Смаргонь учора і сёння (абзорная экскурсія па горадзе)

Гісторыя Смаргоні сыходзіць у сівую даўніну. Упершыню горад згадваецца ў актах XIV ст. як мястэчка князёў Зяновічаў, якое служыла ім рэзідэнцыяй. Гісторыя Смаргоні сыходзіць у сівую даўніну. Упершыню горад згадваецца ў актах XIV ст. як мястэчка князёў Зяновічаў, якое служыла ім рэзідэнцыяй. З імем Юрыя Іванавіча Зяновіча (1450–1516 гг.) і звязана першае пісьмовае згадванне аб Смаргоні ў 1503 годзе. З імем Юрыя Іванавіча Зяновіча (1450–1516 гг.) і звязана першае пісьмовае згадванне аб Смаргоні ў 1503 годзе. Смаргонь і яе ўладары

У 1503 г. Юрый Зяновіч, спадчынны ўладальнік Смаргоні, бачачы, што насельніцтву ў наваколлях яго маёнтка бракуе касцёла, у якім яны маглі бы задавальняць свае духоўныя запатрабаванні, вылучыў сродкі на будаўніцтва ў Смаргоні парафіяльнага касцёла.Ў 1533 г. у селішчы на месцы драўлянага касцёла Святых Міхала і Аляксея быў пабудаваны кальвінскі збор, які меў абароннае значэнне і што захаваўся да нашых дзён.

Смаргонь і яе ўладары Род Радзівілаў валодаў Смаргонню на працягу шасці пакаленняў, але ў адрозненне ад ранейшых гаспадароў, сваёй рэзідэнцыі тут не меў і часта здаваў гэтае сваё валоданне ў арэнду. У часы кіравання Радзівілаў Смаргонь заставалася невялікім мястэчкам, забудаваным драўлянымі хатамі, з двума касцёламі, царквой і сінагогай. Род Радзівілаў валодаў Смаргонню на працягу шасці пакаленняў, але ў адрозненне ад ранейшых гаспадароў, сваёй рэзідэнцыі тут не меў і часта здаваў гэтае сваё валоданне ў арэнду. У часы кіравання Радзівілаў Смаргонь заставалася невялікім мястэчкам, забудаваным драўлянымі хатамі, з двума касцёламі, царквой і сінагогай.

Смаргонь і яе ўладары Пры Радзівілах у ХVII ст. у Смаргоні была заснаваная школа дрэсіроўкі мядзведзяў, якая ўвайшла ў гісторыю як «Смаргонская акадэмія». У ёй дрэсіравалі не толькі мядзведзяў, але і малп. Мядзведзяў пастаўлялі мясцовыя лясы, а малп закупляў князь. У перыяд росквіту ў «акадэміі» дрэсіравалі да 10 мядзведзяў. Пры Радзівілах у ХVII ст. у Смаргоні была заснаваная школа дрэсіроўкі мядзведзяў, якая ўвайшла ў гісторыю як «Смаргонская акадэмія». У ёй дрэсіравалі не толькі мядзведзяў, але і малп. Мядзведзяў пастаўлялі мясцовыя лясы, а малп закупляў князь. У перыяд росквіту ў «акадэміі» дрэсіравалі да 10 мядзведзяў.

Смаргонь у пачатку ХХ ст. У канцы XIX – пачатку XX стст. мястэчка Смаргонь перажыло перыяд бурнага росту. Улічваючы рост мястэчка, імператар Мікалай II 6 чэрвеня 1904 г. зацвердзіў Указ Кабінета Міністраў Расійскай імперыі аб прысваенні Смаргоні статуту горада. У канцы XIX – пачатку XX стст. мястэчка Смаргонь перажыло перыяд бурнага росту. Улічваючы рост мястэчка, імператар Мікалай II 6 чэрвеня 1904 г. зацвердзіў Указ Кабінета Міністраў Расійскай імперыі аб прысваенні Смаргоні статуту горада. У 1914 г. у ім пражывала ўжо чалавек і складаліся спрыяльныя ўмовы для ператварэння ў буйны прамысловы цэнтр на захадзе Расійскай імперыі. Але гісторыя распарадзілася інакш. На парозе стаяла вайна. У 1914 г. у ім пражывала ўжо чалавек і складаліся спрыяльныя ўмовы для ператварэння ў буйны прамысловы цэнтр на захадзе Расійскай імперыі. Але гісторыя распарадзілася інакш. На парозе стаяла вайна.

Смаргонь у пачатку ХХ ст. У выніку пазіцыйных баёў 16-тысячны горад ператварыўся ў руіны. Пасля 810-дзённай абароны ён практычна перастаў існаваць. У 1921 г. Смаргонь увайшла ў склад Польшчы, у ёй засталося толькі 154 жыхары. У выніку пазіцыйных баёў 16-тысячны горад ператварыўся ў руіны. Пасля 810-дзённай абароны ён практычна перастаў існаваць. У 1921 г. Смаргонь увайшла ў склад Польшчы, у ёй засталося толькі 154 жыхары. Тая Смаргонь загіне, але ворагу не дастанецца. У 1916 г. яе назавуць «мёртвым горадам». Тая Смаргонь загіне, але ворагу не дастанецца. У 1916 г. яе назавуць «мёртвым горадам».

Смаргонь у пачатку ХХ ст. З верасня 1915 г. па люты 1918 г. праз Смаргонь праходзіла лінія руска-германскага фронту. З верасня 1915 г. па люты 1918 г. праз Смаргонь праходзіла лінія руска-германскага фронту жыхароў горада Смаргоні атрымалі ваенны загад пакінуць горад на працягу трох гадзін. У раптоўна людзі пазбавіліся сваіх хат, сталі ўцекачамі. Сморгонцы пакідалі свой горад, а горад развітваўся са сваімі жыхарамі, развітваўся назаўжды жыхароў горада Смаргоні атрымалі ваенны загад пакінуць горад на працягу трох гадзін. У раптоўна людзі пазбавіліся сваіх хат, сталі ўцекачамі. Сморгонцы пакідалі свой горад, а горад развітваўся са сваімі жыхарамі, развітваўся назаўжды.

Смаргонь і ХХ ст. З чэрвеня 1941 г.па ліпень 1944г. Смаргонь была акупавана нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Адной з самых чорных старонак акупацыі стала трагедыя габрэйскага гета. Да 7 ліпеня 1944 г. уся тэрыторыя Смаргонскага раёна была вызваленая ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Акупанты прынеслі Смаргоні незлічоныя бедствы. Горад быў знішчаны больш за напалову. З чэрвеня 1941 г.па ліпень 1944г. Смаргонь была акупавана нямецка-фашысцкімі захопнікамі. Адной з самых чорных старонак акупацыі стала трагедыя габрэйскага гета. Да 7 ліпеня 1944 г. уся тэрыторыя Смаргонскага раёна была вызваленая ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Акупанты прынеслі Смаргоні незлічоныя бедствы. Горад быў знішчаны больш за напалову.

Смаргонь у пачатку ХХ ст. З верасня 1915 г. па люты 1918 г. праз Смаргонь праходзіла лінія руска-германскага фронту. З верасня 1915 г. па люты 1918 г. праз Смаргонь праходзіла лінія руска-германскага фронту жыхароў горада Смаргоні атрымалі ваенны загад пакінуць горад на працягу трох гадзін. У раптоўна людзі пазбавіліся сваіх хат, сталі ўцекачамі. Сморгонцы пакідалі свой горад, а горад развітваўся са сваімі жыхарамі, развітваўся назаўжды жыхароў горада Смаргоні атрымалі ваенны загад пакінуць горад на працягу трох гадзін. У раптоўна людзі пазбавіліся сваіх хат, сталі ўцекачамі. Сморгонцы пакідалі свой горад, а горад развітваўся са сваімі жыхарамі, развітваўся назаўжды.

Смаргонь і ХХ ст. Пасля вайны жыццё паступова аднаўлялася. Пасля вайны жыццё паступова аднаўлялася. Аднак бурнае развіццё Смаргонщыны пачынаецца толькі ў 70-я гады. У 1972 г. быў адкрыты ліцейна- механічны завод. Да снежня 1974 наіснуючай тады базе па нарыхтоўцы збожжа выраслі карпусы і пачаў выпуск прадукцыі камбікармовы завод. Аднак бурнае развіццё Смаргонщыны пачынаецца толькі ў 70-я гады. У 1972 г. быў адкрыты ліцейна- механічны завод. Да снежня 1974 наіснуючай тады базе па нарыхтоўцы збожжа выраслі карпусы і пачаў выпуск прадукцыі камбікармовы завод.

Смаргонь і ХХ ст. 80-я гады канчаткова вырашаюць будучыню Смаргоні як буйнага прамысловага цэнтра БССР - пачынаецца будаўніцтва філіяла Мінскага трактарнага завода імя Ў.І.Леніна. Філіял прызначаўся для выпуску 120 тыс. складаных агрэгатаў і вузлоў для трактароў «Беларусь» г. – год пачатку стварэнні калектыва заводу, год яго нараджэння. 80-я гады канчаткова вырашаюць будучыню Смаргоні як буйнага прамысловага цэнтра БССР - пачынаецца будаўніцтва філіяла Мінскага трактарнага завода імя Ў.І.Леніна. Філіял прызначаўся для выпуску 120 тыс. складаных агрэгатаў і вузлоў для трактароў «Беларусь» г. – год пачатку стварэнні калектыва заводу, год яго нараджэння.

Сучасная Смаргонь - Архітэктура Сучасная Смаргонь - Архітэктура Адно з цэнтральных месцаў у фарміраванні грамадскага цэнтра горада займае культавая архітэктура. Адно з цэнтральных месцаў у фарміраванні грамадскага цэнтра горада займае культавая архітэктура. У цэнтры горада размяшчаецца касцёл Святога Міхала Арханёла, а побач з ім Каталіцкі моладзевы цэнтр (араторый) У цэнтры горада размяшчаецца касцёл Святога Міхала Арханёла, а побач з ім Каталіцкі моладзевы цэнтр (араторый)

Сучасная Смаргонь - Культура Сучасная Смаргонь - Культура Не меншую нагрузку нясе на сабе і царква,якая будуецца, удала размешчаная на восі грамадска-гандлёвай зоны. Не меншую нагрузку нясе на сабе і царква,якая будуецца, удала размешчаная на восі грамадска-гандлёвай зоны. З заходняга боку да храма прымыкае паркавая тэрыторыя з штучным вадаёмам, выдатнай пешаходнай і транспартнай даступнасцю, з паўночнай знаходзіцца сучасны будынак Палаца шлюбаў З заходняга боку да храма прымыкае паркавая тэрыторыя з штучным вадаёмам, выдатнай пешаходнай і транспартнай даступнасцю, з паўночнай знаходзіцца сучасны будынак Палаца шлюбаў

Сучасная Смаргонь - Культура Сучасная Смаргонь - Культура На тэрыторыі смаргонскага раёна размяшчаецца некалькі архітэктурных помнікаў. Сярод іх у вёсцы Крэва руіны замка (14 стагоддзе), Залеская сядзіба, дзе жыў кампазітар Міхал Агінскі ( гг.), сядзіба Францішка Багушэвіча (другая палова 19 стагоддзі) у в. Кушляны. На тэрыторыі смаргонскага раёна размяшчаецца некалькі архітэктурных помнікаў. Сярод іх у вёсцы Крэва руіны замка (14 стагоддзе), Залеская сядзіба, дзе жыў кампазітар Міхал Агінскі ( гг.), сядзіба Францішка Багушэвіча (другая палова 19 стагоддзі) у в. Кушляны.

Сучасная Смаргонь - Культура Сучасная Смаргонь - Культура На тэрыторыі раёна функцыянуе мноства ўстаноў культуры: гарадскі дом культуры, цэнтральныя і сельскія дамы культуры, сельскія клубы, больш 30 бібліятэк, школа мастацтваў, музеі. На тэрыторыі раёна функцыянуе мноства ўстаноў культуры: гарадскі дом культуры, цэнтральныя і сельскія дамы культуры, сельскія клубы, больш 30 бібліятэк, школа мастацтваў, музеі. Існуе мноства калектываў мастацкай самадзейнасці.

Сучасная Смаргонь - Спорт Сучасная Смаргонь - Спорт Асноўнай базай для правядзення фізкультурна- аздараўленчай і спартова-масавай працы ў горадзе з'яўляецца ФАК «Юнацтва». На базе ФАК займаюцца ДЮСШ, футбольны клуб, праходзіць навучанне плаванню навучэнцаў школ. На стадыёне штогод праводзяцца матчы нацыянальнага чэмпіянату Рэспублікі Беларусь па футболе ў вышэйшай лізе Асноўнай базай для правядзення фізкультурна- аздараўленчай і спартова-масавай працы ў горадзе з'яўляецца ФАК «Юнацтва». На базе ФАК займаюцца ДЮСШ, футбольны клуб, праходзіць навучанне плаванню навучэнцаў школ. На стадыёне штогод праводзяцца матчы нацыянальнага чэмпіянату Рэспублікі Беларусь па футболе ў вышэйшай лізе

Сучасная Смаргонь - Прамысловасць Сучасная Смаргонь - Прамысловасць На тэрыторыі Смаргонскага раёна працуе 18 прамысловых прадпрыемстваў, дзе занята 5 тысяч чалавек. На тэрыторыі Смаргонскага раёна працуе 18 прамысловых прадпрыемстваў, дзе занята 5 тысяч чалавек. Найболей буйнымі прадпрыемствамі прамысловасці з'яўляюцца РУП «Смаргонскі агрэгатны завод», ААТ «Сморгоньсілікатабетон», ААТ «Смаргонскія малочныя прадукты», ПЧУП «Смаргонскі камбінат хлебапрадуктаў». Найболей буйнымі прадпрыемствамі прамысловасці з'яўляюцца РУП «Смаргонскі агрэгатны завод», ААТ «Сморгоньсілікатабетон», ААТ «Смаргонскія малочныя прадукты», ПЧУП «Смаргонскі камбінат хлебапрадуктаў».

Сучасная Смаргонь – Сельская гаспадарка Сучасная Смаргонь – Сельская гаспадарка Сельская гаспадарка Смаргонскага раёна спецыялізуецца на вытворчасці мяса-малочнай прадукцыі ў жывёлагадоўлі і вытворчасці збожжа, рапсу, цукровага бурака, ільна, бульбы і гародніны ў раслінаводстве. Сельская гаспадарка Смаргонскага раёна спецыялізуецца на вытворчасці мяса-малочнай прадукцыі ў жывёлагадоўлі і вытворчасці збожжа, рапсу, цукровага бурака, ільна, бульбы і гародніны ў раслінаводстве. Вытворчасцю прадукцыі займаюцца 9 сельскагаспадарчых арганізацый і 28 фермерскіх гаспадарак. Вытворчасцю прадукцыі займаюцца 9 сельскагаспадарчых арганізацый і 28 фермерскіх гаспадарак.

Сучасная Смаргонь - Гандаль Сучасная Смаргонь - Гандаль На тэрыторыі Смаргонскага раёна раздробным гандлем і грамадскім сілкаваннем займаюцца 150 юрыдычных асоб і звыш 670 індывідуальных прадпрымальнікаў, з іх каля 300 ажыццяўляюць гандаль у гандлёвых аб'ектах. На тэрыторыі Смаргонскага раёна раздробным гандлем і грамадскім сілкаваннем займаюцца 150 юрыдычных асоб і звыш 670 індывідуальных прадпрымальнікаў, з іх каля 300 ажыццяўляюць гандаль у гандлёвых аб'ектах.

Сучасная Смаргонь - Адукацыя Сучасная Смаргонь - Адукацыя Па стане на 1 верасня 2008 г. у сістэме адукацыі раёна функцыяніруе 25 агульнаадукацыйных устаноў, вучняў у іх – 6579 чалавек. Па стане на 1 верасня 2008 г. у сістэме адукацыі раёна функцыяніруе 25 агульнаадукацыйных устаноў, вучняў у іх – 6579 чалавек.

Сучасная Смаргонь - Ахова здароўя Сучасная Смаргонь - Ахова здароўя Насельніцтва раёна атрымлівае амбулаторна- паліклінічную дапамогу ў раённай паліклініцы, у філіяле, размешчаным у мікрараёне «Усходні», дзіцячай і жаночай кансультацыях, стаматалагічным аддзяленні, у 5 медычных амбулаторыях, 18 фельчарска-акушэрскіх пунктах. Насельніцтва раёна атрымлівае амбулаторна- паліклінічную дапамогу ў раённай паліклініцы, у філіяле, размешчаным у мікрараёне «Усходні», дзіцячай і жаночай кансультацыях, стаматалагічным аддзяленні, у 5 медычных амбулаторыях, 18 фельчарска-акушэрскіх пунктах.

Сучасная Смаргонь - СМІ Сучасная Смаргонь - СМІ Смаргонскае тэлебачанне ОКС-ТБ ЗАТ «Оксна» ажыццяўляе сваю дзейнасць з 1997 года. Смаргонскае тэлебачанне ОКС-ТБ ЗАТ «Оксна» ажыццяўляе сваю дзейнасць з 1997 года. На працягу 10 гадоў выходзіць у эфір інфармацыйная праграма «Падзеі», а таксама іншыя праграмы На працягу 10 гадоў выходзіць у эфір інфармацыйная праграма «Падзеі», а таксама іншыя праграмы Мясцовая беларуская газета «Светлы шлях» выходзіць 2 разу ў тыдзень (у сераду і пятніцу) на рускай і беларускай мовах. Мясцовая беларуская газета «Светлы шлях» выходзіць 2 разу ў тыдзень (у сераду і пятніцу) на рускай і беларускай мовах.

Сучасная Смаргонь - Жыллёва-камунальная гаспадарка Сучасная Смаргонь - Жыллёва-камунальная гаспадарка РУП «ЖКГ» падае насельніцтву і іншым спажыўцам горада і Смаргонскага раёна паслугі па забеспячэнні парам і гарачай вадой, вытворчасці, перадачы і размеркаванню цеплавой энергіі. Акрамя таго, прадпрыемства выконвае бягучы і капітальны рамонт жыллёвага фонду, гарадское добраўпарадкаванне, азеляненне і санітарную ачыстку гарады і іншыя віды прац. РУП «ЖКГ» падае насельніцтву і іншым спажыўцам горада і Смаргонскага раёна паслугі па забеспячэнні парам і гарачай вадой, вытворчасці, перадачы і размеркаванню цеплавой энергіі. Акрамя таго, прадпрыемства выконвае бягучы і капітальны рамонт жыллёвага фонду, гарадское добраўпарадкаванне, азеляненне і санітарную ачыстку гарады і іншыя віды прац.

Сучасная Смаргонь - Транспарт Сучасная Смаргонь - Транспарт Аўтапарк 17 аказвае транспартныя паслугі насельніцтву і арганізацыям, ажыццяўляе міжнародныя, гарадскія і прыгарадныя пасажырскія перавозкі. У горадзе працуюць 12 маршрутаў пасажырскіх аўтобусаў: 9 – у рэгулярным паведамленні, 3 – у экспрэсным паведамленні. Аўтапарк 17 аказвае транспартныя паслугі насельніцтву і арганізацыям, ажыццяўляе міжнародныя, гарадскія і прыгарадныя пасажырскія перавозкі. У горадзе працуюць 12 маршрутаў пасажырскіх аўтобусаў: 9 – у рэгулярным паведамленні, 3 – у экспрэсным паведамленні.