Өз құқығыңды білесің бе?

Мақсаты: 1.Білімдік: Конститутциялық,азаматтық, әкімшілік, отбасылық, еңбек, қылмыстық құқық негіздерінен қазіргі заман адамына ең қажеттерін іріктеп ала білуге үйрету. 2.Дамытушылық: Оқушыларды жаңа тақырыпты талқылауға, өз бетімен жұмыс істеуге үйрету, ой өрісін, ойлау қабілетінің белсенділігін арттыру. 3.Тәрбиелік: Заң сыйлағыш тұлғаны қалыптыстыру.

Қазіргі таңдағы еліміз тәуелсіздігін алып, оңы мен солын танып, бары мен жоғын түгендеп жатқан тұста мемлекетіміздің қабылданған Конституциясы ел дамуының тұс бағдары болды десек қателеспейміз. Мемлект дегеніміз белгілі бір территориясы, шекарасы, рәміздері, ұлты бр жалпы халықтық ірі ұйым десек, сол қазақ ұлтының төл конституциясының қабылданғанына 15 жыл толып отыр. Енді аздап тарихқа көз жүгіртсек қыпшақ халқындағы (Х-Х1 ғғ.) «Кодекс Куманикус» яғни кумандар заңдары, XVI ғ. «Қасым ханның қасқа жолы, Есім ханның ескі жолы», Тәуке ханның «Жеті жарғысы» сияқты заңдар жинағы бұл қазіргі тәуелсіз қазақ елі Конституциясының бастамасы болып табылады.

Ал ХХ ғ. өзінде КСРО құрамында болып тұрған кезде 1936 жылы 28 қаңтарда және қазіргі қолданыста жүрген 1995 жылы 30 тамызда жүрген Ата заңымыздағы биліктің үш тармағының заң шығарушы (парламент), атқарушы (үкімет) және сот қызметтері бір арнаға тоғыстырылып, саяси институттардың жұмысы әбден жетілдірілді және ең бастысы бұл Конституция адам және азамат құқықтарының қорғалуы жан – жақты қарастырылған орнықты құжат болып отыр.

Дүниежүзілік адамзат тарихының өткен кезінде көз бойлатып үңілсек, алғашқы адам құқықтары жайлы құжат 1644 жылы Англияда император Вильгельм Оранскийдің қаулысы «Адам құқықтар туралы билль» (қаулы,заң)қабылданды.Ал қазіргі заманғы адам құқықтары жайлы құжат яғни, «Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы» 1948 жылы 10 желтоқсанда БҰҰ – ның шешімімен қабылданды.Адам және азаматтардың құқықтары, ерік бостандықтары терең қарастырылған құжат, бұл – өзіміз жиі айта беретін 1787 жылы қабылданған АҚШ Конституциясы. Бұл кезге 200 жылдан астам уақыт өтсе де сол Конституция әлі күнге дейін өз маңызын жойған жоқ. Соның жарқын дәлелі әрбір американдық азамат қайда жүрседе ел Конституциясы жазылған кітапшаны өз жандарынан тастамайды екен. Егер қндай да бір уақытта өз құқығы бұзылғандай жағдай болған жағдайда дереу өз заңды міндеттерін талдауға кіріседі екен.

1 Глоссарий «Тәртіп орнат» 1.Құқық А – Еліміздің негізгі заңы. 2.Конституция Б – Мемлекет басшысы 3.Мемлекет В – Негізгі саяси қоғамдық ұйым 4.Азамат Г – Тәуелсіздік 5.Құқық бұзушылық Д – Заңдар жүйесі 6.Президент Е – Заң шығарушы орган 7.Парламент Ж – Заң жүйесін бұзу 8.Егемендік З – Құқығы бар ел тұрғыны

Қазақстан Республикасының азаматтарының міндеттері: Заңдарға бағыну; Басқа азаматтардың құқықтарын, бас бостандықтарын, арын құрметтеу; Мемлекет рәміздерін құрметтеу; Қаржы, салықты төлеу; Тарихи және мәдени байлықтарды сақтау; Табиғатты және табиғи байлықтарын сақтау; Ата – аналардың балаларына қамқорлық етуі, алдындағы міндеттерін орындау; Орта мектеп білімін алу; Қазақстан Республикасын қорғау;

«Жаза мен қылмыс» Жол ережесін бұзу адам үшін қылмыс па? Неге? Адамды қылмыс жасаудан не сақтайды? Құқық туралы білімі не өз санасы. Қылмыс жасағанға қоғам кінәлі ме? Қылмыскерге рақымшылық беруге сіздің көзқарасының қандай? Адамның заңға немқұрайлы қарауы неден басталады деп ойлайсыз? Жайбарақат қараушылық қылмысқа жата ма?

Жұмбақтар Оқушы болсаң жақсы, жылдам зерек, Ондайлар отаныма өте керек. Тәуке хан жазған екен заң жинағын, Тапсаңдар болғандарың асқан зерек

Мерекең құтты болсын ұстаздарым, Оқушы, келім – кетті бар достарым. Тәуелсіздік заңының қабылданған, Жылын тап мықты болсаң, біз тосалық.

Еліме білім керек, ғылым керек, Жазған жөн стратегиялық мақсат қылып. Білесіңбе Нұрекеннің төл еңбегін, Жазған екен болашаққа көзін тігіп.

Жақсы ел шығарып заң игілікті, Депутат заң шығарып билік қыпты. Парламент палатасы нешеу екен, Таба алсаң бұл жауапты игі екен

Өз ойыңды ортаға салу? «Бақытты өмір» - дегенді қалай түсінесіз? Бақытты өмір сұру үшін не істеу керек?