Жабысты маған өлең он бес жаста, Жұрт айтты не қыласың деді баста. Дегенмен қоя алмадым үйренген соң Мінім жоқ қылған жұртқа мұнан басқа. Шүкірлік, бергеніңе Құдай-патша, Он бесте шабыттандым жүйрік атша Бір күндер ұйықтап жатқан мезгілімде Кеудеме өлең толды сызған хатша.
к ө рнекті а қ ын публицист философ ұ лы ойшыл фольклор танушы этнограф шежіреші тарихшы а ғ артушы
Өмірбаяны Баянауылдың Қызылтау деген жерде 1858 жылында дүниеге келді. Туғанда азан шақырып койылған есімі - Адам Жүсіп. Кейіннен 9 жасында қисса - дастандарды айтып, ел көзіне түскен кезде жиынды шақырып отырған Мұса Шорманұлы Адам Жүсіпті ұнатып, тақиясына үкі таққызып: «Өз заманында халқына Мәшһүр болатын бала екен», - деп, лепес қылуымен Мәшһүр Жүсіп атанып кетеді. Баянауыл медресесінде Қамар (Хамариддин) хазыреттен білім алып, оқуын жалғастырып, ж. Бұһарадағы «Көкілташ» медресесінде ортағасырлық араб, парсы, шағатай тілдерін еркін меңгереді. Еліне оралған соң екі жылдай ( жж.) өз ауылында балаларды оқытып табыс табады. Тұрмысы түзелген Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы 1887, 1885, 1907 ж. үш мәрте Түркістан, Ташкент, Бұхара, Самарқанд қалаларына сапар шегіп, шығыстың мұсылмандық білімін молайтады. Мәшһүр Жүсіптің үш кітабы: Сарыарқаның кімдікі екендігі, Хал-ахуал, Тіршілікте көп жасағандықтан көрген бір тамашамыз атты туындылары 1907 жылы Қазан қаласындағы Құсайыновтар баспа ханасынан жарық көреді. Кейіннен ол баспаханадан шыққан 14 қалам ие сінің шығармаларын цензура сотқа тартады. Ішінде Мәшһүр Жүсіптің жоғарыда аталған еңбектері де бар.
- «Хал-ахуал» - «Тірлікте көп жасағандықтан көрген бір тамашамыз» - «Сарыарқаның кімдікі екендігі» атты шығармаларында қазақ халқын өнер-білімге баулу, елде мектеп, медреселер ашу, жер тағдыры, т.б. өзекті мәселелерді көтерді.
жылдары - М. Ж. К ө пей ұ лы шы ғ армашылы ғ ыны ң идеялы қ жа ғ ынан терендей т ү скен д ә уірі. Б ұ л жылдары жаз ғ ан шы ғ армалары тегісінен қ аза қ хал қ ыны ң бостанды қ, саяси-экономикалы қ құқ ы қ тарымен байланысты болып келеді.
Оны ң кейбірі Қ Р Ғ ылым Академиясыны ң Орталы қ ғ ылыми кітапханасыны ң қ олжазбалар қ орында са қ таулы. ЖырАйтысА қ ындарды ң ә деби м ұ расы «Ер Сайын» «Ер К ө кше» «К ө р ұғұ лы» «Шора батыр» «Ер Тар ғ ын Балта мен Ш ө же Ш ө же мен Қ алдыбай Жана қ пен Т ү бек Жана қ пен Са қ ау К ү дері мен Ұ лбике Шортанбай мен Орынбай Б ұ хар Шортанбай Ш ө же Орынбай М ә ш һү р Ж ү сіп К ө пеев қ аза қ фольклорыны ң е ң ж ү йелі жина қ таушысы
Мәшһүр Жүсіп көзі тірісінде, яғни 1930 жылы мәңгілік мекенін екі бөлмелі етіп салдырады. Өзі қадағалап, жөн-жоба сілтеп отырады. Төрдегі бөлмесіне өзін жерлеуді және ашық қоюды өсиет етеді. Қырық жылға дейін денесі сол қалпында сақталатындығын және жыл сайын жаз айында ақ дәкемен орап отыруды ескертеді. Сонан соң кіре беріс бөлмеге құранын, кітаптарын, ыдыс- аяқтарын, ер-тоқым, ат әбзелдерін, басқа да өзі тұтынған заттарын сақтауды аманаттайды. Мұнысы олай-бұлай жүрген жолаушылар пайдалансын дегені. Мәшһүр Жүсіп дүниеден озғанға дейін өзінің жылын өткізеді. Ол 1932 жылдың тақсіретке, қасіретке, қырғынға толы екендігін күні бұрын білген жылы Қазақстандағы безбүйрек, құзғын саясаттың зұлымдық әрекет-кесірінен Мәшһүр атаның қабірі, үйі қопарылып тасталған.
2006 жылы М ә ш һү р Ж ү сіп ә улие басына з ә улім кесене т ұ р ғ ызылды
2001 жылы Павлодар қ аласында қ асиетті М ә ш һү р Ж ү сіп атында ғ ы орталы қ мешіт ашылды