1

2 ՁԵՐ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅԱՆՆ ԵՆՔ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆՈՒՄ « ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԱՅԻՆ ՆՈՐ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԱՍԻՆ » ԹԵՄԱՅՈՎ ՆԿԱՐԱԶԱՐԴ և ՇԱՐԺԱԿԱՆ ՆՅՈՒԹԸ : ՍՈՒՅՆ ՆՅՈՒԹԻ ՄԻՋՈՑՈՎ ԴՈՒՔ ԿՏԵՂԵԿԱՆԱՔ. Ինչ է կենսաթոշակը Ինչպիսին է գործող կենսաթոշակային համակարգը Հայաստանում Ինչպիսին է կենսաթոշակային նոր համակարգը Օգտակար խորհուրդներ

3 Ներածություն Բոլորս էլ գիտակցում ենք, որ մեր տարիքին զուգահեռ մենք հայտնվում ենք կյանքի տարբեր տարիքային փուլերում` մանկություն, երիտասարդություն, ծերություն…և մեր բոլորիս ցանկությունն է բարեկեցիկ ապրել այդ բոլոր փուլերը… Յուրաքանչյուր մարդ պետք է ապահովի իր բարեկեցիկ ծերությունը` ճիշտ ֆինանսական որոշումներ կայացնելով… Սույն նյութի նպատակն է իրազեկել Ձեզ բարեկեցիկ ծերությունն ապահովող ամենամեծ մասնիկի` կենսաթոշակային համակարգի մասին…

4 Ինչ է կենսաթոշակը Ներկայում Հայաստանում գործում է բաշխողական կենսաթոշակային համակարգ, որն ունի մի շարք թերություններ: Դրանք հաշվի առնելով պետությունը որոշել է ներդնել նոր` բազմաստիճան համակարգ: Յուրաքանչյուր պետություն մտահոգվում է իր ծերերի բարեկեցության համար և յուրաքանչյուր պետություն ունի իր կենսաթոշակային համակարգը: Դրանք երկրից երկիր տարբերվում են… ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԸ ԱՅՆ ԵԿԱՄՈՒՏՆ Է, ՈՐ ՍՏԱՆՈՒՄ ԵՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՏԱՐԻՔԻՑ ԴՈՒՐՍ ԵԿԱԾ, ՉԱՇԽԱՏՈՂ ՏԱՏԻԿՆԵՐՆ ՈՒ ՊԱՊԻԿՆԵՐԸ…

5 Վարձու աշխատողները և նրանց գործատուները հարկեր և սոցիալական վճարներ են կատարում պետական բյուջե և այդ միջոցներն ուղղվում են ներկայիս կենսաթոշակառուների կենսաթոշակների վճարմանը: Ինչպիսին է գործող կենսաթոշակային համակարգը Հայաստանում

6 Համակարգի թերությունները… Գործող համակարգը չի ապահովում կապը աշխատողի կողմից կատարված վճարումների չափի և իր ապագա կենսաթոշակի չափի միջև (ներկայումս կենսաթոշակի չափը հիմնականում կախված է մասնակցի աշխատած տարիների թվից): Նշված թերությունները վերացնելու, ինչպես նաև ծերերի համար ֆինանսապես ավելի բարենպաստ պայմաններ ստեղծելու համար ներդրվում է կենսաթոշակային նոր համակարգ : Ինչպիսին է գործող կենսաթոշակային համակարգը Հայաստանում

7 Կենսաթոշակային նոր համակարգը բազմաստիճան է, որը կազմված է երկու բաղադրիչներից. ԲԱՇԽՈՂԱԿԱՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԱՅԻՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԱՅԻՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿԱՅԻՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ Ինչպիսին է կենսաթոշակային նոր համակարգը

8 0 աստիճան 1 աստիճան 2 աստիճան 3 աստիճան Կամավոր կուտակային կենսաթոշակ Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակ Աշխատանքային կենսաթոշակ Սոցիալական կենսաթոշակ Բաշխողական կենսաթոշակ Կուտակային կենսաթոշակ Ինչպիսին է կենսաթոշակային նոր համակարգը

9 Նոր համակարգում ամենակարևոր նորամուծությունը կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչի ներդրումն է: Այն ենթադրում է, որ յուրաքանչյուր մասնակից աշխատանքային տարիքում ստացած եկամուտների որոշ մասը կուտակում է հատուկ հաշվում, որին կարող է գումարվում նաև պետության հատկացումները : Ինչպիսին է կենսաթոշակային նոր համակարգը

10 ՊԱՐՏԱԴԻՐ ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿ ԿԱՄԱՎՈՐ ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՄԱՎՈՐ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ Պարտադիր կուտակային բաղադրիչի ներքո վճարվում է պարտադիր կուտակային կենսաթոշակ, որը մասնակցի և/կամ պետության կողմից կատարված կուտակային վճարների ու դրանց ներդրումներից ստացված եկամուտների հաշվին վճարվող կենսաթոշակն է: Կամավոր կուտակային կենսաթոշակայի բաղադրիչին մասնակցությունը կամավոր է, մասնակցել կարող են բոլորը` անկախ տարիքից: ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ԿԵՆՍԱԹՈՇԱԿ Կուտակային կենսաթոշակ

11 1. Մասնակիցը իր աշխատավարձից որոշակի տոկոսի չափով հատկացնում է կատարում իր կենսաթոշակի համար, պետությունն իր հերթին բյուջեից համանման վճարում է կատարում նրա օգտին : Այդ գումարները կուտակվում են մասնակցի կենսաթոշակային հաշվում : ՄԱՍՆԱԿԻՑ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակ

12 2. Մասնակցի կենսաթոշակային հաշվում անընդհատ կուտակվող գումարը կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարչի կողմից ներդրվում է մասնակցի կողմից ընտրված եկամտաբեր ակտիվներում / ավանդ, արժեթուղթ /, որպեսզի այդ գումարը ավելանա : ՄԱՍՆԱԿԻՑ ՖՈՆԴԻ ԿԱՌԱՎԱՐԻՉ ԵԿԱՄՏԱԲԵՐ ԱԿՏԻՎՆԵՐ Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակ

13 3. Երբ լրանում է մասնակցի կենսաթոշակային տարիքը, նա ստանում է իր խնայած գումարը, պարտադիր մասնակցության դեպքում նաև պետության ավելացրած գումարը և դրանց կառավարումից ստացված եկամուտները : Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակ

14 Կարևոր է իմանալ… Մասնակցի կենսաթոշակը կապված է նրա եկամուտի չափից : Կենսաթոշակային գումարները մասնակցի սեփականությունն են և կարող են ժառանգվել : Մասնակիցը կարող է ստուգել հաշվում կուտակված միջոցների մեծությունը, վերահսկել և կառավարել դրանք ` ընտրելով կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարիչ և կենսաթոշակային ֆոնդ : ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՐԱՇԽԱՎՈՐՈՒՄ Է ՄԱՍՆԱԿՑԻ ԿԱՏԱՐԱԾ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ԿՈՒՏԱԿԱՅԻՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՎԵՐԱԴԱՐՁԵԼԻՈՒԹՅՈՒՆԸ ` ՃԳՐՏՎԱԾ ՏԱՐԵԿԱՆ ԳՆԱՃՈՎ :

15 Ում համար է պարտադիր պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային բաղադրիչին մասնակցելը… 1974թ. հունվարի 1-ին և դրանից հետո ծնված… ՎԱՐՁՈՒ ԱՇԽԱՏՈՂ ԵՎ ՀԱՆՐԱՅԻՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ԳՏՆՎՈՂ ԱՆՁ /բացի զինվորական ծառայողներից/ ՆՈՏԱՐ ԱՆՀԱՏ ՁԵՌՆԱՐԿԱՏԵՐ ԲԱԶԱՅԻՆ ԵԿԱՄՈՒՏ /ԱՇԽԱՏԱՎԱՐՁ/ ՍՏԱՑՈՂ ՕՏԱՐԵՐԿՐԱՑԻ ԿԱՄ ՔԱՂԱՔԱՑԻՈՒԹՅՈՒՆ ՉՈՒՆԵՑՈՂ ԱՆՁ

16 1. Յուրաքանչյուր անձ կարող է դիմել մասնավոր ֆինանսական կազմակերպություններին ` կամավոր կուտակային կենսաթոշակային սխեմաներից * մեկին կամ մի քանիսին մասնակից դառնալու համար : 2. Մասնակիցը կամավոր կերպով կատարում է վճարներ ` իր կողմից ընտրված կամավոր կենսաթոշակային սխեմաների կանոնների համապատասխան : ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՅՍՏԵՂ ՉԻ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒՄ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՅՍՏԵՂ ՉԻ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒՄ ԱՅՍՏԵՂ ԿԱՐՈՂ ԵՆ ՄԱՍՆԱԿՑԵԼ ԲՈԼՈՐԸ * կներկայացվի հաջորդ էջում Կամավոր կուտակային կենսաթոշակ

17 Կամավոր կուտակային կենսաթոշակային սխեմաների օրինակներ… Կամավոր կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարիչ Բանկ Ապահովագրական ընկերություն Այս սխեմայի դեպքում մասնակիցը ընտրում է կենսաթոշակային ֆոնդ և վճարելով սահմանված վճարներ` կենսաթոշակային տարիքում ստանում է կենսաթոշակ: Այս սխեմայի դեպքում մասնակիցը հայտնում է ապահովագրական ընկերությանը, թե ինչ չափի կենսաթոշակ է ուզում ստանալ և ընկերությունը հայտնում է վճարի չափը: Այս սխեմայի դեպքում մասնակիցը դիմում է բանկին և ընտրում է իրեն համապատասխան կենսաթոշակային ավանդի տեսակ:

18 Օգտակար խորհուրդներ… կարդացեք կենսաթոշակային բարեփոխումների մասին բրոշյուրը մեր ինտերնետային կայքում հետևեք կենսաթոշակի մասին պարբերաբար թարմացվող նյութերին Ձեր ստացած տեղեկատվությունը փոխանցեք նաև Ձեր մտերիմներին /ծնողներ, պապիկներ, տատիկներ, ընկերներ/

19 ՎԵՐՋ