Биологиялық отын өндіретін қондырғылар Орындаған: Қызайбек Е.М. Тексерген: Маханбетова С.

Биогаз технологиясы – экологиялық жағынан таза, өндіру тәсілі қалдықсыз, жануарлар мен өсімдіктерден пайда болған қалдықтар зиян келтірмейтін, пайдалы жағдайға жұмсалады. «ООО», «ИЦ- Тула» компанияларының бірігуімен Тула облысында ауылшаруашылық HERLT HSV 800 газ өндіретін генератор жүйесі құрылды. Қазіргі таңда бұл газогенератор жүйесі Ресейде жұмыс жасайды.

Биогазды өндіретін «Бункер» қазандықтар

Қазіргі уақытта Еуропалық Одақ елдерінің және Солтүстік Америкадағы ондаған мемлекеттер мискантус өсімдігін зерттеп, ғылыми- зерттеу жұмыстарымен айналысуда. Мискантус – тростник тұқымдас, бұл бамбукке ұқсайтын шөпті өсірумен бірнеше жылдан бері Еуропа және Солтүстік Америка елдері айналысуда. Мұны кейде піл шөбімен (Pennisetum purpureum) шатастырып жатады және кезінде «піл шөбі» деп те атаған. Алып мискантус (Мискантус гигантский) (Miskanthus x giganteus) – бұл бойы ұзын жинақы шөп, тамыр жүйесі 2,5 м тереңдікке дейін бойлайды. Пайдаланылатын сабақтары кең, қатты, іші губкалы өзекшесімен толтырылған, биіктігі см болады. Тез өсуімен (әсіресе ыстық жаз айларында), ол бір шаршы метр жерде жоғары жеміс беруімен және төменгі температураға шыдамдылығымен сипатталады. Мискантус жүгеріге қарағанда химиялық және механикалық өндірістік ресурстардың аз мөлшерлерін қажет етеді. Оны жыл сайын отырғызбайды. Бір рет отырғызылған мискантус 30 жылға дейін өнім береді. Әрбір 3 жыл сайын орып отырады. Мискантустың жеміс жинау уақытында ылғалдылығы 20– 25%. Ол аязға және құрғақшылыққа төзімді.

Мискантустың қолданылу аймағы құрылыс өндірісі: жеңіл бетон (жеңіл толтырғышты бетон), сылаққа арналған материал, жапсарсыз, тігіссіз еден, үй төбесін изоляциялау, терезелік және есік рамалары, шатыр жабыны; автомобиль өндірісі: рөлдер, жүк машиналарына арналған жеңілдетілген конструкциялар, майдағы қоспа зат; целлюлоза өндірісі: қағаз, картон, буып-түюші материал; бағбандық өндіріс: торфты (шымтезек) алмастырушы, төсеніш; энергия алу: жағу, газификациялау, сұйылту. Украинада алғаш рет мискантус тәжірибе ретінде 2007 жылы отырғызылды. Жемісін әрбір үш жылда алу жоспарланды. Шаруалар 10 га алқапқа мискантустың тамыры мықтап жақсы жерсінуі мақсатында қолмен отырғызды. Бастапқы арықтарға өсімдік көшеттерін отырғызуды жәрдем беруге келген Германиялық аграрийлер жүргізді. Шөп үш жыл өсетін болады. Первомайский қаласында мискантус сабақтарын отындық гранулаларға айналдырып, биоотынға айналдыратын завод салынды. Жергілікті шаруалардың есептеуінше, 10 гектардан орылған шөптен 200 тонна гранул алынбақшы, ал оларды электростанцияларда көмір не мазут орнына жағуға болады.

Рапс Престелген тұқым Өсімдік майы Рапс майы Күнжара Түйіршік- телген Отын Қосымша азық Техникалық мақсаттар үшін шикізат Азықтың сұйық түрлері Қатты отын Азық- түлік өнімдері 7-Кесте. Рапс өсімдігінен алынатын өнімдер көрсетілген

Энергетикалық мақсатта ағаш екі бағытта қолданылады: Тікелей өртеп жағу. Газ тәріздес, сұйық және қатты отындар өнімі ретінде. Ағаштыжағуүшін«Братск»ағашөңдейтін целлюлозалы-қағазды, «Котласск» комбинаттарында жоғары өнімді агрегаттар жасалды және өңделді. Ағашты өңдейтін өндірістердің қалдықтарынан отын брикеттерін өндірубасталды – үгінділер, жоңқа, ағашты шоқ, технологиялық жоңқа және арзан бағадағы ағаштардың әр түрлері, осы уақытқа дейін өндірісте қолданылмаған. Мұндай өндіріс халық шаруашылық өнімдерін реттеуге, қолданылмайтын қоқысқа тасталған шикізаттарды өңдеуге мүмкіндік береді. Қазіргі таңда ғылыми зерттеу институты брикет өндіру үшін орман өнеркәсібін өңдейтін технологиялар мен тиімді құралдарды жинақтауда, ағаш қалдықтарынан дайындалған брикетті отын негізі шымтезек пен көмірдің қасиеттеріне ұқсас болып келеді. Рационалды қуаттылығы жоғары цехтарда брикетті ағаш қалдықтары 0,26- 2,5 мыңды құрайды, бұл ағаш қалдықтарын өңдейтін кәсіпорындарды 2-10 мың м3-ге дейін топтастыруға жағдай жасайды. Брикет түріндегі энергия көздері ретінде орман кешенінің (комплексінің) жанама азығын қолдану ағаштың экономикалық құндылықтарын арттырады.

Қазіргі уақытта «үй-жай шаруашылығы академиясы», «орман технологиялық академиясы» әртүрлі типтегі газ генераторларын өңдеу және биомассаны газдандыру (ағаш және өсімдік қалдықтары, лигнин (ағаш қабығын қаптайтын зат) күнделікті тұрмыстағы қатты қалдықтар) аймақтарында интенсивті зерттеу жұмыстары жүргізілуде. «Экологиялық таза энергетика» бағдарламасының мақсаты- газды генераторлардың серияларын ұйымдастыру және алғашқыларын ойлап табу бағытындағы алдын ала өңдеулер. Жылумен қамтамасыз ету өнеркәсіптерінде целлюлозалы – қағазды және гидролизді көп тонналы қалдықтар, лигнин қолданылады. Лигнин орман өнеркәсібі жүйесінде қазандықтың толығымен отыны ретінде пайдаланылады (По «Сыктывкарский лесопромышленный комплекс», Сегежский ЦБК, Усть- Илимский ЛПК, Братский ЛПК). Қазіргі уақытта орман және өсімдік шикізаттарын энергиялық өндірудің негізгі 3 бағыты құрылды: спирттен гидролиз алу, синтетикалық мұнай алу, пиролитикалық отын мен газды пиролиз әдісімен алу.

Батыс елдерде биоотынға көшу үшін мемлекет әртүрлі экономикалық және экологиялық салықтардан босатып, ақшалай жәрдемақы берді. Заводтар мен фабрикалар атмосфераға СО2 қалдықтарды нормадан артық шығарса айыппұл төленді, ал 2009 жылы 1т СО2 ауаға таралса, 100 евро мөлшерінде айыппұл салынды. Осы жылдың маусымында «Үлкен сегіздік» ұйымы көмірқышқыл газ қалдықтарын төмендетуді өңдеу туралы келісімге келді. Осы келісім тұтынушылардың жаңарған, экологиялық отын түрлерін пайдалануға мүмкіндік берді. Еуропада саудадағы жарамсыз азық- түліктерді өңдеу жүргізу басталды. Еуропалық үкімет басшысы тапшы астықтардың егіс көлемін қысқартуды жою туралы қаулы шығарды. Биодизельдің жылдары аралығында өндіріліп, тұтынушылардың пайдаланғаны төмендегі кестеде келтірілген.

Назарларыңызға рахмет!!!