§4.2. химиялық реакцияның жылдамдығына әр түрлі факторлардың әсері

Сабақ мақсаты: химиялық реакциялардың жылдамдығы туралы білімді тереңдету және жүйелеу; химиялық реакциялардың жылдамдығына әсер ететін факторларды түсіндру; әрекетесуші массалар заңы тұжырымдау.

Сабақтың барысы: үйымдастыру (2минут) үй тапсырмасын тексеру. (5минут) Жаңа сабақ. (30минут) Жаңа сабақты бекіту. (5минут) Үй тапсырмасы. (1минут) Білімді бағалау. (1минут) Сабақты қортыу. (1минут)

үй тапсырмасын тексеру: Гомогенді және гетерогенді реакцияларға бірнеше мысалдар келтіріңдер.Химиялық реакциялардың теңдеулерін жазыңдар. Гомогенді реакцияның жылдамдығын сипаттайтын математикалық өрнекті жазыңдар. Гетерогенді реакцияның жылдамдығын сипаттайтын математикалық өрнекті жазыңдар. Гетрогенді жүйеде әрекеттесу қандай негізгі сатылардан тұрады? химиялық реакцияның жылдамдығын лимиттеуші сатысы деген не?

Жаңа сабақ: реакция жылдамдығына әр түрлі факторлар әрекетт есуші заттар табиғат ы Концен трация Темпер атура катализа тор

Әрекеттесуші заттар табиғатының әсері О ттекттің сутекпен әрекетесуі тез өтеді, оттек молекуласындағы байланысын бүзу үшін 494 кДж/моль қажет. а зоттың сутекпен әрекеттесуі өте баяу жүреді. Азот молекуласындағы байланысты бүзу үшін 942 кДж/моль энергия, Беріктеу азот молекуласы реакцияға қиын түседі, мұндай реакцияның жылдамдығы төмендеу болады.

Концентрацияның әсері.

Тәжірибе: аз мөлшерде ас содасы салынған екі сынауыққа жеке- жеке 1моль/л срке қышқылынан 10мл және 0,1 моль/л срке қышқылынан 10мл құйып, пайда болған құбылысты бақылайық.

Реакцияда не байқалды? Реакция теңдеуі жылда мдығы Не байқалды 0,1моль/л 1моль/л

Температура мен қысым тұрақты болған жағдайда заттың концентрациясы артса реакция жылдамдығыда артады Химиялық реакция барысы – реакцияға қатысақан заттар молекуласындағы атомдардың қайтадан бірігіп түзілген зат молекуласына айналыу барысы. реакцияласудың алғы шарты- реакцияға қатысқан зат молекуллалар арасындағы соқтығысу. реакция тудыратын соқтығысу өнімді соқтығысу деп аталады өнімді соқтығуды тудыратын молекулаларды активті молекулалар деп аталады. Энергиясы мен бағыты болады.

мысалы:

Химялық реакция жылдамдығы әрекеттесуші заттардың концентрацияларының көбейтіндісіне пропорционал. Жалпы А + В = С + Б тендеуі бойынша жүретін реакциялар үшін бұл заң мынадай теңдеумен өрнектеледі: мұндағы с А және с в А және В заттарының концентрациясы, моль/л

Химиялық кинетиканың негізгі заңын көбінесе әрекеттесуші массалар заңы деп атайды. Тек карапайым реакциялар әрекеттесуі массалар заңына бағынады. Реакцияға қатысқан заттың концентрациясы артса, бірлік көлемдегі молекула саны көбейеді, активті молекула саныда сайкес артады. Гетерогенді реакциялардың кинетикалық теңдеуіне қатты күйде болатын әрекеттесуші заттардың концентрациясы кірмейді, өйткені олардың концентрациясы түрақты.

Температураның әсері

Тәжірибе: Мырыш тұйіршігін фосфор қышқылмен әрекеттескенде қандай құбылыс пайда болады? егер температураны артырсақ реакция жылдамдығы қалай өзгереді?

Реакция теңдеуіРеакция жылдамдығы Байқалған құбылыс Қалыпты температурада Температураны жоғарлатқанда

Температура реакция жылдамдығына қалай әсері етеді?

Жаңа сабақты бекіту:

1.суретте көрсетілген бірнеше соқтығысыу болыуы мүмкін, суретте молекуланың соқтығысуын түсіндіріп беріңдер. НI молекуласының ыдырау реакциясы 2HI = H 2 +I 2

2. Әрекеттесуші массалар заңы қандай реакциялар үшін орындалады. 3. А + В = С + Б тендеуі бойынша жүретін реакциялар үшін А заттың концентрациясын артырсақ реакция жылдамдығы қалай өзгереді? 4. SO 2 + O 2 =SO 3 егер SO 2 ның концентрациясы 2минутта 6 моль/л ден 2 моль/л ге өзгерген химиялық реакция жылдамдығын анықта?

Үйге тапсырма: § ,2,3,4 сұрақтар мен 5есеп

Сабақты қортындылау.