Вирустарға қарсы вакцина түрлері және оларды алу жолдары Шаналиева М. Салханова А. Аманбай А. Асалбек Б.

Вакцина алу. Вакцина бұл адам және нануарлар организімінде иммунитет құруға қабілетті. Яғни антигенді қасиетке ие. Вакцинанны преаральді ( ауыз қуысы ) немесе карентеральді енгізу барысында қонатын организімінде потогенді микроорганизмдерге антиденелер өңделеді. Олар кезекті жұқпалы ауруларды инактивизациялайды. Сонимен қатар полифирациясын болкирлейді, аурудың әрі қрай дауын тоқтатады.

Вакцинанның шиғу тарихы Алғаш рет Вакцинанның әсерін 1796 жилы Эдвард Дженнер ашқан болатын. Ол алғаш « шишек » ауруына қарсы бұзао қан тамырының капсуласынан тұратын егуді ұсынды. Бұрын туберкулез, шишек, оба ауруы адамдар үшін өте қауыпты болып саналатын. Вакцинанның антибиотиктерінің панда болнғаннынан осы эпидемиялық ауруларға сақтандыру шараларға байланнысты бақылауға алтынды. Алайда, уақыт өте кале қорғау шаралары тиімсіз бола баста ты және наңа аурулардың ошақтары панда бола баста ты. Қазіргі уакытта вакцинанның инактивирленген ( өлген ) потогенді микроорганизмдер және аттенуирленген ( тірі ) клеткалар негізінде штамм дар датындалған.

Адам және нануарлар жұқпалы ауруларына қарсы иммунитеттік препарата Вакцина датындау үшін алдимен набаты типті штампы культурада өсіреді, тазартады, одна әрі вирулентті штамдарға қарсы сайтарлықтай тиімді иммунитетке науап беруші инактивизациялайды ( көбейтіп, өсіреді ). Қазіргі заманғы вакцина өндірісінде қайшилықтар баршилық. Оларға тоқталатын боксақ : - барлық потагенді микроорганизмдерді өсіру мүмкін болмағандықтан, көптеген ауруларға қарсы вакциналар насалмаған ;

-Жануар және адам вирустарын алуда нануарлар клетка сының қымбат бағалы культурасы қажет. -Культурада нануарлар және адам вирустарының титрі және көбею жылдамдығы баяу болғандықтан вакцина өндірісі қымбат болып сана лады. - өндірістік процесс дұрыс жүрмеген нағдайда вакциналлодың кейбір партия сына тірі немесе әлсіз вирулентті микроорганизмдерде түсіп кетуінен инфекцияның таралуына әкеп соғады. Кей ауруларды мысалы ( СПИД ) вакцина көмегімен аллодын ала сақтандыра алмайды. Соңғы он жылдықта рекомбинанты ДНҚның технологиясын дамуына байланнысты наңа вакциналар насауға мүмкіншіліктер труды. Оларды өңдеуге гендік инженерия тәсілін қолданады.

Қазіргі уақытта вакцина препаратын 4 топқа бөлеміз 1. Тірі вакцина, аттенулерленген яғни, әлсіз немесе ауру қоздырғыштың тұқым қуалаушилығы өзгерген. 2. Өлі вакциналар ауру қоздырғышты әр түрлі әдіспен ( фенолда, формалинде, спирте, ацетонда ) өлтірілгенен кейін алтынған 3. Анотаксинді вакцина, формалин мен және жоғарғы температура да өңделген тіршілік етуге қабілетті микроп клетка сының метабализмі өнімі болып табылады. 4. Химиялық вакцина. Микроп клетка сының әр түрлі компонентінен бөліп алтынған. Вакцинанның құрамында тірі әлсіздендірілген немесе өлі бактериаларды және вирус ты препарата, сонимен қатар инактивирленген микроорганизмдер клетка сын продуцирлейтін таксинге кіреді. Экзотаксин бөлмейтін бактериалардан инактивирленген клетка дан немесе клетка дан бөлініп алтынған қосилыс антиген түрінде вакциналар алтынады.

Вакциналардың түрлері * Тірі бактериальді вакциналарға туберкулезге қарсы қарсы вакцина. Оба ауруына қарсы вакциналар натады. * Тірі вирус ты вакциналарға : Полиомелит, шишек, сары безгек т. б. аурулардың вакцина препаратаы натады. Медицинада комплексті вакциналар қолданнылады. * Жалпы, организме Вакцина енгізген кезде, антигенімен антитаксиндер панда болады да, нәтижесінде организм белгілі бір уақытқа дейін жұқпалы ауруларды қабылдамайды.

Вакцина өндіруде продуцент ретінде арнаты қоректік ортаға бейімделген вирустармен бактериалар культура лары қолданнылады. Вакцина өндіруде субстрат ретінде « глюкоза қосылған, Казеин гидролизациясы, ашитқы афтолизациясы » қолданнылады. Егер вакцинанны датындауда бактерия биомасса сын пандаланса, ферментациядан соң клеткаларды центрифугалу немесе сүзу арқилы бөліп аллоды да, қоректік отрадан қаллодықтарынан тазарту үшін жуады. Егер, антиген ертіндіде бокса, оны стерилизация алу және фильтрация лоу әдістері қолданнылады. Туберкулезге қарсы вакцина алуда арнаты қорғанныштық қоректік органны пандалана отырып, клетка масса сын кептіреді.

Вирустар тек тірі клетка лорда к ө бейеді,уй нануарларын вакцинация лауда қ азіргі кезде м ү шелерден алтын ғ ан вакциналар натады. Мысал ғ ы,ауры ғ ан маллоды ң лимфа бездері,к ө к бауры т.б.м ү шелері қ олданнылады.М ұ ндай м ү шелерді ұ нта қ тайны ж ә не ампулаларда кептіреді.Шешек вакцина сын б ұ заолардан аллоды.Бір нануардан 500 мл жук қ сумы қ материал аллоды да,оны ң құ рамында 350 мы ңғ а жук қ клетка болады,вирустарды к ө бейтуде эмбриондарды немесе арнаты қ сайта егілген культураларды қ олданады.Мысалы Полиомелит вирусын маймыл буйрегіні ң ұ липа культурасында к ө бейтеді.Ол ү шін,на ң адан алтын ғ ан буйректі ң қ ыртыс қ абаттарын майдалайды ж ә не одна ә рі ұ липанны ферментативті гидролиз дэу ж ә не клеткаларды бір бірінен ажырату ү шін майдалан ғ ан ұ липанны бірнеше м ә рте Трипсин ертіндісімен өң дейді,одна ә рі қ рай клетка суспензия сын центрифугалайды ж ә не клеткаларды Б ұ зао қ анны бар плазма да немесе лахта альбумин гидролизаты бар қ оектік отрада ө сіреді. Н ә тижесінде,5 т ә уліктен кейін бір қ аббаты клетка қ абы қ шасы т ү зіле бастайны.Одан ә рі клетка ө сіп ши ққ ан со ң,с ұ ты қ фракцияны құ тыа аллоды,клетканны Изоконикалы қ ерітіндіде жуады сосны на ң а қ оректік орта ғ а қ осады ж ә не оны Полиомелит вируленттілігіне с ә йкес егеді.Осы клетка культурасында вирус ты 3 т ә улік ө сірген со ң клеткалар тол ғ имен б ұ зылады,ал вирустар ерітіндіге ауысады,клетка қ аллоды қ тарын центрифугалу ар қ илы тазалайды, қ ал ғ ан ерітіндіні вакцинация лоу ғ а қ олданады.