2 Аршалы орта мектебі Мұғалім: Калиева С.С
Ү й тапсырмасын пысы қ тау с ұ ра қ тары? 1.45 о қ ушыны ң - і жа қ сы о қ иды. Неше о қ ушы жа қ сы о қ иды? 2.Фигураны ң қ андай б ө лігі боял ғ ан. 3.Б ө лшекті қ ыс қ арту: Жауабы: 15 о қ ушы Жауабы: б ө лігі
Жай б ө лшекті ң алымы б ө лімінен кіші болуы м ү мкін, о ғ ан те ң болуы немесе б ө лімінен ү лкен болуы м ү мкін. Мысалы: - д ұ рыс б ө лшектер, ө йткені 2<3, 4<9, 3<10 сонды қ тан д ұ рыс б ө лшек 1-ден кіші. Егер б ө лшекті ң алымы б ө лімінен кіші болса, онда б ө лшек д ұ рыс б ө лшек деп аталады.
Егер б ө лшекті ң алымы б ө ліміне те ң немесе одан ү лкен болса, онда б ө лшек б ұ рыс б ө лшек деп аталады. Мысалы : б ұ рыс б ө лшектер, Ө йткені, 5=5; 11>6; 12>8; 23>12; 45=45 Сонды қ тан, б ұ рыс б ө лшек 1-ге те ң немесе 1-ден ү лкен.
Б ү тін б ө ліктен ж ә не б ө лшек б ө ліктен т ұ ратын сан аралас сан деп аталады. Мысалы, қ осындысын, қ осу белгісін жазбай т ү рінде жазу қ абылдан ғ ан. М ұ нда ғ ы - аралас сан. 1-б ү тін б ө лігі -б ө лшек б ө лігі. О қ ылуы бір б ү тін бестен екі. Б ұ лар аралас сандар.
Б ұ рыс б ө лшекті аралас санмен жазу ү шін: Б ө лшекті ң алымын б ө ліміне б ө лу керек: Толымсыз б ө лінді аралас санны ң б ү тін б ө лігі болады; Қ алды қ (егер ол бар болса) б ө лшекті ң алымы, ал б ө лгіш б ө лімі болады. Сонда
Аралас санды б ұ рыс б ө лшек т ү рінде жазу ү шін: Аралас санны ң б ү тін б ө лігін б ө лшек б ө лігіні ң б ө ліміне к ө бейту керек; Шы ққ ан к ө бейтіндіге б ө лшек б ө лігіні ң алымын қ осып, алым етіп алу; Б ө лшекті ң б ө лімін ө згертпей, б ө лім етіп қ алдыру. Мысалы, қ ыс қ аша,
Натурал санды аралас сан т ү рінде жазу ғ а болады Мысалы, 9 ды б ө лімі 7 саны болатын; 5 саны болатын аралас сан т ү рінде жазу ғ а болады. Б ө лімі 15 саны болатын аралас б ө лшек т ү рінде жаз:
Натурал санды б ұ рыс б ө лшек т ү рінде жазу ғ а болады Б ө лімі 1,4,6,10 болатын б ұ рыс б ө лшек т ү рінде жаз.
ауызша 1. Қ айсысы б ұ рыс б ө лшек, қ айсысы д ұ рыс б ө лшек. 2. 4:5; 6:5; 1:3; 9:2; 12:7; 3:5; б ө лінділерін б ө лшек т ү рінде о қ ы. Жауабы: д ұ рыс б ө лшек, б ұ рыс б ө лшек
Б ұ рыс б ө лшекті аралас сан т ү рінде жаз. 475
Аралас санды б ұ рыс б ө лшекпен жаз. 486
Қорытындылау 1. Дұрыс бөлшек 2. Бұрыс бөлшек 3. Аралас сан 4. Бұрыс бөлшекті аралас санға айналдыру. 5. Аралас санды бұрыс бөлшекке айналдыру.
Үйге: Ережелерді оқу, түсініп жаттау. 472, 473, 474,480