Саха литературатын тердугэр турбут улуу дьоммут кулуктэрэ да суду…. Уруок тиэмэтэ: Улуу Ексекулээх Елексей оло5о, айар улэтэ Уруок бэлиэ хоьооно: Телкелеех туенэ мацан туерэх, Очурга о5устарар, Тэхтиргэ тэптэрэр, Туцнэстэ туьэр буолаайацый! Тускуо! Ексекулээх Елексей

Алексей Елисеевич Кулаковскай - Ө кс ө к ү лээх Ө л ө кс ө й ( ) Алексей Елисеевич Кулаковскай - Өксөкүлээх Өлөксөй 1877 сыллаахха кулун тутар 4 (16) күнүгэр Боотуруускай улууһун IV Дьохсо5он нэһилиэгэр Уучай диэн сиргэ төрөөбүтэ. А5ата - Кулаковскай Елисей Васильевич – Дьэңкир Дэлиһиэй, Ийэтэ – Кулаковская Анастасия Кононовна – Настааччыйа.

Ситэн силигилээн… Уучай көлүкэтэ. Сайылык. Кулаковскайдар саңардыллан оңоһуллубут бала5аннара А.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэА.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэ А.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэА.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэ А.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэА.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэ А.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэА.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэ А.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэА.Е.Кулаковскай төрөөбүтүн туҮунан суруллубут миэтрэкэтэ

Үө рэх-сайдыы суолунан 1886 сыллаахха Чурапчы 1 кылаастаах оскуолатыгар үө рэнэ киирэр. Пансио ңң а олорон үө рэнэр с. туйгуннук б ү тэрэр Маңнайгы учуутала Н.К.Горловскай / Чурапчы урукку көстүүтэ. Улахан дьиэ - оскуола «Мин кыра о5о эрдэхпинэ олоңхоҮут олоңхотун, сэһэнин уонна остуоруйатын истээри, уһун түүннэри «сыңаах мыңаан» олорорум. Мин итинэн тартаран, улам ыллардар ылларан, төрөөбүт тылбын үөрэтэн барбытым»

Дьокуускайга сыллардаах үөрэх дьылыгар духовнай семинария үөрэнээччитэ / А.Е.Кулаковскай реальнай училище5а үөрэнэр кэмигэр

сылларга реальнай училище5а сити һ иилээхтик үө рэммитэ

А.Е.Кулаковскай о5о сааьыгар ыйытыктар: Ханна, хаьан тереебутуй? Ийэтин, а5атын аата? Ханна уерэммитий? Бастакы учуутала? Дьокуускайга ханна уерэммитэй?

Эппиэттэр: 1877с, кулун тутар 16(4)кунугэр боотурускай улууьун 4 Дьохсо5он нэьилиэгэр Елисей Васильевич - Дьэцкир Дьэлиьиэй, Анастасия Кононовна – Настаачыйы Николай Горловской Духовнай семинария, Реальнай училище

«Айар тыл а5ата» "Саха омук Саамай маңнайгы Саргылаах о5ото, Сайа5ас санаалаа5а, Ыпса5ай ырыаһыта, Ыраас тыллаа5а, Суолталаах суруксута…" А.И.Софронов

Айар ү лэтин кэрдиис кэмэ сс. – норуот тылынан уус-уран айымньытыттан тирэх ылан, айар үлэтин са5алааһына сс. – поэт айар үлэ чыпчаалыгар тахсыыта. «Өрүс бэлэхтэрэ», «Ойуун түүлэ» - бөдөң сүрүн айымньылара сс. – поэт советскай кэмңэ айар үлэтэ – саңа олоххо сыһыана көстүүтэ «Көтөр аал», «Хаар- муус дойду аармыйата», «Сайын кэлиитэ» о.д.а.

Поэзиятын с ү р ү н темата: 1. Дьахтар темата. 2. Уол о5о темата 3. Патриархальнай-феодальнай олох хаалынньаңнарын кириитикэлээһинэ 4. Колониальнай политиканы кириитикэлээһинэ

Ыйытык Темаларынан айымньыларын наардаа: 1. Дьахтар темата. 2. Уол о5о темата 3. Патриархальнай- феодальнай олох хаалынньаңнарын кириитикэлээһинэ 4. Колониальнай политиканы кириитикэлээһинэ

Дьахтар темаларыгар ханнык айымньы буолуон себуй?

Айымньыларын кинигэтэ

Кэргэттэрэ. О5олоро

Удьуор ситимэ

А.Е.Кулаковскайы сырдатар кинигэлэр

Оло5ун тиьэх сыллара хайдах ааспыттарай? Хоту тугу гына сылдьыбытай? Хайдах, ханна сырдык тыына быстыбытай?

Тумук: «Саха литературатын тердугэр турбут улуу дьоммут кулуктэрэ да суду…» диэн то5о эппит эбиттэрий? Эьиги санаа5ыт?

Ексекулээх Елексей дьиц-чахчы бэйэтин норуотун уола этэ Кини норуотун улэтинэн-хамнаьынан, ейунэн-санаатынан, куннээ5и тубугунэн олорбута уонна олоруон ба5аран, саха инники кэскилин тустээбитэ, алгыьын этэн хаалларбыта Кини курдук бэриниилээхтик, дьуккуердээхтик норуотун кыьал5атын турууласпыт, дьыл5атынан ыалдьыбыт киьи а5ыйах буолуо… Норуотун уонна тереебут дйдутун иьин суду эппиэтинэс айымньылаах улэ5э уонна общественнай улэ5э ере куурдубутэ.

Дьиэ5э улэ: А.Е.Кулаковскай бу хаачыстыбалырыттан талан кемускээн суруй? Поэт Айар тыл а5ата Фольклорист Классик суруйааччы Этнограф Чинчийээччи Айанньыт Философ-космист Общественнай деятель Сырдатааччы Тылбаасчыт Патриот-гуманист Учуутал Бастакы эколог Бастакы экономис Чел оло5у тустээччи Этнопедагог Этнопсихолог Куустээх дуоматчыт Ахсаанньыт бэрдэ Уруьуйдьут Спортсмен-бэйэтин лаппа кыанар киьи Кэпсээнньит Ырыаьыт Уус-муосчут