Аврелий Августин ( Солтүстік Африкадағы Тагаста қаласында туған Солтүстік Африкадағы Гиппонда қайтыс болған) көне рим философы, христиан теологы, батыс патристикасының өкілі. Басында манихей дінін қабылдаған. 387 жылы шоқыну рәсімінен өтті. 395 жылдан бастап Гиппон епископы. Аврелий Августин - гиппон епископы (солтүстік Африка), христиандық ойшыл, теолог, философ, патристиканың ірі өкілі. «Кұдай каласы туралы» енбегінде белгілі «ұғыну үшін сенемін, сену үшін ұғынамын» формуласын негіздейді. Оның дүниеге көзқарасы «Сенімсіз білім жоқ, акиқат жоқ принципіне» бағынады Солтүстік АфрикадағыТагастаГиппондаепископы патристиканыңкөзқарасыакиқат

Томас Аквинат лат. Thomas Aquinas, итал. Tommaso d'Aquino;( 1225, Аквино 1274, Рим) - италияндық діни ойшыл. Католикалық шіркеудің ең ірі ойшылы. Дегдар отбасынан шықса да, ол ата-анасының қарсылығына қарамастан, доминикалық діни ұйымға кіреді. Париждегі Сенжак монастырында, кейін Париж университетінде дәріс береді. Италияға қайтып Рим Папасының сарайында болады. Сол жылдар ол Аристотельдің философиясын тереңдетіп, өз ілімінің негізіне айналдырады. Оның саяси көзқарастары «билеушілердің басқаруы туралы», «Теологияның жиынтығы»деген еңбектерінде қаралдылат.итал. 1225Аквино1274Рим италияндықдіни ПариждегіРимАристотельдің

Макиавелли Никколо ( , Флоренция , сонда) флоренциялық дипломат, саяси теоретик, саяси биліктің жаңа тарихтағы алғашқы аналитигі. Оның негізгі идеясы мемлекетте адамдар арасындағы жеке қатынастарды реттеуші этикадан басқа принциптер болуы керек. Негізгі бағыт билікке жету және реттеу. Сондықтан, М.бойынша, басшы жағдайға байланысты әрекет етуі қажет.1469Флоренция1527 Макиавеллидің ("Тит Ливийдің бірінші декадаға ой- толғаныстары", "Әмірші", "Әскери өнер туралы" және т.б.) шығармалары Жаңа дәуірдің саяси-құқықтық идеологиясына негіз болды.

Макиавелли : "өткенді зерттеу болашақты болжауға немесе көнелердің мысалымен осы шақтағы пайдалы іс- әрекеттердің құралы мен тәсілдерін анықтауға мүмкіндік береді", деп түйді. Макиавелли саясаттың маңызды күралы деп дінді санады. Макиавелли: "дін адамдардың ақыл-ойы мен парасатына ықпал етудің күшті құралы", деп тұжырымдады. Осы себептен мемлекеттердің негізін қалаушылар мен данышпан, заң шығарушылардың барлығы құдайдың өміріне жүгінген. Жақсы дін бар жерде әскер құру да оңай. Мемлекет дінді қол астындағы азаматтарды басқару үшін пайдалануға тиіс. Макиавелли шығармалары әлеуметтік ойлардың кейінгі дамуына орасан зор ықпал етті

Гоббс Томас ( ) - ағылшын философы және саяси ойшылы. Гоббс мемлекетті «жасанды дене», құдайдың орнатуы емес, адамзаттың іс- әрекетінің нәтижесі деп анықтаған. Философтың ойынша мемлекет адамдар бытыраңкы өмір сүрген және «барлығының барлығына қарсы соғысы» жағдайында болған «табиғи» күйден қоғамдық келісімге келу негізінде пайда болды философы Гоббстын ойынша, қоғамдық келісім бір уақытта мемлекеттің және қоғамның пайда болуына әкеп соғадықоғамдық

Гоббс Томастың негізгі еңбектері: "Азамат туралы ілімнің философиялық бастауы", "Левиафан, әлде материя, шіркеулік және азаматтық мемлекеттік билік, оның түрлері".

Ең маңызды жаратылыс заңы: 1.бейбітшілікке үмтылу; 2.бейбітшілік мүдцесі мен өзін- өзі қорғау, қажет етсе, әркім өзінің қүқынан қажетті түрғыдан бас тартуы қажет;тартуы қажет; 3.адамдар өздері келіскен келісімді орындаулары керек.адамдар өздері келіскен келісімді орындаулары керек. Жалпы Гоббс Томас 16 заң ұсынды. Олардың барлығының түйіні: «өзіңе тілемейтінді, өзгеге істеме». Гоббс Томас тұжырымы бойынша келісім мен алмасу - адам қоғамындағы бейбітшілікті орнатудың шарттары.

Монтескье Шарль Луи (фр. Charles-Louis de Seconda, Baron de La Brède et de Montesquieu; 18 қаңтар ақпан 1755), Шарль де Секонда, барон де Ла Бред и де Монтескье – француз ағартушысы, философ, социолог.фр.18 қаңтар ақпан1755ағартушысы философсоциолог Негізгі еңбектері: Парсы хаттары (1721),Заңдардың рухы туралы (1748). Монтескье теология мен дінді қатты сынға ала отырып, адамзат қоғамының дамуында белгілі бір объективті заңдылық бар екендігін мойындайды теология

Оның саяси идеялары классикалық либерализмге негізделген. МонтескьеЗаңдардың рухы туралы еңбегінде заңдардың шығу себептерін, қалыптасуын зерттеді. Ол мемлекеттік биліктің үш сатысын: заң шығарушы, атқарушы сот билігін бөлу арқылы басқару азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді, өкімет билігін теріс пайдаланып, қиянат жасауды болдырмайды деген ой айтты

Руссо Жан Жак (фр. Jean-Jacques Rousseau; ) - "Қоғамдық келісім туралы" еңбектің авторы.фр

Негізгі идеясы - халық егемендігі. Қоғамдық келісім негізінде ортақ ерік жатыр. Мінеки, осы ортақ ерікпен бағытталатын билікті ол егемендік деп атаған. Мемлекеттегі егеменді биліктің бөлінуін қолдамады.

Руссо пікірі бойынша, демократия - мемлекеттік тетік қана емес, сонымен қатар адамдарды жетілдіру, олардың мүмкіндіктерін дамыту. Руссоның теориясы кішігірім меншігі бар ұсақ шаруалардан құралған квазидәстүрлі қоғамның идеалды жобасына бағытталғандемократия

Томас Джефферсон ( ) - американдық ағартушы және мемлекеттік қайраткер, АҚШ Тәуелсіздігі Декларациясы жобасының авторы [1], АҚШ-тың 3-президенті. Мамандығы - адвокат американдықАҚШДекларациясы [1]АҚШ

жылдары Вирджиния заң шығару жиналысының депутаты болған.Вирджиниязаң 1775 жылы Солтүстік Америка отарларының Ұлыбританиядан бөлініп шығуы туралы шешім қабылдаған Құрлықаралық конгресс мүшелігіне сайланған.Солтүстік АмерикаҰлыбританиядан Құрлықаралық конгресс жылдары Вирджиния губернаторы,Вирджиния губернаторы жылдары АҚШ-тың Франциядағы елшісі,АҚШ Франциядағы жылдары Джордж Уошингтонның Ӏ -үкіметінде мемлекеттік хатшы,Джордж Уошингтонның 1796 жылы вице-президент, жылдары АҚШ президенті болды. Ол "Тәуелсіздік декларациясының" жобасын жасау барысында "жоғарғы билік құдайдың билігімен дариды" деген көзқарасқа қарсы шығып, табиғи құқықтар ілімін ұсындывице-президентАҚШ құқықтар

Пейн Томас ( , Тетфорд Ұлыбритания , Нью-Йорк, АҚШ)- АҚШ-тың және Ұлыбританияның қоғам және саяси қайраткері, 18 ғасырдың ағартышулары революцияшыл қанатының өкілі жылы Солтүстік Америкаға кетті. Мұнда көп кешікпей ағылшын отарларының тәуелсіздігі жолындағы көрнекті күрескерлердің біріне айналады.

АҚШ-та құлдықты жоюды талап етті жылдары П- Конгрестің шетелдер ісі жөніндегі комитетінің секретары. Ұлы француз революциясын қызу қолдады. " Адам правосы" атты трактат жазып ( ), онда халық суверенитеті мен республиканизм идеясын дамытты, адам және азамат правосы жөніндегі француз Декларациясының революцияшыл принциптерін қорғады.

Иммануел Кант, нем. Immanuel Kant, IPA: [I:manuəl kant] (1724 жылғы сәуірдің 22-сі – 1804 жылғы ақпанның 12-сі) 18 ғасырда Пруссия патшалығының Кенигсберг қаласында тұрған неміс пәлсапашысы. Ол қазіргі заман Еуропасының және Ағарту дәуірінің ең ықпалды ойшылдарының бірі болып саналады. Жалпы қалыптасқан пікір бойынша, ол пәлсападағы Аристотельден кейінгі ең маңызды тұлға болып табылады.нем.[I:manuəl kant]1724 сәуірдің ақпанның 1218 ғасырдаПруссия патшалығыныңКенигсбергнеміспәлсапашысыЕуропасыныңАғарту дәуірініңАристотельден

Кант шығармашылығы төрт кезеңге бөлінеді: 1) жаратылыстану саласындағы ғылым ізденістер кезеңі, ол Жалпыға бірдей жаратылыстану тарихы және аспан теориясы (1755) туындысымен аяқталады. Бұл кезеңнің негізгі өзегі – табиғаттың дамуы мәселелеріне арналды. Бұл идея метафиз. көзқарасқа берілген алғашқы соққы болды;1755

2) метафизикалық зерттеулер кезеңі, онда Кант вольфтік философиядан гносеологияға қадам басты және Сведенборг мистикасын сын тезіне алды (Аруақшыл адамның қиялы, Сезім дүниесі мен парасат дүниесінің формасы мен негіздері туралы), (1770);1770

3) сын кезеңі. Іс жүзінде мұнда гносеология жасалады және таным теориясына субъект пен оның қызметі енгізіледі. Бұл кезең Таза зердеге сыннан (1781) басталып, сонан соң Практикалық ақылға сын (1788), Пікір қабілеттілігіне сын (1790) сияқты, іргелі еңбектерде жалғасын тапты. Кейбір философия тарихшылары К-тың осы еңбектерінен кейін философияның бүкіл тарихын сынға дейінгі және сыншылдық кезеңге бөлді, мұның өзі оның жалпы философияға орасан зор дәрежеде ықпал еткендігін көрсетеді;

4) Кант шығармашылығының соңғы кезеңі логика, педагогика, физика, география және антропология туралы дәрістерінің жариялануымен сипатталады. Мұнда ол гносеология мен табиғат метафизикасының арасындағы байланыстырушы буынды табуға тырысты. Кант өзіне дейінгі ойшылдардың эмпиризм мен рационализм саласындағы сыңаржақ кеткен кемшіліктерін көрсете отырып, философияда бұрын- соңды болмаған үлкен жаңалық ашты. Ол бұл жаңалықты философиядағы коперниктік төңкеріс деп атадылогикапедагогикафизика географияантропология

Сен-Симон Анри (1760– 1825), граф, француз ойшылы, әлеуметтанушы, әлеуметтанушы -утопист. К.А. де СенСимон үшін прогресс табиғаттың әмбебап заңы: ол адамдарды еркінен тыс басқарады. Қоғамдағы алға жылжудың негізі ғылыми білім, техникалық жетістіктер, индустрия саласындағы адамдардың ақылойынан бастау алады.

К.А. де СенСимонның мектебінде «әлеуметтік қозғалыс», «социализм» және «әлеуметтану» ұғымдары қалыптасты. Оның 1825 жылы негізгі еңбегі « Новое христианство» жарық көрді. Сен- Симон 19 мамыр 1825 жылы Парижде қайтыс болды.