Үөhээ Бүлүү улууhун МР Үөhээ Бүлүү үөрэ5ириитин управлениета «1 Ис. Барахов аатынан орто оскуола» «Тииңи мо5отойу кытта тэңнээн көрүү». Үлэни толордо Үөhээ Бүлүү 1-дээх орто оскуолатын 5 кылаас үөрэнээччитэ: Иванов Саша Салайааччы: Иванова М.Н., химия учуутала Үөһээ Бүлүү

Дьиэм таһыгар кэтиир кыылларым

Сыала: Тииң уонна мо5отой маарыңнаһыыларын, уратыларын булуу. Соруга: - Тииң, мо5отой туhунан суруйуулары үөрэтии. - Кинилэр маарыңнаhар өрүттэрин, уратыларын быhаарыы - Тулалыыр айыл5а5а туhаларын көрдөрүү - Түмүгү таhаарыы Үлэ то5ооһо: Тииңи уонна мо5отойу тэңнээн көрүү биһиги улууспутугар суох. Үлэ хаамыытыгар баар саңа көстүүлэр: Тииңи уонна мо5отойу тэңнээн көрүүгэ бастакы холонуу

Тииң – белка, улуки (эвенк.), sguirrel (англ.) Кыһын сылаас уйатыгар маска тахсан хонооччу. Күнүс аһыы тахсарыгар ааны ыга сабааччы. Күндү түүлээх бултанар кыыл. Саха тииңин тириитэ үрдүктүк сыаналанар. Мас туораа5а, тэллэй, эриэхэ, отон аһылыктаах. Соро5ор кыра харамайы эмиэ тутар. Тииң мас кумалааныгар эбэтэр бэйэтэ мутугунан туттубут уйатыгар олохсуйар. Уйатын иһигэр сылаас түү, от тэллэхтээх буолар о5олонор. О5олоро атырдьах ыйын бүтүүтэ улаатан бэйэлэрэ туспа бараллар.

Дьирики, мо5отой – бурундук, улгуки (эвенк.), chipmunk (англ.) Күһүн эриэн мо5отой утуйаары тэринэр, сайын булбут хаһааһын минньигэстик кэбийэр. Уһун дириң хорооннорун хаһар-тибэр, кэңэтэр. Сылаас оттоох уйатыгар сытар сирин оңостор. Былыр Хотугу Америка5а үөскээбит. Кэлин Сибииргэ тар5аммыт. Сиргэ хороон хастан, сымна5ас от уйа туттан кыһынын утуйар. Сайын булбут хаһааһын – эриэхэни, отону, от сиэмэтин уйатын тулатыгар мунньунар. Онтун кыһыны быһа кылгастык уһуктан ылар кэмигэр уонна саас эрдэ туһанар.

Тииңи уонна мо5отойу тэңнээн көрүү Тииң уонна мо5отой маарыңнаһыылара 1. Уһун кутуруктаахтар. 2. Тиистэрэ эриэхэни сииргэ сөп түбэһэр. 3. Маска хатаасталлар. 4. Иккиэн астарын хаһааналлар.

Уратылара МО5ОТОЙ ТИИҢ 1. Уйата сиргэ, хороон 1. Уйата тииккэ, утуйах 2. Хаһааһа сир анныгар 2. Хаһааһа маска ыйанар. 3. Өңө уларыйбат,бороң 3. Сайын кыһыл, кыһын көхсүгэр үс сурааһыннаах бороң буолар 4. Кыһын хорооңңо утуйар 4.Түүн уйатыгар киирэн саас биирдэ уһуктар утуйар,сарсыарда тахсар. 5. Аһылыгын хороонугар кистиир. 5. Аһылыгын мас мутугар ыйыыр 6. Уңуо5унан кыра 6.Уңуо5унан улахан 7. Хаһаас аһылыгын 7. Хаһаас аһылыгын омурдугар уктан илдьэр тииһигэр ытыран илдьэр

Туһалара 1. Сибэкки сиэмэтин, 1.Тиит, бэс, харыйа үүнээйи отоннорун, сиэмэтин тииһинэн айа5ар уган атын сиргэ илдьэн тар5атар илдьэн то5ор, онтон үүнээйи үүнэр 2.Түүлээх кыылларга 2.Тириитин ылан аһылык буолар таңас оңороллор (эһэлэргэ,бөрөлөргө,о д.а) 3.Сорох сиргэ этин сииллэр

Түмүк: Тииң уонна мо5отой ойуур маанылаах кыыллара. Ыйыы-кэрдии, сүбэ: - кинилэри дьиэ таһыгар олохсутуохха наада - уйаларын харыстыахха - хаһаастарын тыытымыахха - кыыллар олохсуйар ойуурдарын харыстыахха