Қ кожа Ахмет Ясауи ттында ғ ы Қ аза қ -Т ү рік университеті. Қ абылда ғ ан:. Ортындады: Ғ ани К. Тобы: СТК-439 Балаларды ң жа қ бет аномалиясы ауруымен келген нау қ астарты тексеру ә дістері. Субъективті ж ә не объективті тексеру ә дістері.

1 Жақ бет аймағсының аномалияларын тексеру әдістері1 2 3 Субъективті тексеру әдістері.3 4Пайдалнаылған әдебиеттер 4Пайдалнаылған әдебиеттер Жоспары: Объективті текстуру әдістері.

Кіріспе: Науқасты тексеру әдістері екіге бөлінеді: клиникалық және параклиникалық (құрал – жабдықты тексеру, зертханналық тексеру және рентгенологиялық тексеру әдістері жатады). Клиникалық зерттеу әдістеріне жатады: Анамнез (шағым жинау) Науқастың сырт пішінін қарау. СТЖБ және шайнау бұлшық еттерін тексеру. Ауыз қуысын тексеру: а) Ауыз қуысын тексеру. б) Ауыз қуыссының шырышты қабалтын тексеру. в) Тістерді және тіс қатарын тексеру. г) Пародонтты тексеру. д) Тіссіз альвеола бөліктерін тексеру

Анамнез. Анамнез жинағанда науқас барлық ауырған жұқпалы және басқа аурулары, олардың асқынулары туралы мағлұматтар алу керек, ішкі мүшелердің, әсіресе асқорту, жүйке, жүрек – таймыр жүйелерінің күйі туралы, ортопедиялық емдеу процесінде ескеретін аурулар туралы мағлұмпетарды жинау керек. Анамнез жинаудың өзіндік реттері был аша: Ауру адамның шағым түсінігмен оның субъективті жағдайын аннықтау. Аталмыш дерттің аннамнезі. Науқастың өмір тарихы. Отбасы аннамнезі. Дәрігердің дерттің түрін аннықтау үшін ауру адамға қоятын сұрақтары, негізінен, аурудың түріне, жағдайына, басталған уақытына, көрінісіне, байланнысты болу керек. Кейбір жеңіл-желпі аурулардың түрін, оларға көрсетілген көмек түрлерін екі-үш сұрақ арқилы аннықтауға болады. Ал, екінші бір жағдайда ауру адамның өмірімен, отбасы жағдайларымен толық таннысу керек

Науқасты тестеру обьективті және субьективті мағлұматтарға негізделген зертеу әдістерімен жүргізілу керек. Субъективті денегіміз- науқас адамның өз айтқандары арқилы ауру жөнінде ой-пікірін түйіндеу, ал объективті денегіміз-түрлі құрал аспаптардың көмегімен, зертханналық және басқа да әдістермен тексеру. Ауру адамды қараған уақытта сырқаттан, клиникалық көрінісінің жағдайына байланнысты аннатомиялық зақымдалу жайын айтып қанна қоймай, онымен боге тіс-жақ сүйегі аппаратсының жағдайын да аннықтап алу қажет. Бұл үшін тіс-жақ сүвек жүйесінің қызметі тексеріледі, ол адамға тағам шайнатып көреді, төменгі жақ сүйегінің қозғалысын арнайы әдіспен жазып аллоды, бұлшық еттердің биотоқтарын зерттейді, тағы да басқа әдстер қолданнылады. Функционалдық зақымданудың жайын аннықтаудың үлкен маңызы бар, өйткені ол пайда болалтын негізгі себептердің бірі болады, әрі кейде оның сипаттамасын беруі мүмкін. Сондықтан ортопедиалық емдеу жеспарын белгілегенде, алдымен тіс-жақ сүйегі қызметін жөнге келтіретін шараларды жүзеге асыру қажет.

Науқастың шағымдары. Көбінесе науқастар шайнау мен сөйлеу қызметінің бұзылуына шағымданнады. Фронтальды тістері болмаған жағдайда және осы аймақтың ауытқулары болған кезде эстетикалық ақау пайда болады, ол науқастың психика сына теріс әсерін тигізеді, олардын жұмыс істеу қабілетіне кедергі келтіреді. Басқа жағдайларда науқастар дәрігерге жарақаттан кейін және патологиялық процестерден соң келеді. (оған жатттындар: қабыну, бластомозды процестер т.б.). кейде тістер аймағтында байқалалтын ауырсынуларға, жақ сүиектердің төменгі жақтың самой бутындартында, ауыз қуыссының жұмсақ тіндерінің ауруларына, күйдіру, ашу сезіміне, қабыну немесе тыртықты өзгерістерге байланнысты ауызды ашудың қитындауына, бет - әлпеттің асимметрия сына, деформация сына шағымданнып келеді.

Обьективті тексеру Зерттеу клиникалық – физикалық, аспаптық және зертханналық болып бөлінеді. Физикалық әдістерге қарау, сипап слезу, аспаптыққа- тісті тықылдатып тексеру, электрометрия, термометрия, рентгенография оның ішінде (томография, пантомография, телерентгенография) зертханналыққа – функциональды шайнау сына массы, мастикациография т.б. әдістер жатады. Науқасты сырттай қарау кезінде бет әлпетінің ассиметриясы бар ма, жеқ па (еріндердің, ұрттардың, ауыз бұрышсының, төменгі жақ бұрышсының) басқа ақаулардың, беттің түсінің өзгеруі, ымдаудың бұзылулары, мұрын ерін қатпарларсының тегістігін, шала салданулар, ісіктер, қабынулар, тыртықтар жарақаттан кейін пайда болады немесе басқа патологиялық процестерден кейін пайда болалтын ақаулар бар жеқтығы қаралынады. Ауыз қуыссының кілегей қабатсының күйін бағалау.

Электромиография. Б ұ лшы қ еттерді ң биопотенциалы тіркеп разумен ж ү ретін ж ү йесін зерттеу функциональді ә діс болып табылады. К ө п т ү бірлі тістерді тексергенде электромиография мен арнайы датчик термин тері ү стілік электрод тар қ олданнылады. Электродтарды зерттейтін б ұ лшы қ ет н ү ктесіне медициналы қ желімні ң к ө мегімен бекітеді. Б ұ лшы қ еттерді ң к ү ш т ү су кезіндегі жиырылуын сауса қ песни ау ар қ илы анны қ тайны. Мастикациограмма к ө мегі ар қ илы – шайнау циклоны ң ж ұ ту ғ а дейінгі ұ за қ ты ғ ын ж ә не оны ң жекелеген кезе ң дерін, шайнау қ оз ғ ал ғ ышты ғ сыны ң м ө лшерін, ауызды ң ашылу амплитуда сын анны қ тау ғ а болады

Миография шайнауға қатысалтын жекелеген бұлшық еттердің жиырылуын кинографқа жазып алу миография деп аталлоды, ол арқилы бұлшық термин олардың кейбір талшықтарсының ойдағыдай жұмыс істемейтіндігін табуға болады. Миотонометрия. Миотонометр арқилы шайнауға қатысалтын және қимылдайтын бұлшық еттердің кернемесі өлшенеді. Қалыптан ауытқу бокса, бұлшық еттердің кернемесі де өзгереді. Мысалы, асқынған тіс жегісі кезінде шайнайтын бұлшық еттердің кернемесі тсыныш тұрғанда көтерліп кетеді, сөйтіп ол тістің ауруына себеп болады. Электромастикациография. Б ұ л ә діс ар қ илы б ұ лшы қ еттерді ң биотобсыны ң жазбасы мен т ө менгі жа қ ты ң қ оз ғ алыссыны ң ү йлесімі қ арастырылады. Б ұ л т ә сілді ң к ө мегімен мастикоциограммада ғ ы жазбаларда ғ ы б ұ лшы қ еттерді ң биологиялы қ потенциялсыны ң ке ң істіктері ай қ тындаллоды

Электроодонтометрия. Әрбір тінтітіркендіргіштің әсерінен қозады. Тітіркендірудің қоздыруды бастайтын ең аз күшін тітіркендірудің табалдырығы деп атайны. Ауру тістерді тітіркендіру шаманны әр түрлі. Ең тиімдісі электр тоғын қолдану, тоқтың күші мен әсер етудің мөлшері оңай белгіленеді, ол үшін ЭОМ - 3 және ОД – 2 аспаптары қолданнылады. Реография- таймырларға қан толусының пульстік тербелістерінің тіндердің электрлік қарсыласу өзгерістерін графикалық тіркеу желымен зерттеуге арналған.Кең тарағанны реопародонтограмма пародонт тіндерінің реографиясы. Рентгенологиялы қ зерттеу ә дістері. Рентгенография директ шалды ққ ан, кін ә роты бар тістерді ң ірі ң денег т ұ старые анны қ к ө рсетеді, ә р т ү рлі қ атерлі ісіктерді ң, жара қ петарды ң, бет ма ң тында ғ ы б ө где денелерді ң таби ғ алтын тану ғ а м ү мкіндік береді. Рентгенографияны ң к ө мегімен же ғ ар ғ ы ж ә не т ө менгі жа қ тарда ғ ы периодонтитті, остиомиелитті, с ү век тініні ң б ү лінуін, пародонтозды ң ә р т ү рлі даму сатыларын к ө руге болады. Радиовизография -алыналтын с ү ретті ң тапсырылалтын анналогты қ алыбын пайдалану ар қ илы тексеруді ң рентгенологиялы қ ә дісі. Жеке компьтерге негізделген құ рыл ғ ы ол бірт ұ тасс қ ызмет ж ү йесіне біріктірілген.

Томография жақ сүйегінің әр түрлі кінәраттарын зерттеуде өте бағалы. Томограммаларды тістердің асты-үстінен, жан-жағынан, алды-артынан түсіруге балды. СуреттердТі 0,5 – 1 см «адым» арқилы қабат-қабат етіп жасайды. Бутындардың қабалтын зрттеуді сагиттальдық проекция дан бастаған жөн. Пантомография. Ол объект пен рентген түтігінің бір мезгілдегі қозғалысын түсіруге негізделген. Суретке түсірлген дене өз осьінде вертикаль бағытта айналлоды, ал рентген қабаты дөңгелене қозғаллоды Телерентгенография. Беттің жұмсақ және сүвек тіңдерінің қатсыныссының өзгеруін зерттеуге бағытталған, бұл әдіс ортодонтия да қолданнылады. Панография панорамалы қ ү лкейту ә дісі аз ж ә не қ ыс қ а ғ анна с ә улелендіру ар қ илы тіс пен жа қ ты ң ке ң інен т ү сірілген рентген суретін жасау ғ а м ү мкіндік береді Гнатодинамометрия аспаптар жеке тістердің пародонттарсының тік түсірілген күшке төзімділік шаманнын есептеуге қажет. Ең осады бірінші күрек тістің пародонты болғандықтан, кестелерде шайнау күшін көрсету үшін бірлік ретінде сол алынған.

Интернет материалдары: C.Ж.Рузиддинов.АА. Седунов И. Ә. Құ лманбетов Ю.С.Лобанов.Ортопедиялы қ стоматология пропедевтикасы Алматы,2015 Пайдаланныл ғ ан ә дебиеттер