.

Йомгаклау