БИОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ ҚАУІПТІЛІГІ Дайындаған: Жаулыбаев Ербол Жұмаділдә Еламан Жұмахан Асхат Жылысбаев Абзал
Оба(лат. pestіs – кенеттен басып кіру) – аса қауіпті зоонозды табиғи ошақты карантиндік жұқпалы ауру. Обаның өкпелік, ішектік, тері- бубондық, септикалық түрлері. Себебі Үеrsіnіа реstіs, бактериялық тобына жататын табиғи - ошақты жұқпалы ауру; адамға жанасу, дуа - тамшы және алиментарлық жолмен жұғады, сонымен қатар тасымалдаушылар - бүргелер арқылы жұғады карантиндік инфекцияға жатады. Оба(лат. pestіs – кенеттен басып кіру) – аса қауіпті зоонозды табиғи ошақты карантиндік жұқпалы ауру. Обаның өкпелік, ішектік, тері- бубондық, септикалық түрлері болады. Себебі Үеrsіnіа реstіs, бактериялық тобына жататын табиғи - ошақты жұқпалы ауру; адамға жанасу, дуа - тамшы және алиментарлық жолмен жұғады, сонымен қатар тасымалдаушылар - бүргелер арқылы жұғады карантиндік инфекцияға жатады. Оба ауруы
Жұғу жолдарына қарай обаның бірнеше түрі бар. Мысалы, ауалы-тамшылы жолмен жұққанда өкпе обасы; тағам арқылы – ішек обасы; жанасу арқылы (мал сойғанда, терісін сыпырғанда, т.б.) не трансмиссивтік (бүрге шаққанда) жолмен жұққанда тері-бубон обасы, сирек септик. түрлері дамиды
Түйнеме (Сібір жарасы) – зоонозды, аса қауіпті, қоздырғышы жанасу механизмі арқылы берілетін, тері қабатының карбункул тәрізді зақымдалуымен, қызба және интоксикациямен, кейде сепсис дамуымен сипатталатын жұқпалы аурудың түрі. Сібір жарасы
Ауруды жұқтырушы сиыр, қой, түйе сияқты үй жануарлары болып табылады. Малды күтіп-баптағанда, терісін сыпырып өңдегенде, етін тамаққа пайдаланғанда, адамның тыныс жолдарына ауадағы қоздырғыштар еніп кеткенде, түйнеме қоздырғышын жұқтырған қан сорғыш жәндіктер шаққанда, ауру адам тұтынған заттарды пайдаланғанда және т.б. жолдар арқылы жұғадыЖасырын кезеңі бірнеше сағаттан 8 күнге (2-3 күн) созылуы мүмкін. 95% ауру теріге байланысты түрі кездеседі, 2-3% өкпе, ішекке байланысты түрі де болуы мүмкін. Тері түріндегі түйнеме жұққан жерде біртіндеп дақ, бүртік, іріңді безеу, жара пайда болады. Бастапқыда терінің белгілі жерлері қышып, біраздан соң ұлғая түседі. Бірнеше сағаттан соң түйіннің (папула) орнында көлемі 2-3 мм. көпіршік түзіледі. Оның ішіндегі күлгін сұйықтың түсі біртіндеп қанталаған қою, кейде қою қоңыр сиякөк түске айналады. Сонан соң іріңді безеудің орнында қабыршақ пайда болады. Ол тез қарайып, аумағын ұлғайтады. Жараның жан жағы қызарып, ісініп кетеді, бірақ жараның тұсы ауырмайды
Мал дәрігерлері ошақтағы жұқпалы аурудың жою шараларын орындайды. Ауырған науқастың қасындағыларға түйнемеге қарсы егу жүргізіледі, 2 апта бақылайды. Науқас ауруханада, жеке бөлмеде жатқызылып, барлық шаралар мұқият орындалады.
Бруцеллёз (мальта қызбасы). Бұл ауру осы аурумен ауыратын малдың сүтін ішуден болады. Ол сондай-ақ терідегі жырындылар мен жаралар арқылы организмге тарайды, бұл жағдай ауру малдарды күтіп-бағатын адамдарда жиі кездеседі, сонымен қатар ауру зақымданған ауамен демалған кезде тыныс жолдары арқылы да денеге түседі. Бруцеллез-бруцеллалармен шақырылатын қоздырғышы әртүрлі механизммен берілетін, клиникасында созылмалы қызбамен, қимыл-қозғалыс аппаратының, жүйке жүйесінің, жүрек-қан тамыр жүйесінің, зәр шығару жүйесінің және т.б жүйелердің зақымдалуымен жүретін, созылмалыға ауысуға бейім, инфекция-аллергиялық, зоонозды инфекциялық ауру. Бруцеллез