Rokoko üslubu Hazırladı: Şahin Zamanov

Rokoko XVII əsrdə yaranmış Fransız incəsənətinə aid, memarlıq və incəsənət üslubudur. Rokoko üslubunda mürəkkəb, qeyri-adi, balıqqulağı formalarına üstünlük verilirdi.

XVII əsrdə yaranan Barokko üslubu, xeyli dəyişmiş olaraq XVII əsrdə də varlığını davam etdirmişdir. Barokko sənətin kölgə-işıq qarışıqlığına söykənən təəccüblü, içə işləyici dramatik təsiri gedərək itmiş və yerini yumşaq, hətta bir az zəif bir üsluba buraxmışdır. Bu, tamaşaçını təsir etməkdən çox əyləndirən, göz oxşayan amma o ölçüdə səthi bir üslubdur.

Bu dövrün saray və köşklərinin iç dekorasiyası və mebelləri də bu yeni üslubu əks etdirməkdədir. Sənət tarixçiləri, bitki mənşəli bəzəmələrin və divarları örtən şəkillərin göz əyləndirən, dərdsiz və zərli üslubunu "Rokoko" deyə adlandırmışlar. Bu söz, Fransızca rocaille sözündən gəlməkdədir. Rocaille- çürük quruluşlu daşların xərclə qarışdırılmasıyla yaradılan süni qayalıqlara verilən addır. Bunun bir nümunəsi İstanbulda Emirgan Közüsündəki böyük hovuzun kənarında görülə bilər.

Fransız Rokoko rəssamı Fragonardın Saint-Cloudda Əyləncə (Banque də France, Paris) adlı rəsmi, o dövrdə saray ətraflarının çox xoşlandıqları bu cür bir parkı və park həyatını müvəffəqiyyətlə əks etdirməkdədir.

Avropa XVIII əsrin son dörddə birində siyasi və iqtisadi çalkantılara səhnə olmuşdur. İlk böyük partlama Fransada ortaya çıxmış, cu il Fransız inqilabıyla krallıq rejimi yıxılaraq, kral və yandaşları sürgünə, ya da gilyotinə göndərilmişdi. Rokoko üslubu, onu yaradan həyat formasının çöküşüylə birlikdə sona çatmışdır

Bu ill ə rd ə çalkantılı Parisin s ə n ə t ə traflarında yeni bir s ə n ə tçiy ə v ə onun liderlik etdiyi yeni bir s ə n ə t üslubunun doğuşuna şahid olunar. Bu g ə nc s ə n ə tçi Jacques Luis Daviddir. Liderlik etdiyi axına da "neo- Klasisizm" adı verilmişdir. Klassik s ə n ə t idealının yenid ə n canlandırılışı olan bu axının doğuşu iki ə h ə miyy ə tli faktora bağlana bil ə r. Bunlardan ilki, arxeologiya elminin t ə m ə ll ə rini atan Alman arxeoloqu v ə s ə n ə t tarixçisi Winckelmannın köhn ə Yunan v ə Roma s ə n ə tini canlandırma s ə yl ə ridir. Winckelmannın ged ə r ə k h ə ll edilmiş, safını v ə soyluluğunu itirmiş Avropa s ə n ə tini, öz qaynağı andıkıdaya m ə zmuna mövzusundakı fikirl ə ri s ə n ə t ə traflarında geniş ə ks-s ə dalar oyandırmışdı. Parisd ə ki Madeleine Kils ə si, bu görüşün bir n ə tic ə sidir. Quruluşun xarici görünüşünün köhn ə Yunan m ə b ə dl ə rind ə n bir f ə rqi yoxdur.

Czapski Sarayı, Varşava (1712–1721)

Fransız İnqilabının yaratdığı milli coşgunluq dayanmayan qarışıqlıqlarla sönməyə üz tutmuşkən, bu dəfə Fransız xalqı Napoleonanın müvəffəqiyyətləriylə yenidən canlanmışdı. Napoleona zəfərdən zəfərə qaçan milli bir qəhrəman idi. David də öz üslubuna ən yaraşan mövzu olaraq onu seçmişdir. Sənətçi Napoleona Sainte Bernard Keçidində (Musée də Versailles) adlı əsərində qəhrəmanını şahlanan atı və küləkdə sovrulan peleriniyle görkəmli bir şəkildə rəsimlemişdir. Bu tabloda Alpları keçən və İtaliyanı fəthə gedən Napoleona, daha əvvəl də eyni müvəffəqiyyəti göstərən Hanniballa bir bənzəmə vardır.

Təşəkkür edirəm…