Кездейсоқ сигналдар

Сигнал- берілген хабарды тасымалдайтын, я ғ ни алып ж ү ретін физикалы қ процесс. Электр сигналы дегеніміз параметрлері берілетін хабар за ң дылы ғ ымен ө згеретін электр тогы немесе электр кернеуі. Телекоммуникация саласында сигнал электр сигналы т ү рінде қ олданылады.

Бірінші ретті сигнал берілетін хабарды алып ж ү ретін электр сигналыны ң ал ғ аш қ ы к ө біне т ө менгі жиіліктегі т ү рі. М ү мкіндігіне қ арай (жа қ ын жерлерге) сигналды ң ал ғ аш қ ы т ү рі ө згертілмей, сол к ү йінде байланыс жолдарымен таратылады, мысалы, қ аланы ң телефон байланысында. Арналы қ сигнал. Электр сигналын қ ашы қ жерлерге тарат қ анда ол байланыс жолы бойында ә р т ү рлі себептермен ө шіп, ә лсірейтіндіктен ж ә не хабар таратуды арзандату, бір байланыс жолымен бірнеше хабар беріп ты ғ ыздау ү шін бірінші ретті сигналды т ү рлендіріп ө згертуге тура келеді. Ө згерту хабар тасымалдайтын байланыс жолдарына карай жасалынады. Осындай байланыс жолдарымен берілетін ө згертіліп, т ү рлендірілген сигналды арналы қ сигнал дейді

Детерминал сигнал (лат. determinarе аны қ тау) уа қ ыт бойынша ө згерісі алдын ала белгілі болатын сигнал. Детерминал сигнал уа қ ыт бойынша белгілі зандылы қ пен ө згереді. Олар ү здіксіз, дискретті, периодты, периодсыз болып б ө лінеді. Детерминал сигналды ң қ арапайым т ү рлері: гармоникалы қ сигнал немесе импульстер тізбегі. Курделі сигнал ә р т ү рлі за ң бойынша таратылатын сигналдарды ң жиынтыгынан т ұ ратын сигнал. Кез келген к ү рделі сигнал гармоникалы қ сигналдарды ң ( ә р т ү рлі жиіліктердегі) жиынты ғ ынан т ү рады. Мысалы, т ө ртб ұ рышты, ү шб ұ рышты, экспоненциалды, т.б. сигналдар.

Гармоникалы қ сигнал белгілі за ң дылы қ пен берілген амплитудалы, берілген жиілікті ж ә не фазалы синусоидалы қ немесе косинусоидалы қ сигналдар. Дискретті сигнал б ө лек- б ө лек ү зілісті сигналдардан т ұ ратын сигнал.Санды қ сигналдар ғ а айналдыру ү шін оларды ү зіп, дискреттейді. Дискретті сигналдар периодты, периодсыз болып ж ә не т ү рлеріне қ арай тікт ө ртб ұ рышты, ү шб ұ рышты, қ о ң ырау т ә різді, экспоненсиалды болып б ө лінеді

Тасушы сигнал байланыс жолдарын ты ғ ыздап, бір байланыс жолымен бірнеше хабар сигналдарын беру ж ә не сигналдарды ң таратылу жа ғ дайын жа қ сарту ү шін оларды бір спектр ау қ ымынан бас қ а спектр ау қ ымына ауыстыру ү шін пайдаланатын сигнал. Тасушы сигнал параметрлеріні ң біреуі хабар сигналыны ң за ң дылы ғ ына с ә йкес ө згереді. Ү зіліссіз сигнал уа қ ыт бойынша б ө лінбей ж ү ретін ток к ү шімен (немесе кернеумен) берілетін сигнал.

Үзіліссіз сигнал Периодты(периодс ыз сигналдар) детерминал (кездейсоқ сигналдар)

Қ арапайым ү зіліссіз сигнал гармоникал ы қ сигнал. синусоидал ы

Кездейсо қ сигналдар белгілі бір за ң дылы қ пен ө згермейтін, белгіленген уа қ ытта қ андай болатынын алдын ала айту ғ а болмайтын сигнал. Кездейсо қ сигналдар т ұ ра қ ты ж ә не т ұ ра қ сыз, эргодикалы қ немесе эргодикалы қ емес ж ә не Марковты қ немесе Марковты қ емес болып б ө лінеді. Т ұ ра қ ты кездейсо қ сигналдар ы қ тималды қ ты ғ ызды ғ ы уа қ ыт ө лшеміні ң басталатын жеріне байланысты болмайтын кездейсок сигналдар. Т ұ ра қ ты кездейсо қ сигналдарды ң сипаттамалары уа қ ыт бойынша т ұ ра қ ты болады.