Қ ой- т ө рт т ү лік малды ң бірі. Қ ой- т ө рт т ү лік малды ң бірі.

Д ү ние ж ү зіні ң 170-тен аса елінде 650-дей қ ой т ұқ ымдары мен т ұқ ымды қ топтары бар. Қ ойды ң дене ұ зынды ғ ы 60 – 110 сантиметр, шо қ ты ғ ыны ң биіктігі 55 – 100 сантиметр. 12 – 15 жыл тіршілік етеді. 5 – 7 айлы ғ ында жетіледі, 15 – 18 айында ғ ана к ү йекке жіберіледі. Саулы қ тарыны ң буазды қ мерзімі 145 – 155 т ә улікке созылады. К ө пшілігі жал қ ы, кейде егіз туады.

Биязы ж ү нді ба ғ ытта ба ғ ытта Биязылау ж ү нді ба ғ ытта Құ йры қ ты қ ылшы қ ж ү нді ба ғ ытта Құ йры қ ты ұ я ң ж ү нді ба ғ ытта 1.Еділбай қ ойы 2. Құ йры қ ты қ аза қ қ ойы 3. Қ арак ө л қ ойы 1. Цигай 2.Линнкольн 3.Ромни- марш 4.Дегерес 5.Гемпшир 6.Кросбред қ ойы 1.Сараджын қ ойы 2. Қ ар ғ алы қ ойы 1.О ң т. Қ аза қ мериносы 2.Солт. Қ аза қ мериносы 3.Биязы ж ү нді қ аза қ қ ойы 4. Қ аза қ ар қ ар мериносы

Қ ой с ү тінен алынатын та ғ амдар Қ аты қ С ү мес ү т Тосап Құ рт Ірімшік А қ ла қ Уыз қ ана қ Қойдың сүті – қорғасын

1) Тұсақ- екіден үшке шыққан, шағы- 2) лысса да төлдемеген қой; 3) Бағлан –ерте туған семіз қозы; 4) Марқа –есейген қозы; 5) Шүйделі қой –күзге қарай семіріп, 6) май біткен қой; 7) Саулық –төлдейтін үш жастан 8) жоғары қой; 9) Тоқты –6 айдан 1 жасқа дейінгі қозы; 10) Сары қарын қой – 7-8 қоздаған қой; 11) Қошқар – жыныстық қуаты жетілген 12) еркек қой; 13) Ісек -3 жаста піштіріліп жіберілген 14) қошқар; 15) Азбан -6-7 жасар қошқар;

. Қ ой етінде пайдалы к ө мірсу қ осындылары, темір, фосфор, а қ уыз мол. Етті семіздіктен арылу ү шін, ә лсіздікке қ арсы, босан ғ ан ә йелдерді ң денсаулы ғ ын жа қ сарту ма қ сатында пайдаланады.. Қ ой етінде пайдалы к ө мірсу қ осындылары, темір, фосфор, а қ уыз мол. Етті семіздіктен арылу ү шін, ә лсіздікке қ арсы, босан ғ ан ә йелдерді ң денсаулы ғ ын жа қ сарту ма қ сатында пайдаланады. Сойыл ғ ан жас малды ң етін ж ә не сорпасын нау қ ас адам ғ а, іш ауруына байланысты ү здіксіз берсе, денсаулы ғ ы жа қ сарып, іштегі жел кайтады. Сойыл ғ ан жас малды ң етін ж ә не сорпасын нау қ ас адам ғ а, іш ауруына байланысты ү здіксіз берсе, денсаулы ғ ы жа қ сарып, іштегі жел кайтады. Қ ой етін к ү йдіріп, к ө мірін сірке суына салып, жылан, шаян ша ққ ан жерге та ң са, уытты, қ айтарады, сыздап ауыр ғ анды басады. Қ ой етін к ү йдіріп, к ө мірін сірке суына салып, жылан, шаян ша ққ ан жерге та ң са, уытты, қ айтарады, сыздап ауыр ғ анды басады. Етін сылынып алын ғ ан с ү йектерді б ө лшектеп, ұ за қ қ айнатып, сорпасын мешел балалар ғ а к ү ніне 2-3 рет ішкізсе, н ә тижесі т ә уір. Етін сылынып алын ғ ан с ү йектерді б ө лшектеп, ұ за қ қ айнатып, сорпасын мешел балалар ғ а к ү ніне 2-3 рет ішкізсе, н ә тижесі т ә уір. Қ ойды ң етіне қ айнатыл ғ ан су қ осып с ұ йылтып, к ү ніне 2 рет к ө зге тамызса, жанарда ғ ы а ққ а ем. Қ ойды ң етіне қ айнатыл ғ ан су қ осып с ұ йылтып, к ү ніне 2 рет к ө зге тамызса, жанарда ғ ы а ққ а ем. Денедегі теміреткіні ң бетін спиртпен тазалап, ө тті бірнеше к ү н жа ғ ады. Денедегі теміреткіні ң бетін спиртпен тазалап, ө тті бірнеше к ү н жа ғ ады.

Қ ой шаруашылы ғ ы- қ аза қ хал қ ыны ң ежелден айналысатын к ә сібі.

Ар қ ар-меринос (о ң т ү стік,солт ү стік), Дегерес, Гемпшир, Кроссбред, Еділбай, Қ арак ө л, Цыгай, Ордабасы ж.т.б

Қ арак ө л қ ойы - ә демі ж ә не қ ымбат ба ғ алы елтірісі ар қ ылы д ү ние ж ү зіне белгілі қ ой т ұқ ымы. Ол б ұ дан 3-3,5 мы ң жыл б ұ рын Орта Азия жерінде халы қ ты қ с ұ рыптау т ә сілімен шы ғ арыл ғ ан. Оны ң 2-3 к ү ндік сойыл ғ ан қ озыларыны ң елтірісі ө те сапалы болады. Қ арак ө л қ ойы құ р ғ а қ далалы, ш ө л- ш ө лейтті айма қ та ө сіруге бейімделген. Қ ата ң ауа райына шыдамды, т ұ л ғ асы берік, терісі ж ұқ а, біра қ ты ғ ыз жылдары Қ аза қ станда қ арак ө л қ ойыны ң саны 6 млн болса, 2000 жыл ғ ы саны 2 миллион шамасында. Қ арак ө л қ ойы Атырау, Батыс Қ аза қ стан, Қ ызылорда, О ң т ү стік Қ аза қ стан, Жамбыл, Ма ңғ ыстау облыстарында ө сіріледі.

Ар қ ар, меринос қ олт ұқ ымы таулы айма қ ты ң таби ғ атына т ө зімді. Қ азіргі кезде Алматы, Павлодар, Шы ғ ыс Қ азахстан айма қ тарында ө сіріледі. Қ аза қ ты ң биязы ж ү нді қ ойы жылдар аралы ғ ында қ аза қ станды қ белгілі ғ алым В. А. Бальмонтты ң жетекшілігімен шы ғ арылды. Қ олт ұқ ым Қ аза қ станны ң о ң т ү стік өң ірлерінде ө сіріледі. О ң т ү стік қ аза қ меринос қ ойы - Жамбыл мен О ң т ү стік Қ аза қ станда ө сірілетін ж ү нді-етті ба ғ ытта ғ ы қ олт ұқ ым. Солт ү стік қ аза қ меринос қ ойы Павлодар, Шы ғ ыс Қ аза қ стан, Қ останай, А қ мола, Солт ү стік Қ аза қ станда ө сіруге бейімделген.

Саулы қ ты ң салма ғ ы кг Қ ош қ арды ң салма ғ ы кг

А қ мола, Қ ара ғ анды, Шы ғ ыс Қ аза қ стан облыстарында ө сіріледі.

О ң т ү стік Қ аза қ стан облысыны ң селекционер- ғ алымдары «Ордабасы» деп аталатын жа ң а қ ой т ұқ ымын шы ғ арды. Б ұ л жа ң алы қ қ аза қ ты ң қ ылшы қ ж ү нді құ йры қ ты қ ойларын Еділбай ж ә не гиссар т ұқ ымды қ ош қ арлармен будандастыру ар қ ылы д ү ниеге келген.

Кішкене ғана бойы бар Айналдырып киген тоны бар Төрт тағанда бойы бар Момындық – дұрыс ойы бар, Кербезденіп жүрмейді Айналдырған тоны бар Тойған қозыдай Ұйыған сүттей Қойдың сүті қорғасын, Қойды үркіттен оңбасын Қой семезі қойшыдан

Қ ой шаруашылы ғ ы - қ аза қ хал қ ыны ң ежелден келе жат қ ан тарихи д ә ст ү рлі мал шаруашылы ғ ыны ң саласы. Хал қ ымызды ң т ұ рмыс тіршілігі, к ү нк ө ріс к ө зі қ ой шаруашылы ғ ымен тікелей тамырласып жатыр. «Мал ө сірсе ң қ ой ө сір, ө німі оны ң к ө л-к ө сір» деген с ө здерде тере ң ұғ ым бар. М ү шел жыл санауда қ ой 8-жыл. Қ ой да киелі т ү лікті ң бірі. Оны ң пірі - «Шопан ата» (кейде « Қ ош қ ар ата») деп аталады. Сонды қ тан Шопан атадан тілеу тілегенде «малды берсе ң, қ ойды бер» деп ө тінген. «Бірінші байлы қ - денсаулы қ, екінші байлы қ - а қ жаулы қ, ү шінші байлы қ - он саулы қ » деген ұғ ым қ ой ғ а қ атысты. Он саулы қ ты ң басын құ райтын к ә сіпті ң иесі - қ ойшы (шопан)

Назарлары ң ыз ғ а рахмет!!!