Позициялық емес санау жүйесінде әрбір цифрдің мәні оның алатын орнына байланысты емес Позияциялық санау жүйесінде цифрдың мәні оның орнына байланысты болады.

Позициялық емес санау жүйесінде әрбір цифрдің мәні оның алатын орнына байланысты емес деген болатынбыз. Мұндай санау жүйесінің мысалы ретінде римдік жүйені алуға болады. Римдік санау жүйесінде сандардың орнына латын әріптері қолданылады: IVXLCMD Р имдік санау жүйесінде 32 саны былай жазылады: XXXII = (X+X+X)+(I+I)= саны римдік жүйеде былай жазылады: CDXLIV=(D-C)+(L-X)+(V-I)= римдік жүйеде жазылуы: MCMLXXIV= M+(M-C)+L+(X+X)+(V-I)=

Позияциялық санау жүйесінде цифрдың мәні оның орнына байланысты болады. Позициялық санау жүйесінің негізі деп қолданылатын цифрлар санын айтады. Мысалы, 737,7 санындағы бірінші тұрған 7 жүздікті, екіншісі – 7 бірлікті, ал үшіншісі – бірліктің 7 ондық үлесін білдіреді. Кез келген позициялық санау жүйесі өзінің негізімен сипатталады.

Сан Негізі Позициялық санау жүйесінің негізі деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады.

32478 = бірлік онды қ ж ү здік мы ң ды қ Мұндағы А – сан, q – санау жүйесінің негізі, а – санау жүйесінің цифрлары, n мен m – сәйкес бүтін және бөлшек разрядтардың саны. Мысалы:

Санау жүйесіНегізі Алфавиттегі өлшемі саны Екілік220, 1 Сегіздік880,1,2,3,4,5,6,7 Ондық10 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 Он алтылық16 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9, А,В,С,D,T,F

А В С D Е F Екілік – он алтылық кестесі Екілік – сегіздік кестесі

(В) Екілік Сегіздік Он алтылы қ В315

х х х х Екілік Сегіздік Он алтылы қ

Қосу кестесі 0+0=0 1+0=1 0+1=1 1+1=10 Алу кестесі 0-0=0 1-0=1 1-1=0 10-1=1 Көбейту кестесі 0*0=0 1*0=0 1*1= _ *