İnsanlar arasında müəyyən qanunlar, davranış normalarının mövcudluğuna ehtiyac duyulmuşdur. Çünki insanlar arasındakı münasibətləri tənzimləyən normalar olmasa, özbaşnallıq və xaos hökm sürər, cəmiyyət idarəolunmaz hala gələ bilər. Ona görə də, hər bir dövrə uyğun cəmiyyətdə davranış qaydaları müəyyən edilmişdir.

Davranış qaydaları şagirdlərə öyrədilərkən onların psixologiyası nəzərə alınmaqla müşahidə və fəallığın dialektiv vəhdət təşkil etməsinə nail olmalıdır. Çünki, şagirdin gələcəkdə cəmiyyətin fəal üzvü olması və Qanunlara əməl etməsi elə məktəb dövründə sadəlik-mürəkkəblə, fərdidən ümumiyə doğru inkişaf etdirilməlidir.

Kiçik bir cəmiyyətdir. Sinif isə müqaisəd ondan bir qədər kiçikdir. Siniflər məktəbi əmələ gətirir. Bir anlığa təsəvvür edək ki, təxminən 600 şagirdin təhsil aldığı məktəbdə heç bir davranış qaydası yoxdur. O zaman hansı mənzərə ilə rastlaşırıq? Əlbəttə ki, özbaşnallıq yaranar. Buna görə də, sinif və məktəb üçün davranış qaydaları tərtib olunmuşdur. Həmin Qaydalar əsasən I-IV siniflər, V-VIII siniflər və IX-XI siniflər üçün ayrılıqda tərtib olunur. Sual oluna bilər ki, bir məktəbdə 3 növ davranış qaqydasının müəyyən edilməsi qaydası haradan yaranmışdır?

I-IV sinif şagirdləri hələ çox kiçikdirlər. Onlardan çox şey tələb etmək mümkün deyil. I sinifə yenicə qəbul olunmuş uşaq məktəblə, onun xüsusiyyətləri ilə və yoldaşları ilə tanış olur. Onlar çox vaxt daraxır, evə getməyə tələsirlər. Getdikcə məktəbə alışan uşaqlar daxili nizam-intizam qaydalarını öyrənir və ona əməl edirlər.

Nisbətən böyük olduqlarından Davranış qaydalarında onların qarşısına qoyulan tələblər də dəyişir. IX-XI sinif şagirdləri isə artıq müstəqil həyata hazırlaşdıqlarından, dünya görüşləri genişləndiyindən bir qədər də mürəkkəbləşir.

Davranış qaydalarında şagirdlərin vəzifələri xatırladılır. Bu qaydaların müddəalarında müəyyən qadağanedici normalar vardır. Bunu etmək olmaz fikrini həmişə yadda saxlamaq lazımdır. Çünki, elə hərəkətlər var ki,yaşından asılı olmayaraq onu etmək heç bir insana başucalığı gətirmir. Hər ailənin də özünəməxsus Davranış qaydalarının olduğunu və məktəbin böyük bir ailə olduğunu nəzərə alsaq, biz ailədə olduğu kumi, məktəbdə də Davranış qaydalarına əməl etməliyik.

Uşaq ailənin güzgüsüdür.Məktəbə gələn hər bir məktəbli öz ailəsindəki tərbiyəni, Davranış qaydalarını təcəssüm etdirir. Odur ki, hər bir şagird öz ailəsi haqqında mənfi fikir yaranmasın deyə, ağıllı və normal şəkildə hərəkət etməyə borcludur.

Sinif davranış qaydalarını şagirdlər sinif rəhbəri ilə birlikdə tərtib edə bilər. Növbətçilik cədvəli, sinif təşkilatı bölgüsü deyilən Davranış qaydalarının bir nümunəsidir. Yoxarıda qeyd etdiyimiz kimi, I sinifdən XI sinifə qədər Davranış qaydalarının dəyişməsinin bir səbəbi də getdikcə yetkinləşən məktəblinin müstəqil həyata, cəmiyyətin qanunlarına uyğunlaşması üçün hazırlıq məqsədi daşıyır.

Tələblər dəyişir. Uşaq olarkən heç bir məsuliyyət daşınılmayan məsələlərdə belə müəyyən məsuliyyət müəyyən edilir. Ona görə də, məktəblilər Davranış qaydalarına əməl etmək və gələcəkdə Qanuna hörmət etmək, cəmiyyətdə özünü idarə etmək vərdişlərinə yiyələnmiş olurlar. Bir sözlə, məktəb və sinif şagird davranış qaydaları ən sadə cəmiyyət qanunlarıdır və onlara əməl etməklə hər bir şəxs özünün yetkin şəxsiyyət kimi formalaşmasına zəmin yaradır.

/ _ jpg cali%201boyuk.jpg / _0001.jpg loads/images/large/2012/11/26/ jpg themes/ayp/lib/scripts/timthu mb.php?h=154&w=240&zc=0 &src= az/ayf/uploads/2013/10/Ict- dav1.jpg İnternet ünvanları: Psixologiya. Ali məktəblər üçün dərslik. Bakı, ÇİNAR_ÇAP Nəşriyyat- Poliqrafiya müəssisəsi, 2002, 620 səh. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, IV-cild, Bakı, 1980, səh.-478 Həyati bacarıqlara əsaslanan təhsil (Müəllimlər üçün tədris vəsaiti. V-IX siniflər.) Bakı: Çaşıoğlu, 2007-ci il. 608 səh. Ədəbiyyat siyahısı:

Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm..!