Таби ғ и қ орлар орында ғ ан: 1012 топ
Табиғи қорлар - табиғи ортаның, қоғамның материалдық және рухани мұқтажын қамтамасыз ету үшін, өндірісте пайдаланылатын бөлігі. Табиғи қорларды тиімді пайдалану және адамзатты өне бойын табиғи қормен қамтамасыз ету өте күрделі мәселелердің бірі болып отыр. Сондықтан табиғи қорларды сарқылтпау үшін қалпына келмейтін табиғат байлықтарын тиімді пайдалануға, шикізаттың, отынның, энергияның жаңа көздерін іздеуге барлық күш жұмылдыруда. Бұл шараларды іске асырудың маңызды жолдары басқа (арзан) шикізатты кеңінен қолдану және жан-жақты толық пайдалану.шикізаттың
Ба ғ алау критерийлері Географиялы қ орны биік н ү ктесі ө зендері климаты қ / байлы ғ ы
Таби ғ и қ орлар Сар қ ылатын ( қ алпына келмейтін) минералды қ байлы қ тар. Сар қ ылмайтын ( қ алпына келетін ) олар: ғ арышты қ климитты қ су қ орлары
Таби ғ и қ орлар Сар қ ылатын ( қ алпына келмейтін) минералды қ байлы қ тар. Сар қ ылмайтын ( қ алпына келетін ) олар: ғ арышты қ климитты қ су қ орлары
Отын-энергетикалы қ қ орлар Қ аза қ станда б ұ л қ ор т ү рлерінен тас к ө мір, қ о ң ыр к ө мір, м ұ най, таби ғ и газ ж ә не жан ғ ыш та қ татастар тарал ғ ан. Тас к ө мір ө ндірілетін аудандары Екібаст ұ з, Майк ү бі, Қ ара ғ анды, Кендірлік, Таск ө мірсай, Алак ө л кен орындары. Осыларды ң ішінде ма ң ыздыра ғ ы Қ ара ғ анды ж ә не Екібаст ұ з алаптары. М ұ най мен газ қ орлары Қ аза қ танны ң батысында шо ғ ырлан ғ ан. Б ұ ларды ң Ма ңғ ыстау т ү бегі мен Жемні ң т ө менгі а ғ ысында ғ ы ал қ аптар игерілген. Барлы қ кен орындарында м ұ най ғ а қ осымша таби ғ и газ ө ндіріледі. Ембі м ұ найыны ң сапасы ж ө нінен д ү ние ж ү зінде алды ңғ ы орындарда. Со ңғ ы жылдары м ұ нда жа ң а кен орындары барланып, игеріле бастады.
Минералды қ қ орлар Қ аза қ стан минералды қ қ орларды ң т ү рлері мен қ оры ж ө нінен те ң десі жо қ айма қ болып табылады: м ұ нда шын м ә нінде Менделеев кестесіндегі элементтерді ң барлы ғ ы дерлік кездеседі. Солт ү стік Қ аза қ станда ә йгілі Соколов-Сарыбай, Қ ашар, Лисаков, Қ оржынк ө л кен орындары орналас қ ан. Сондай-а қ темір кені Алтайда (Шы ғ ыс Қ аза қ стан), Қ арса қ пай, Қ аражалда (Орталы қ Қ аза қ стан) кездеседі. Қ аза қ стан полиметалл кендеріне де бай оны ң негізгі қ орлары Кенді Алтайда, Сарыар қ ада, О ң т ү стік Қ аза қ станда шо ғ ырлан ғ ан. Сирек ж ә не ба ғ алы металл т ү рлеріні ң кен орындары б ү кіл аума қ та таралып орналас қ ан. Кен емес қ азбалардан фосфориттер мен т ұ здарды ң, құ рылыс материалдарыны ң кен орындары негізінен Батыс ж ә не О ң т ү стік Қ аза қ станда ( Қ аратау өң ірінде) кездеседі. Фосфоритті ң қ оры ж ә не сапасы ж ө нінен республикамыз д ү ние ж ү зіне ә йгілі болып отыр.
Климатты қ қ орлар Қ аза қ станны ң географиялы қ орныны ң ерекшеліктеріне байланысты климатты қ қ орлары мол. Ө сіп- ө ну мерзіміні ң ұ за қ ты ғ ы, к ү н с ә улесіні ң мол т ү суі Қ аза қ станда, ә сіресе оны ң о ң т ү стігінде к ө птеген жылу с ү йгіш ө сімдіктерді (ж ү гері, к ү ріш, ма қ та, бидай ж ә не т.б.) ө сіруге м ү мкіндік береді. Мол к ү н энергиясын гелио қ ондыр ғ ыларда қ олдану м ү мкіндіктері бар. Қ аза қ станда к ү н энергиясы т ү р ғ ын ү йлерді, жылыжайларды жылыту ғ а ж ұ мсалады. Республика жел энергиясына бай. Желді аудандарда (Шар, Жа ңғ ызт ө бе, Жо ңғ ар қ а қ пасы, Іле а ңғ ары ж ә не т. б.) жел энергиясын механикалы қ ж ә не электр энергиясына айналдыру ғ а болады.
Қ аза қ станда ғ ы таби ғ и қ орларды тиімді пайдалану республиканы ң даму болаша ғ ы ү шін ма ң ызы зор. Алайда аума қ ты игеруге қ ата ң таби ғ ат жа ғ дайлары кедергі келтіреді. Таби ғ и қ орларды игеру м ә селесі таби ғ атты қ ор ғ ауды ң т ү йінді м ә селелерін де ту ғ ызады. Таби ғ и қ орларды игерудегі жіберілген қ ателіктер таби ғ атты ң қ ай қ оры болмасын таусылмайды деген жа ң са қ үғ ымны ң ү стем болуына байланысты болды. Осыны ң салдарынан таби ғ атта ғ ы тепе-те ң дік б ұ зылды. М ұ ны су қ орын пайдалану мысалынан ай қ ын к ө руге болады. Республика ү шін су қ орын тиімді пайдалануды ң ма ң ызы зор. Ө йткені дамып келе жат қ ан ө нерк ә сіп пен суармалы егіншілік ал қ аптарыны ң ұ л ғ аюы суды к ө п қ ажет етеді. Еліміздегі қ азір қ алыптас қ ан экологиялы қ жа ғ дайда ө зен суыны ң ластанып немесе құ м ғ а сі ң іп, ысырап болып жат қ аны белгілі. Су қ орларыны ң д ұ рыс пайдаланылмауы, адамны ң шаруашылы қ ә рекеті н ә тижесінде су режиміні ң ө згеруі ө з кезегінде таби ғ атты ң бас қ а компоненттеріні ң ө згеруіне ә кеп со қ ты. О ң т ү стік Қ аза қ станны ң к ү ріш егістіктерінде осындай қ ателіктер ә серінен топыра қ құ нарлы қ абатынан айырылып, сорта ң данды. Топыра қ та ғ ы ө згерістер ө сімдік жамыл ғ ысыны ң т ү рлік құ рамына, таралуына кері ә серін тигізді. Таби ғ и қ орларды тиімді пайдалану