Такталачык урта м ә кт ә бене ң 9 класс укучысы Сарварова З өһ р ә Ф ә рис кызыны ң физикадан проект эше Укытучы: Гайсин Радик Ромелевич 2010 ел

Актуальлелеге. Су – иң серле, сыек хәлдәге матдә булып кала бирә.Шулай булуга карамастан физика һәм химия курсларында су үзлекләренә игътибар аз бирелә.Бу проект,шуларны күздә тотып эшләнде.

Максатлары 1.Суны ң т ө п т ө шенч ә һә м ү злекл ә ре турында белемн ә рне тир ә н ә йт ү. 2.Су аномалиял ә ре бел ә н танышу. 3.Безне ң тормышта суны ң ролен ачыклау. 4.Су турында белемн ә рне гомумил ә штер ү.

Суны ң т ө п т ө шенч ә л ә ре. Су(H 2 0) - водород һә м кислородны ң и ң гади,тотрыклы кушылмасы (массасы буенча 11,19% водород һә м 88,81% кислород), т ө се,т ә ме,исе юк,молекуляр массасы 18,0160. Җ ир ө стене ң 71 % су бел ә н капланган(бу – океан,ди ң гез,елга,к ү л һә м башкалар) Судан башка терек организмнар яши алмый.

Вакыты Тикшер ү чеАчышлар Б.э.к. 4гАристотель 4 стихия:ут, һ ава, җ ир, һә м су.Су салкынлык һә м дымлылык иясе.Су – индивидуаль химик элемент Г. КавендишЭлектор очкыны белэн водород һә м кислород кушылмасын шартлатып,беренче тапкыр суны синтезлаштырган. 1783А. ЛавуазьеСу – водород һә м кислород кушылмасы. 1785А. Лавуазье; Ж. МеньеСуны ң к ү л ә м составын билгели. 1800У. Николсон һә м А. Карлейль Электр тогы ярд ә менд ә суны элементларга таркату. Бу H 2 O формуласын табуга китер ә. 1612Г. ГалилейБозны ң тыгызлыгы,су тыгызлыгына караганда кимр ә к ик ә нен ә игътибар ит ә.Бозны ң й ө з ү ч ә нлеген а ң лата. 1772ДелюкСуны ң максимум тыгызлыгы 4°С ка туры кил ә.Бу – авырлык ү лч әү бер ә млеге – килограммны билгели Д. И. МенделеевСуны ң тыгызлыгы формуласыны ң – температурага бэйлелеге. 1932Э. Уошберн һә м Г. ЮриАвыр суны ачу.

Органнар һә м тукымалар Суны ң к ү л ә ме% скелет мускуллар75 бавыр75 Кешене ң мие Соры матд ә 84 Ак матд ә 72

Су аномалиясе. Галимн ә р су бел ә н б ә йле 40 аномалия к ү ренешл ә рен санаганнар. Аларны ң кайберл ә ре ачык һә м б ә х ә ссез, ә к ү пчелеге б ө тенл ә й а ң лаешсыз.

Тыгызлык аномалиясе. Суны ң и ң зур тыгызлыгы +3,98°С, туры кил ә. Суынганда ул бозга ә йл ә н ә һә м тыгызлыгы кими.Бозны ң тыгызлыгы кимег ә ч,аны ң су ә стенд ә й ө з ү ен к ү з ә терг ә м ө мкин (башка сыек матд ә л ә рне ң тыгызлыгы, кристаллар тыгызлыгыннан кимр ә к булса да.) Шунысы игътибарга лаек: суны ң тыгызлыгы, бозны ң тыгызлыгыннан 10%ка артык.

Кысылу аномалиясе. Суны ң тагын бер аномалиясе аны ң кысылуы, ягъни басымын арттырганда аны ң к ү л ә ме ким ү е.(гад ә тт ә, сыеклыкны ң кысылуы температура бел ә н берг ә ү с ә :югары температурада сыеклыклар к ө пш ә гр ә к һә м аларны кысуы у ң айлырак.)Югары температурада гына су гад ә ти к ү ренешт ә була. Суны ң минималь кысылуы t = 45°ка туры кил ә.

Җ ылы сыйдырышлылык аномалиясе. Кристаллны эреткәндә - сыеклыкның сыйдырышлылыгы бик аз күләмдә,10%ка якын арта.Ләкин бозны эреткәндә җылы сыйдырышлылык 2 тапкыр күбрәк арта.Мондый зур сикереш,яңа процесслар баруын ача.Бу процесслар өчен кирәгеннән артык җылылык шарт булып тора.

Суынган су. Суынган су дип 0°С тан т ү б ә нд ә суны ң сыек х ә лд ә калуы санала (суны суыту юка капилярларда, яис ә имульсия:поляр булмаган мохитт ә вак тамчылар х ә ленд ә булырга м ө мкин.)

Суның аномалияләре – аның төзелешен үзгәртүгә турыдан – туры бәйле. Су молекулаларының бер – берсе белән водородлы,аларның электрон тыгызлыгының специфик бүленешенә бәйле рәвештә барлыкка килә.Мондый модельдә,уртаны түбә белән тоташтыручы һәр пар линияләре арасында почмаклар,109,5°ка тигез.

Массару Эмотоның фәнни хезмәтләре. Су-давалаучы энергия й ө рт ә,т ә нне вертуаль информация бел ә н туендыра,-диг ә н фикер яши.Суны ң бу аномаль к ү ренешен япон галиме Массару Эмото тикшер ә.Ул,суны ң молекуляр т ө зелешен кешене ң энергия вибрациял ә ре,с ү з уйлары, идея һә м авазлары ү зг ә рт ә дип исбатлый.

«авыр металл»Бетховен музыкасы

перед молитвойпосле молитвы

Безне ң тормышта су. Тормышны сусыз к ү з алдына китер ү е авыр.Кеше 80% судан торса, медуза 90% (Кеше сусыз бернич ә к ө н ген ә яши ала.)Кешене ң г әү д ә сенд ә су сакларга м ө мкинлек юк,шу ң а да ул сусыз бернич ә к ө н ген ә яши ала.К ө нд ә лек эшч ә нлек ө чен организмны һә рдаим су бел ә н т ә эмин ит ү кир ә к.

Ү зен яхшы хис итсен ө чен, кеше сыйфатлы су кулланырга тиеш. Б ө тенд ө нья с ә лам ә тлек организациясе м ә гъл ү матл ә ре буенча 90%авыру,сыйфатсыз су кулланудан килеп чыга.Шуны ң ө чен суда беренче чиратта кеше ө чен куркыныч булмаган матд ә л ә р булырга тиеш булса,икенчед ә н кеше организмын нормада тотучы минераллар булырга тиеш.

Су – халык ху җ алыгында да бик к ү п кулланыла. Су – ху җ алыкта кулланылучы кислород,водород һә м башка кир ә кле продуктларны ң химик реагенты.

Н ә ти җә. Су – безне ң тормышта и ң кир ә кле сыеклык. Җ ир й ө зенд ә сусыз бер тереклек т ә булмас иде.Аны ң ки ң таралган булуына карамастан, ул барыбер серле һә м г ә д ә ти булмаган матд ә. Галимн ә р суны ң бик к ү п серл ә рен ачалмаганнар.

Список литературы. –Виктор Шаубергер //Энергия воды – М. 2007г. –Асламазов Л. Г.; Варламов А. А. // Удивительная физика – М. 2005г. –Большая энциклопедия Кирилла и Мифодия. –Журнал GEO за январь 2008г. – – –