СӨЖСӨЖ Тақырыбы: Жұлын-ми сұйықтығының айналысы (ликвордың құрамы). «Астана Медиина Университеті» АҚ Адам анатомиясы кафедрасы Орындаған:Кайырбеков К.О. Жұмағалиева Б.М Кайжиболдинова А Топ: 229 ЖМ Тексерген: Астана 2016

ЖОСПАР I.КІРІСПЕ II.НЕГІЗГІ БӨЛІМ 1)Ликвор туралы жалпы мағұлмат 2)Жұлын-ми сұйықтығының түзілуі 3)Ликвордың қасиеті мен құрамы 4)Ликвор айналысы III.ҚОРТЫНДЫ IV.Пайдаланған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ Ликвор ми және жұлындағы супарахнойдальды аймақтағы ликвор өткізгін жолындағы, ми қарыншаларында жүлетін сұйықтық. Ағзадағы ликвор мөлшері – мл. ОЖЖде ликвор айналысы 3 негізгі звеноны құрайды. ликвор өндірілу ликвор айналысы ликвор ағуы Ликвор қозғалыс тербелу арқылы кезеңді түрде әр түрлі жил дамдықпен (тәулігіне 5-10 лет) жаңарып отрады,. Ол ағзадағы физиологиялық процестердің тербеліс күніне, онж-ға тәуліктік күш түсуіне байланысты. Мида ликвордың таралуы.

Ликвор туралы жалпы мағұлмат Әрбір бүйір қарыншада 15 мл ликвор болады; ІІІ, ІV қарыншада Сильвиев суөзегімен бірге 5 мл ликвор болады; церебральды супарахнойдальды аймақта – 25 мл; жұлында – 75 мл. Нәрестелер мен ппересек балаларда – мл, кіші балаларда мл, ппересек балларда – мл. Цереброспиральды сұйықтығын зерттеуді 2 кезеңге бөлуге болады: Сұйықтықты тірі адамант және жануардан алғанға дейін; Алғаннан кейін. Бірінші кезең анатомиялық болып табылады. Ол кезде физиологиялық көзқарастар сұықтықпен тығыз байланысты жүйке жүйесінің анатомиялық қарым-қатынасына негізделген.

Жұлын-ми сұйықтығының түзілуі Көптеген жұмыстардың авторлары жұлын сұйықтығының панда болуы жил дам денег көзқарасты терістейді. Бұл гипотеза (жұлын сұйықтығы және бас сүйегінің сыну кезінде ағуын бақылау, қарыншаны, тор кеңістігін дренаттау және тор асты кеңістігінен түрлі сұйықтың бөліну жил дамдығы ) соматикалық жағдайдың бұзылуына байланысты. Сұйықтықтың панда болуын зерттеу үшін хронологиялық фистула ойлап шығарылды. Мұнда тор асты кеңістігінде бірнеше тәулік бойы ешбір қосарлы әсер етусіз сұйықтықты жүйелі түрде жинайды. Бұл сияқты хронологиялық тәсілдер сұйықтықтың біркелкі ағатынын немсе белгілі бір цикламен өте ұзақ уақыт ағатынын байқатады. Оның толық жаңаруы тәулігіне бір лет болады. Сұйықтықтың панда болудың ұдайы көзі мидың таймырлар байламдары да, қатысушы таймыр қабықшасы болып табылады. Онда негізінен ірі артериялар мен қарыншалары жұлын затратына толы түрде жүреді.

Жұлын-ми сұйықтығының түзілуі Сұйықтықтың панда болуына эпендима да қатысуы мүмкін. Эпендима негізінде кеңінен тарамдалған капиллярлық торлар орналасқан. Эпендиманың 1 см жоғары қабатына 0,35 см аталған тор қабаты келеді, бұл жұлын сұйықтығының панда болуына жеткілікті. Тамыр байламдары қарынша және тор асты кеңістіктер жүйесінде капиллярлық ағын күшдті дамуға жететін бірден - бір бөлік болып табылады. 1 см таймыр байламдарына 2 см капиллярлар қабаты дәл келеді. Жұлын-ми сұйықтығының эпителиалды клеткалар арасында қозғаллоды. Жұлын-ми сұйықтығы бұл қозғалысы оның табиғаты туралы мәселені шешуі ми сұйықтығы оның таймырлары арқылы өтетін фильтрация сына панда болу негізі.

1) Жұлын-ми сұйықтығының құрамына қандағы болатын затрат кіреді. 2) Жұлын сұйықтығында химиялық құрамында қан құрамынынң өзгерісіне байланысты өзгереді. 3) Осмотикалық қысымның өзгеруі жұлын сұйықтығының концинтрациясына және санина тез беріледі. 4) Жұлын сұйықтығының панда болуы гидростатикалық қысымға байланысты және т.б. Бұл шешім бірнеше бақылаулар арқылы дәлелденді:

1) қарыншадан кадуальді түрде жұлын арқылы жоғары қарай жартылай шар бойымен 2) краниальды бағыт бойынша жұлын арқылы және жарты шармен төмен қарай 3) екі бағтта да бір уақытта 4) Жұлын сұйықтығы қозбалмайды.

Ликвордың қасиеті мен құрамы Пункция арқылы алынған жұлын-ми сұйықтығы – қалыпты жағдайда мөлдір, түссіз, тұрақты салмағы , вентрикулярлы ликвор – 1,002- 1,004. Жұлын-ми сұйықтығының тұтқырлығы қалыпты жағдайда 1,01-ден 1,06-ға дейін өзгеріп отрады. Ликвор әлсіз сілтілі реакция: ph 7,4-7,6. Ликвор организм не тыс бөлме температура да ұзақ ұстаса ph жоғары Жұлынның супарахноидалдың қабатында сұйықтықтың t C. Жұлын-ми сұйықтығы қан сары суымен химиялық құрамы ұқсас болып келеді: 89-90%-су, 10-15% құрғақ зат, ол ми метаболизмге қатысады.

Жұлын-ми сұйықтығы органикалық затрат: ақуыздар, аминқышқылдары, көмірсулар, гликопротеидтер және липопротеид. Органикалық емс: фосфор және микроэлемент тер. Цереброспинальды сұйықтықта қан сарысуымен салыстырғанда хлорид тер магний жоғары, бірақ глюкоза, калий, кальций, мочевина аз. Қалыпты жағдайда клеткалардың саны мкл аспайды, ол лифоциттер, арахноэндотелий клетка лары, ми қарыншаларының эпеидимасы, полибласттар Науқас бір бүиірімен жатқанда жұлын – ми өзегіндегі ликвор қысымы мл –ді құрайды, отырғанда мм суп жоғары. Балаларда цереброспинальды сұйықтың қысымы ппересектермен салыстырғанда төмен.

Жұлын-ми сұйықтығы айналысы Ликвор айналымы – үнемі жаңарып отрады. Ол мидың бүйір қарыншаларынан Монро тесігі арқылы үшінші қарыншаға барады, одна кейін Сильвиев су өзегінен төртінші қарыншаға құяды. Қалыпты ми-жұлын сұйықтық айналымының бұзылуы Үлкен шорты шар миының ісігі бүйір қарыншаны қысуы мүмкін, Монро тесігін жауып және сұйықтықтың келуін тоқтатады. Гипофизарлы облыс немсе үшінші қарыншада орналасқан ісік үшінші қарыншаны басып, гидроцефалияға алып келуі мүмкін. Артқы ми тесігінің ісігі ми- жұлын сұйықтығын бөгеп, жена лады. Ісіктің қарыншаларды басуына шиедей мөлдерде болуы жеткілікті. Сонымен бірге ісіктің болуы бассүйектің ішкі қысымын тудыруы мүмкін. Негізгі белгілері бас ауыруы, құсады, бас айналу, және т.б.

Гидроцефалия – бассүйекте ми-жұлын сұйықтығының мөлшері көбеюі. Нәрестелерде гидроцефалия басының үлкеюі, бассүйек жамылғыларының күре таймыр ау асты сызылу және көз түсіру (кірген күн симптомы ); бас көлемі бірте-бірте үлкейе, гигантикалық мөлшерлерге жете аллоды ( бассүйек шеңбері 60 см және одна көбірек ). Бассүйек жүйкелерінің салдары жиі кездеседі, көзу қабілетінің төмендеуі көру жүйкелерімен орайлас. Аяқта көбінесе бұзылу кездеседі. Ауыр жағдайларда арта қалушылық боып жатады. Ересектерде гидроцефалия бас ішіндегі қысымның жоғарлау белгілерімен сипатталлоды: бас ауру, құсық, бас айналу жеста аурудың шығуы бас мөлшерінің ұлғаюы байқалмайды.

ҚОРЫТЫНДЫ Ми мен жұлын торты қабықасты кеңістіктерң мен ми қарыншаларын толтырып тұратын ми-жқлын сұйықтағының, liquor cerebrospinalis, организмнің басқа сұйықтықтарынан ерекше айырмашылығы бар. Онымен тек ішкі құлақтың эндо – перилимфасы мен көздің суллы ылғалдығы ғана ұқсас. Ми-жұлын сұйықтығы plexus choroidei-ден секрециялану колыме бөлінеді, оның эпителилі қоршауы бездің эпителиіне ұқсас болады. Liquor cerebrospinalis-ті жасап шығаратын аппараттың сұйықтыққа бір затты тұтып қалатын (гематом-энцефалиттік тосқауыл) қасиеті бар, бұның миды зиянды әсерлерден қорғауда үлкен маңызы бар.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі Адам анатомиясы-2 I том (Авторлары: Т.А.Адайбаев, А.Б.Әубәкіров, Ф.М.Сүлейменова, М.З.Шайдаров, Ғ.З.Хайырлы) Анатомия человека (Привес М.Г, Ласенков Н. К,Бушкович В.И) Адам анатомиясы Рақышев А. Алматы kz kazmedic.kz/archives/1718