Informatika Fənninin Məzmunu Dünyanın Informasiya M ə nz ə r ə si İnformasiya texnologiyaları Alqoritml ə şdirm ə V ə proqramlaşdırma

Əl-Xarəzmi (bütün adı Əbu Əbdullah bin Musa əl Xarəzmi ( )

Əl-Xarəzmi Xarəzmdə (indiki Özbəkistan Xivə şəhəri) doğlub, Bağdadda yaşamış məşhur riyaziyyat, münəcimlik və coğrafiya sahələrində fəaliyyət göstərmiş Türk alimidir. Riyaziyyat sahəsindəki çalışmaları müasir cəbr elminin inkişafına böyük təkan vermişdir. Bugünkü kompyuter bilimi ve dijital elektronikin təməli olan 2-lik(binary) say sistemini və 0(sıfırı) tapmışdir.

MÖVZU: -Alqoritmik dil

Fənn: İnformatika Sinif : VIII t2 Məzmun standartı: 2.2 Alqoritmləşdirmə və proqramlaşdırmanın əsas məsələlərinə yiyələndiyini n ü mayiş etdirir. Təlim məqsədləri : 1.Proqram təminatının mahiyyətini şərh edir 2.Alqoritmlırin təqdimolunma ü sullarını g ö stərir 3.Alqoritm və proqramı fərqləndirir 4.Alqoritmik dili tətbiq edə bilir

İnteqrasiya-riyaziyyat İş forması: Kollektiv qruplarla iş İş ü sulu: BİB Ö cədvəli, əqli h ü cum, klaster,ki ç ik m ü hazirə,təqdimat, ö z ü n ü qiymətləndirmə. Resurslar: iş vərəqləri, dərslik, İKT, qiymətləndirmə cədvəli Sinif dərs üçü n tam hazırdır.

Motivasiya Əgər dostunuz bu g ü n sizə gəlmək istəsəydi ona yaşadığınız ü nvanı başa salmaq üçü n nə edərdiniz və ya hansı ü sullardan istifadə edərdiniz ? - s ö zlə başa salmaq olar, şəkil və ya sxemlə g ö ztərmək olar. Sonra konkret olaraq bir şagirddən evlərinin harada yerləşdiyini və evə getmək üçü n nə etməli olduğu barədə məlumat verməsini xahiş edirəm.Şagirdin s ö ylədiklərindən sonra sinfə m ü raciət edirəm. -Uşaqlar,yoldaşınızın evlərinə getmək üçü n soylədikləri addımları necə adlandırmaq olar? -hərəkətlər ardıcıllığı -alqoritm -addımlar proqramlaşdırılımış ü nvan Bəs yoldaşınız bu alqoritmi hansı ü sulla təqdim etdi ?- s ö zlərlə,sxemlə,şəkillə. BİB Ö ü suluna m ü raciət edirəm. L ö vhədə BİB Ö cədvəli hazırdır. Şagirdlərə cədvələ alqoritm haqqında bildiklərini və bilmək istədiklərini yazmalarını xahiş edirəm.Yazılan fikilər komandalara g ö rə yapışdırılır.

Yazılan fikirləri n ö vbə ilə oxuyuram və bu an ən ç ox bilgi verən komanda ö zləri və digər qruplar tərəfindən qiymətləndirilir.Mərhələ bitdikdən sonra komandalara iş vərəqləri və ö z ü n ü və yoldaşını qiymətləndir vərəqlərini paylayıram (xatırladım ki, sinif komandalara əvvəlcədən b ö l ü nm ü şd ü r) İş vərəqlərinin işlənməsinə 5 dəqiqə vaxt verirəm. Vaxt bitdikdən sonra hər komandadan bir nəfər ö z iş vərəqindəki sualın cavabını a ç ıqlayır. Komanda ü zvlərinin cavabları yerindəcə yoldaşları tərəfindən qiymətləndirilir. Sonra ekranda tətqiqat sualı g ö r ü n ü r.

Tətqiqat sualı: Alqoritmik dil nədir və nəyə gərəkdir?

Tətqiqatın aparılması Ekranda çoxlu sayda alqoritmik dill ə rin adları görünür

Sonra alqoritmik dili daha da geniş şəkildə anlatmaq üçü n Alqoritmin tərifini təkrarlayırıq: Alqoritm -qoyulmuş məsələnin həllinə nail olmaq üçü n qabaqcadan m ü əyyənləşdirilən və yerinə yetirmək üçü n m ü mk ü n icra ç ıya verilən sonlu sayda g ö stərişlər ardıcıllığıdır. Alqoritmin icra ç ısı - alqoritmdə verilmiş g ö stərişləri yetirə bilən m ü cərrəd yaxud ger ç ək sistemdir. Alqoritmlərin yazılışı üçü n istifadə olunan dil alqoritmik dil adlanır.

Alqoritmik dil -alqoritmlərin eyni şəkildə və dəqiq yazılması üçü n lazım olan işarələmələr və qaydalar sistemidir.Bu dildə alqoritmik mətn kimi yazılır.Hər bir dil kimi alqoritmik dilin də s ö zl ü y ü olur.Bu s ö zl ü y ü n əsasını icra ç ıya verilən komandaların yazılışında istifadə olunan s ö zlər təşkil edir.Amma bu s ö zlərin i ç ərisində məhdud sayda s ö zlər var ki, onların mənası və tətbiq olunma qaydası birdəfəlik və həmişəlik təyin olunub.Bu s ö zlərə xidməti yaxud a ç ar s ö zlər də deyilir.Alqoritmi yazan zaman bu a ç ar s ö zlərin qısaldılmış formasından istifadə edilir.

Biz dərsə başlayanda alqortmin s ö zlərlə,əmrlərlə və s. təqdim olunmasını aydınlaşdırdıq.Deməli alqoritmik dil s ö zlərdən - konkret olaraq xidməti s ö zlərdən ibarət olan bir dildir. Ekrana ç oxlu sayda xidməti s ö z g ö r ü n ü r. Alqoritm (alq) Arqument (arq) Nəticə (nət) Başlangıc (baş) Tam(tam) Liter (lit) Məntiqi (mənt) Cədvəl (cəd) Dövrün başlanğıcı (db) Dövrün sonu (ds)

alqoritmik dilin ü mumi şəkli. alq alqoritmin adı verilib alqoritmin tətbiqolunma şərtləri gərəkdir / alqoritmin icrasının məqsədi baş alqoritmin g ö vdəsi (komandalar ardıcıllığı) son

Konkret olaraq misalla baxaq y=27x 3 +5x 2 +7x+1 ifadəsinin qiymətini x=35.42 olduqda hesablayaq.Gəlin ilk ö ncə ifadəni alqoritmik dildə yazaq. alq ifadə (həq x,y) arq x nət y baş x: =35.42 y=27 x+5x+7x+1 son

Pascal dilində PROQRAM A1; VAR X,Y: REAL; BEGİN X:=35.42 Y:=27*x*x*x +5x*x +7*x+1 WRITELN ('Y='Y) END

NƏTİCƏ Alqoritmik dil CHİLLALQOLPROLOQFORTRANCOBOLJAVA Riyazi hesablamalar üçün Iqtisadi m ə s ə l ə l ə r üçün Riyazi m ə s ə l ə l ə r üçün Telekommuni kasiya Sisteml ə ri üçün Obyektl ə rl ə iş üçün Süni intellekt M ə s ə l ə l ə r üçün

Yaradıcı tətbiqetmə. Bu mərhələdə şagirdlərin yeni m ö vzunu tam mənimsədiklərinə əmin olmaq üçü n yeni iş vərəqləri paylayıram.Verilən vaxtdan sonra şagirdlərin vərəqlərini bir-biri ilə dəyişdirmələrini və qiymətləndirmələrini xahiş edirəm.Bu işi onlar həm yazılı həm də smayliklə m ü nasibət bildirməklə həyata ke ç irəcəklər. Sonra dərs boyu aparılam qiymətləndirmə və ö z qiymətləndirməyə əsasən qiymətləndirmə cədvəlini doldururam. Son qiymətləndirməyə g ö rə m ü nasibətlər şagirdlər tərəfindən yenə smayliklərin k ö məyilə olur.Dərsin sonuna yaxın tədqiqat sualına qayıdaraq şagirdlərin qoyulan məqsədə nə dərəcədə nail olduqlarını m ü əyyənləşdirirəm. Bunun üçü n BİB Ö cədvəlinin " ö yrəndim" hissəsinin icrasını aparıram. Nəhayət komp ü terimizə əvvəlcədən y ü klədiyim ALPLOGO alqoritmik dilində m ü xtəlif işlər aparıram. Ev tapşırığı: §5.1 və ALPLogo dilinə aid addımlar yazın və proqramda işləməyə ç alışın.