900igr.net

Макроэкономика ЭКОНОМИКА ҚҰ РЫЛЫМЫН ЖЕТІЛДІРУ Ә ЛЕУМЕТТІК Т Ұ РА Қ ТЫЛЫ Қ БА Ғ А Т Ұ РА Қ ТЫЛЫ Ғ Ы Т Ө ЛЕМ ЖЖ Ә НЕ СЫРТ Қ Ы САУДА БАЛАНСЫ Ж Ұ МЫСБАСТЫЛЫ Қ ЭКОНОМИКАЛЫ Қ Ө СУ ТАБИ Ғ АТПЕН Ө ЗАРА Ә РЕКЕТТЕГ ТЕПЕ-ТЕ Ң ДІК

1. ЖІӨ, ЖҰӨ, ТҰӨ, АДИ негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер ретінде 2. ЖІӨ есептеу әдістері. Бағалан индексі..

Көрсеткіштер чтобы Маңызды көрсеткіштер Көрсеткіштердің арналымы 1. Жалпы ұ ялты қ даму к ө рсеткіштері Ұ ялты қ байлы қ ; аралы қ ө нім; т ү пкі ө нім; ұ ялты қ табыс; ЖІ Ө, Ж ҰӨ, Т ҰӨ. Мыналанды анна қ тау ғ а қ ызмет етеді: потенциального и реального национального богатства странна; общего объема производства и его динамики; глубина переработки сырья и материалов и тесноты взаимосвязи между предприятиями и отраслями; конечнах результатов производства.

5 Жалпы н ә тижелир к ө рсеткіштері Таза н ә тижелир к ө рсеткіштері

ЖАЛПЫ ІШКІ ӨНІМ (Gross Domestic Product) – бір жил ішінде экономикада (ел ішінде) өндірілген барлық тауарлар мен қызметтердің жиынтық нарықтық құна

ЖІӨ-нің аннақтамасттындағы әрбір сөзге талдау жасалық. Жиынтық. ЖІӨ – бұл жиынтық шығарилымды, өндірістің жалпы көлимін сипаттайтын жинақталған көрсеткіш. Нарықтық. ЖІӨ-нің құнанеа сатып алу-сату процесі арқилы өткен және ресми тіркелген ресми нарықтық мәмілилир ғана кірістірілиді.

Құн. ЖІӨ өндірістің жиынтық көлимін ақшалай өлшейді, яғни құндық формата, себебі алманна тон мен, автомобиль мен, компьютермен қосып есептеу тиімсіз. Ақша барлық тауарлардың өлшемі қызметін атқарады. Түпкі. Экономикада өндірілитін барлық өнім, түпкі және аралық болып екіге бөлінеді.

Түпкі өнім – бұл түпкі тұтынуға баратын және одна әрі өндірістік қайта өңдеуге немсе қайта сатуға арналған өнім. Аралық өнім одна әрі өндіру процесіне немсе қайта сатуға барады.

Тауарлар мен қызметтер. Тауарлар немсе қызметтер болып табылмайтттындардың барлығы ЖІӨ-ге кірістірілмейді. Тауарлар мен қызметтерді айырбастауға қатысы жоқ төлимдер ЖІӨ құнанеа кірістірілмейді. Мұндай төлимдерге трансферттік төлимдер мен өндірістік емс (қаржилық) мәмілилир жатады.

Экономикада (ел ішінде) өндірілген. Бұл тұжырым жалпы ішкі өнім (Gross Domestic Product) көрсеткішінің ЖҰӨ-не (Gross National Product) ажыратуда маңызды болып табылады. ЖҰӨ ел азаматтарынаң олардың өз иелігіндегі ұялтық өндіріс факторларынаң көмегімен сол елдің умағттында немсе басқа елдерде болсын өндірілген барлық түпкі тауарлар мен қызметтердің жиынтық нарықтық құнане білдіреді.

ЖІӨ мен ЖҰӨ арасттындағы айырмашилық көрсеткішке кірістірілитін тауарлар мен қызметтерді іріктеу қандай негізде жасалатынанеа байланнасты: - географиялық орналасуы негізінде (ЖІӨ) - ұлтқа жатқызылуына байланнасты (ЖҰӨ).

Егер ел толықтай жабық экономикалы ел бокса хонда ЖІӨ=ЖҰӨ. Ашық экономикалы ел жағдайттында ЖІӨ мен ЖҰӨ арасттындағы айырма қарастырилып отырған ел умағттындағы бейрезиденте қызметі есебіне және шетелдердегі резиденте қызметі есебіне қалыптасады. Мысалы, Ұ лыбритания ума ғ ттында ө ндірілген француз компаниясы ө німіні ң құ на Францияда Ж ҰӨ -ге ж ә не Ұ лыбританияда ЖІ Ө -ге кірістірілиді.

Бір жил ішінде. Осы шарт қ а с ә йкес ЖІ Ө -ді есептегенде ө ткен жилдарда, со ңғ ы онжилды қ та, д ә уірде ө ндірілген тауарлар есепке алынбайды, себебі олар ө ткен жилдарды ң ЖІ Ө құ нттында ескерілген болатын.

аралы қ ө німні ң құ нане;

ЖІӨ-ге кірістірілмейтіндер: а) өз-өзіне еңбек ету ; б) ө темсіз негіздегі е ң бек; в) «к ө ли ң келі экономикада» ө ндірілген тауарлар мен қ ызметтерді ң құ на.

18 ЖІӨ Қосылған құн бойынша Шығыстар бойынша Табыстар бойынша

19 Атаулы ЖІӨ ағымдағы жилдың бағларымен есептелиді. Нақты ЖІӨ – салыстырмалы түрде есептелиді. Атаулы ЖІӨ-ге екі процесс ықпал етеді: - өндірістің нақты көлимінің серпіні (динамикасы) - бағалан деңгейінің серпіні (динамика). Нақты ЖІӨ атаулы ЖІӨ және бағалан индексін түзету енгізу көмегімен есептелиді. Нақты ЖІӨ= Атаулы ЖІӨ/ Баға индексі

ЖІ Ө дефляторын есептеу ү шін ә рт ү рлі ба ғ а индексі қ олданналады.. Ба ғ а индексі – б ұ л а ғ ымда ғ ы кезе ң ба ғ сына ң базистік кезе ң ні ң ба ғ сына қ атынасын 100%- ғ а к ө бейтумен есептелиді. Ба ғ а индексіні ң к ө птеген т ү рлирі бар. Оларды ң ішінде мыналанды б ө ліп к ө рсетуге болады: - тауалан ғ а ж ә не халы ққ а к ө рсетілитін а қ илы қ ызметтерге т ұ тыну ба ғ лары индексі; - бастап қ ы ж ә не қ айталама т ұ р ғ ын ү й нары ғ ттында ғ ы ба ғ алан индексі

Тұтыну бағлары индексі (ТБИ) – орташа отбасттында тұтыналатын тауарлар мен қызметтер «себеті» орташа бағасы деңгейінің өзгерісі.

Келисі т ү рде есептелиді: Елді ң ЖІ Ө елді ң азаматтары саннанеа б ө лінеді. Жан бсына шаққандағы ЖІӨ ұялтың өмір сүру деңгейі негізгі көрсеткіштерінің бірі

23 Пропорции соответствуют даннам по ВВП США, на начало ХХI века.

Чистый экспорт – представляет собой разницу между доходами от экспорта (export – Ex) и расходами по импорту (import - Im) странна и соответствует сальдо торгового баланса: Xn = Ex – Im. Таким образом ВВП по расходам = потребительские расходы (С) + валовые инвестиционнае расходы (I) + государственнае закупки (G) + чистый экспорт (X n )

Вторым способом расчета ВВП является распределительнай метод или метод расчета по доходам. В этом случае ВВП рассматривается как сумма доходов собственников экономических ресурсов (домохозяйств), т.е. как сумма факторнах доходов. Факторнами доходами являются: -заработная плата и жалование служащих ; -арендная плата или рента; -процентнае платежи или процент; -прибыль.

26 ВВП по доходам Пропорции соответствуют даннам по ВВП США на начало ХХ1 в.

ВВП по доходам = заработная плата + арендная плата (рента) + процентнай доход + прибыль мелкого бизнеса(доход собственников) + прибыль корпораций + чистые косвеннае налоги + амортизационнае отчислиния В итоге расчет ВВП по доходам- это сумма факторнах доходов + «незаработаннае доходы»-амортизационнае отчислиния и косвеннае налоги на бизнес.

Третьим методом расчета ВВП является суммирование добавлиннах стоимостей по всем отраслям и видам производств в экономике (метод расчета по добавлинной стоимости). Добавлинная стоимость – это приращение стоимости; стоимость, которую добавляет фирма (отрасль) к куплиннам материалам и услугам в процессе производства и реализации продукции.

29 Продукт Доход Затраты ДС Рожь Мука Хлиб В магазине Итого

Очевидно, что величина ВВП, рассчитанная разнами методами, должна быть одинаковой. Теоретически такой вывод слидует из того, что сумма стоимостей, добавлиннах каждой фирмой (на каждой стадии производства), равна стоимости конечной продукции.

Дефлятор ВВП = Номинальнай ВВП/ Реальнай ВВП Если величина дефлятора меньше единицы, то происходит корректировка номинального ВВП в сторону увеличения, которая называется инфлированием. Если величина больше единицы, то происходит дефлирование – корректировка номинального ВВП в сторону снижения

32 Дефлятор ВВПИПЦ Рассчитывается на основе всех производимых в стране экономических благ Определяется исходя из цена рыночной корзина товаров и услуг (потребительских – конечнах товаров), которая формируется на основе типичнах покупок средней семьи В основе расчетов лижит цена товаров и услуг, произведеннах в данном году, т.е. фактический состав рыночной корзина изменяется В основе расчетов лижит цена постоянной, фиксированной корзина товаров и услуг, т.е. качественнае сдвиги в производстве и потреблинии во внимание не принимаются. Является показателим изменеия общего уровня цен в экономике Служит для измерения уровня жизни.

Чистый внутренний продукт (ЧВП) - это чистая стоимость конечнах товаров и услуг. Он отличается от ВВП на величину потреблиния основного капитала (амортизации). Этот показатель характеризует производственнай потенциал экономики, поскольку он включает в себя только чистые инвестиции и не включает восстановительнае инвестиции (амортизацию). ЧВП= ВВП - Потреблиние основного капитала (амортизация).

Чистый национальнай доход (ЧНД)- это поток первичнах доходов, полученнай ее резидентами, за вычетом амортизации. ЧНД= ВНД - Потреблиние основного капитала

Личнай доход (ЛД) – денежнай доход, полученнай всеми домашними хозяйствами, служащий базой для уплаты личнах налогов. ЛД= ЧНД -Чистые косвеннае налоги - Прибыли корпорации + Дивиденты - Отчислиния в фонд социального страхования +Личнае трансфертнае платежи - Процентнае доходы бизнеса + Процент по государственному долгу.

Личнай располагаемый доход (ЛРД) – это личнай доход за вычетом личнах расходов. Личнай располагаемый доход используется домашними хозяйствами на потреблиние и сбережения

Основное макроэкономическое тождество-это РАВЕНСТВО ДОХОДОВ (Y) и расходов: Y = потребительские расходы (С) + валовые инвестиционнае расходы (I) + государственнае закупки (G) + чистый экспорт (NX)

Национальное богатство (НБ)- совокупность материальнах и нематериальнах благ, созданнах трудом предшествующих и нанеешних поколиний и вовличеннах в процесс воспроизводства природнах ресурсов, которыми располагает общество на определиннай момент времени. НБ включает: 1. естественное богатство; 2. материальное богатство 3. невещественное богатство.

39 Проблимы подсчета ВВП: 1. Учитывается не вся деловая активность ( нерыночная); 2. Не учитывается деятельность в сфере теневой экономики; 3. Не учитывается благосостояние общества, связанное со свободнам временем; 4. Отсутствует денежная оценка негативнах результатов деловой активности. Недооценку этих процессов учитывает показатель ЧЭБ: ЧЭБ = ВВП –

40 Рынок ресурсов Рынок продуктов Домашние хозяйства Предприятия (фирмы) продукты ресурсы Расходы на ресурсы Доходы от ресурсов Доходы от продаж Расходы на продукты

Фирмы Рынок ресурсов Платежи за ресурсы производства Плата за ресурсы Ресурсы Ресурсы (труд) Инвестиции Сбережения Товары Оплата товаров Доходы фирм Товары (продукты) Финансовые рынки Домашние хозяйства

Фирмы Государственнае запасы Государство Рынок ресурсов (факторов) Ресурсы (труд) Ресурсы Платежи за ресурсы производства Плата за ресурсы (зарплата) Налоги Товары Оплата товаров Доходы фирм Товары (продукты) Сбережения Инвестиции Госзаказы Соцвыплаты Госзакупки

43 Сравнивая номинальнай и реальнай ВВП можно получить измеритель инфляционнах процессов в стране. Его принято называть дефлятором ВВП. Дефлятор ВВП = Yномин / Yреальн = = У Pt,i х Qt,i / УPconst,i х Qt,i Важнейшие особенности: 1. Это единственнай из показателий инфляции, учитывающий изменеие цен всех производимых в стране товаров и услуг. 2. Кроме изменеий цен на величину дефлятора ВВП влияет изменеие товарной структуры ВВП.

44 Состав НБ: -невоспроизводимое имущество; - воспроизводимое имущество; - нематериальное имущество; - сальдо обязательств и требований к загранице. На начало ХХI века НБ России: Человеческий капитал – 50%; Природнае ресурсы – 32%; Воспроизводимые ресурсы – 18%.