ХІІІ-Х Ү ғ. басында Шы ғ ыс Дешті Қ ыпша қ жерінде А қ Орда мемлекеті ө мір с ү рді. Ол - мон ғ ол шап қ ыншылы ғ ынан кейін Қ аза қ стан жерінде пайда бол ғ ан бірінші ірі мемлекет. А қ Орданы ң негізін қ алаушы – Жошыны ң ү лкен баласы Орда Ежен ( жж.). Рашид ә д-Динні ң жазуына қ ара ғ анда (ХІ Ү ғ.), Жошы ұ лысыны ң шы ғ ыс б ө лігін (сол қ анатын) ә кесіні ң к ө зі тірісінде Жошыны ң ү лкен ұ лы Орда Ежен алады. Ә біл ғ азыны ң айтуынша (Х Ү ІІ ғ.) осынау жерді о ғ ан інісі Батухан ХІІІ ғ. орта кезінде б ө ліп береді. Орданы ң мирас қ орлары іс ж ү зінде дербес билеушілер болды. ХІ Ү ғ. 2-ші жартысында Алтын Орда билігі ә лсіреп, А қ Орда к ү шейіп, дамуды ң е ң жо ғ ары сатысына жетті. Территориясы: батысында Жайы қ ө зенінен шы ғ ыста Ертіс ө зеніне дейінгі, о ң т ү стікте Сырдария ал қ абы, Арал те ң ізіні ң солт ү стік-шы ғ ысынан солт ү стікте О ң т ү стік Сібір ормандарына дейінгі жерлер. Астанасы – Сы ғ ана қ (Сырдарияны ң орта а ғ ысы). Хал қ ы – т ү рік тілді тайпалар.

Шаруашылы ғ ы. Сы ғ ана қ қ аласы т ұ р ғ ындары жер ди қ аншылы қ пен, жартылай к ө шпелі мал шаруашылы ғ ымен айналысты. К ө шпелі ж ә не жартылай к ө шпелі мал ө сіруде Алтай, Ұ лытау, Орал тауларыны ң б ө ктерлері жаз ғ ы жайылым ретінде пайдаланылды.