Тіректік білім өзектеу.Сұрақ: 1.Жануарлар қорексіз, сусыз бірнеше күн өмір сүре алады, ал ауасыз қанша уақыт өмір сүреді? 2.неге адам ауасыз, тыныс алмай тіршілік ете алмайды?

Сұрақтар Организм үшін тыныс алудың маңызы қандай? Тыныс алу жүйесі жануарлардың тіршілік ету ортасына байланысты ма? Кесте бойынша эволюция процесінде омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерінің құрылыс ерекшеліктері Тыныс алу жүйесінің құрылысы және қызметі.

Анықтама: Тыныс алу деп мүшелер мен қоршаған орта арасындағы газ алмасуды айтады.

Мұрын қуысының құрылысы-ауа танау тесіктері арқылы кеңсірікке барады. Кеңсіріктің қабырғаларын эпилелий ұлпасынан түзілген кірпікшелері мен түктері бар кілегейлі қабықша қаптайды.

Тыныс алу жүйесіне- Мұрын қуысы Жұтқыншақ Көмекей Кеңірдек Бронхылар Өкпелер жатады.

Кеңсіріктегі ауаны кілегейлі қабықшадан бөлінген заттар ылғалдандырады; капилляр қантамырлары ауаны жылытады; лейкоциттер микробтарды жояды.

Көмекей- мойынның алдыңғы жағында орналасқан іші қуыс шеміршекті мүше. Оның ішкі қабаты кілегейлі қабықша астарлап жатады.

Кеңірдек- көмекейдің жалғасы, іші қуыс түтік пішінді шеміршекті мүше. Ол өңештің алдыңғы жағында орналасады, ұзындығы шамамен 9-12 см, диаметрі мм.

Кеңірдек 5-інші арқа омыртқасының тұсынан оң және сол жақ өкпеге баратын 2 бронхыға жалғасады.

Бронхы- тыныс алқымы д/н мағ. білдіреді. Ішкі беті кілегейлі қабықшамен қапталған. Бронхылар өкпеде өте көп тармақтарға бөлінген. Ең жіңішке тармақтары бронхиолалар. Бронхиолдың ұштары шоғырланып, іші ауаға толы өкпе көпіршіктерімен аяқталады.

Қорытындылау: Неліктен тыныс алуды-тіршіліктің негізі дейді? Көмекейдің құрылысы мен қызметі Мұрын қуысы қандай қызмет атқ? Ерлердің дауысы, әйелдердікінен неге жуан б/ды? Мұрын қуысынды ауаның ылғалдануы, жылынуы қалай жүзеге асады? Бронхылар, альвеолалар дегеніміз не?

Үй тапсырмасы: § 38. Тыныс алу мүшелерінің құрылысы 67-сурет салу.