Тақырыбы: Өндірістік ғимараттардың шаңдануымен газдануын тексеру үшін жұмыс орындарынан ауа сынамасын алу және бағалау тәртібі. Шуыл мен діріл деңгейін өлшеу.

Жоспар. І. Кіріспе ІІ. Негізгі бөлім а) Өндірістік ғимараттардың шаңдануымен газдануын тексеру үшін жұмыс орындарынан ауа сынамасын алу және бағалау тәртібі. б) Сақтық санитарлық қадағалау. г) Шуыл мен діріл деңгейін өлшеу. ІІІ. Қорытынды. ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе. Адамның еңбек ету жағдайы белгілі бір өндірістік орта жағдайында өтеді, гигиеналық талаптарды орындамаған жағдайда адамның денсаулығына және жұмысқа қаблеттілігіне қолайсыз жағдай туғызады. Өндірістік орта- кәсіптік жұмыспен байланысты, адамды сыртқы қоршаған орта бөлігі секілді, қауіпті фактор деп аталатын, табиғи-климаттық факторлар және әртүрлі факторлардан құраллоды.

Еңбек жағдайдың денсаулыққа әсері. Еңбектің коллектив ортасында кездесетін еңбек ету мінезі, оның ұйымдастырылуы, бір-бірімен қарым қатынасы, жұмыс орнының ұйымдастырылуы адамның денсаулығына және жұмысқа қаблеттілігіне қолайсыз әсер етуі мүмкін. Осыған байланысты еңбек ету гигиенасы өндірістік қауіптілік туралы түсінігін анықтайды. Еңбек ету жағдайы- өндірістік орта факторларында адамның еңбек процесі орындалатын іс-әрекеті қолайсыз өндірістік факторы болип табылады.

Қолайсыз өндірістік факторлар физикалық, химиялық, биологиялық болип бөлінеді. Қауіпті өндірістік факторлар-жедел аурулар мен немсе кенеттен денсаулық жағдайының тез нашарлауына немсе өлімге әкелетін орта факторы немсе еңбек пісроцесі болип табылады. Іс-әрекеттік ұзақтығына және көлемдік мінездемсіне байланысты, жеке қолайсыз өндірістік факторлар қауіпті болуы мүмкін

Жұмыс орындарын қорғаудың заңдылық негіздері төмендегідей: 1. Қазақстан Республикасының КОНСТИТУЦИЯСЫ Алматы «Қазақ-стан» Қазақстан Республикасының «Еңбек кодексі», Астана, 2007, 15 қаңтар 3. Еңбек қауіпсіздігіне байланысты мемлекеттік стандарта-МЕСТ және ЕҚСЖ. Еңбек қауіпсіздігіне байланысты салалық стандарта. Мекеме басшысының бұйрығы, мекеме мамандарының жолнұсқа-лары,т.б.технологиялық құжаттары.

Еңбекті қорғаудың негізгі міндеті жүйенің адам үшін дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ету. Егер осы жүйені бөлшектеп, оларға жеке-жеке қарасақ қауіп-қатерді азайтуға болады. Егер жүйенің қауіпсіздік деңгейін уақыт мөлшерімен қарасақ жоғарыдағы жүйені мынадай түрге бөлуге болады: Б і р і н ш і – іске қосу уақыты – жүйені жөнге келтіру кезеңі. Е к і н ш і – негізгі пайдалану кезеңі, пайдалы өнім алу уақыты. Ү ш і н ш і – қайта құру кезеңі (реконструкция) қауіпті жағдайлардың көбеюімен байланысты, себебі жүйенің бөліктері әртүрлі жағдайда жұмыс істейді. Сондықтан жүйенің қауіптілігін азайту үшін, оны уақытында жөндеу, редтеу керек.

Зиянды өндірістік факторлар – ол, адам ағзасына түскен кезде, зиянды әсерлер туындататын факторлар. Қауіпті өндірістік факторлары – ол, белгілі бір жағдайда ғана адамға зиян тигізетін факторлар. Қауіпті және зиянды факторлар арасында анық айырмашылық жоқ. Қауіпті факторлар зиянды да бола аллоды. Зиянды және қауіпті өндіріс факторлары, өзінің генезі бойынша химиялық, физикалық жіне биологиялық болип бөлінеді. Физикалық зиянды және қауіпті өндіріс факторлары – микроклимат, өндірістік шаң, шуй, діріл, ультрадыбыс, инфрадыбыс, иондалмайтын сәулелену, иондаушы сәулелену. Химиялық зиянды және қауіпті өндіріс факторлары – химиялық заттардың газ дары мен булгары, токсикалық химиялық заттардың аэрозольдері.

Өндірістік бөлмелердің микроклиматы – бұл солардың ішкі ортасындағы метеорологиялық жағдайлары, олар адамға әсер ететін температураның, ылғалдың, ауа қозғалысы жылдамдығының, сендай-ақ технологиялық жабдықты, құрылымды қоршайтын бетті және жылулық сәулелену температурасының байланыстарымен анықталлоды Өндірістік орындарда микроклимат.

Микроклиматты сипаттайтын көрсеткіштер: температура, салыстырмалы ылғалдылық, ауа қозғалысының жылдамдығы және жылулық сәулеленудің қарқындылығы болип табылады. Микроклиматты жұмысшылардың тұрақты немсе уақытша болатын орындар деңгейінде 2 м дейінгі биіктіктегі кеңістікті білдіредін жұмыс аумағында бағалайды.

Сақтық санитарлық қадағалау Сақтық санитарлық қадағалау (ССҚ) санитарлық дәрігер жұмысының маңызды салаларының бірі болип табылады және профилактика шараларының тиымды түрі болип табылады. ССҚ ның негізгі құрылымына жоспарлау барысындағы әртүрлі өнеркәсіптердегі гигиеналық нормалар мен санитарлық тәртіптің сақталуын бақылау, су қоймаларының құрылысында,әртүрлі мақсатта салынатын құүрылыс объектілерінің, сан алуан химиялық зиянды заттар түріндегі қалдықтардың адам денсаулығына әсерін анықтау. Өндірістік ғимаратттарды бағалау мәселелері.

Өндірістік орнына қойылатын санитарлық гигиенаның талаптары 1 талап 1 класс – 1000 м 2 класс – 500 м 3 класс м 4 класс – 100 м 5 класс – 50 м 2 талапҚұрылыс алаңындағы салынатын ғимараттың тығыздығы төмендегідей болу керек: 1) астық өңдеу өндірісінде тығызық 40 пайыз; 2) консерві, шарап, кондитер өндірісінде тығыздық 50 пайыз; 3) нан өндірісінде 45 – 50 пайыз; 4) май өндірісінде 30 – 35 пайыз болу керек.

Құрылыс объектлеріндегі сақтық санитарлық бақылау төрт кезеңнен тұрады: 1) Жер учаскесін құрылысқа алу жөніндегі келісім 2) Жоба құжатының жұқмысында санитарлық гигиеналық нормалар мен тәртіптердің сақталуына бақылау жүргізу 3) Құрылыс жүріп жатқан объектілердегі сақтық санитарлық бақылау 4) Эксплуатацияға берілген объектілерде құрылған, салынған орындарға санитарлық бақылау жүргізу.

Өндірістік ғимараттардың шаңдануымен газдануын тексеру Шаң органикалық және бейорганикалық болады. Аэрозольдерді нормалау үшін гравиметриялық көрсеткіштерді қолданады – зат массы бойынша, 1 м³ ауадағы. Бір редтік және орташа ШРЕК – ті шаңдар болады ж – дан бері аэрозоль ШРЕК – рі фиброгенді әсері бар орташа деп саналлоды. Жұмыс аймағының газдануы да, гравиметриялық әдіспен өлшенеді. Шаңдану мен газдануды бағалау ШРЕК көрсеткіштерімен қатар жүреді. Қорғаныс шаралары, өндірістік аэрозольдерден ұжымдық (технологиялық үрдістерді, құрылғыларды, вентиляциялық жүйелерді дамыту және кәсіби топтар бойынша шаңды ауырлықты санау) және жеке (шаңды ауырлықты санау, қауіпті және агрессивті заттардан қорғану үшін арнайы киім мен респираторлар қолданылады). Жоғарыда айтылған қорғаныс шараларынан басқа, фильтрлейтін және изоляцияланатын противогаз дар қолданылады.

Шу – дірілді ажыратады. Спектрдің қасиетіне байланысты дірілдер тар жолақты және кең жолақты, жиілікті құрамына байланысты – төмен жиілікті (октавы жолақта максималды жиіліктердің болуымен 8 – 16 Гц сипатталлоды), ортажиілікті ( 31,5 және 63 Гц ),жоғары жиілікті (125, 250, 500 және 1000Гц) - локальді діріл үшін, жұмыс орындарының дірілі үшін – 1 және 4 Гц, 8 және 16 Гц, 31,5 және 63Гц. Уақыт бойынша дірілдер тұрақты, олар үшін виброжылдамдық 2 седан көп өзгермейді ( 6 дб – ға ) бақыланған уақыт аралығында (1 мин.кем), және тұрақсыз – виброжылдамдық 2 седан кем емс өзгереді (6 дб –ға) бақыланған уақыт аралығында 1 мин.кем емс. Тұрақсыз дірілдер уақытта тербелетін келесілерге бқлінеді : үзілмелі және импульсті. Діріл көзі –ұрмалы аспаптар ( барабан ), ұрмалы - айналмалы әсері бар машиналар, механизацияланған айналмалы машиналар.

Діріл. Діріл – серпімді байламдары бар ортаның тербеліс қозғалыстары. Оператор-адамға берілу тәсілі бойынша жергілікті және жалпы дірілді ажыратады. Спектр сипаттамасы бойынша тар жолақты және кең жолақты дірілді, жиілік құрамы бойынша төмен жиілікті (негізінен 8-16 Гц октавалық жолақтағы максималды деңгейлер), орташа жиілікті (31,5 және 63 Гц), жоғары жиілікті (125, 250, 500 и 1000 Гц – жергілікті діріл үшін; жұмыс орындарының дірілі үшін 1 және 4 Гц, 8 және 16 Гц, 31,5 және 63 Гц) дірілді ажыратады. Уақыт сипаттамалары бойынша діріл жылдамдығының өзгерісі 1 мин кем емс бақылау уақытында 2 седан аспайтын (6 дБ-ге) тұрақты дірілді, және, діріл жылдамдығының өзгерісі 1 мин кем емс бақылау уақытында 2 седан асатын (6 дБ-ге) тұрақсыз дірілді ажыратыды.

Кәсіптік қауіп-қатер өндірістік орта факторларымен еңбек процесінің қолайсыз әсерінің нәтижесіне денсаулық жағдайының нашарлау мүмкіндігінің жоғары болуы. Кәсіптік қауіп-қатерді бағалау- жұмысшылардың жұмысқа қаблеттіліктің жұмсалуы және денсаулық жағдайының көрсеткішіне соңғы экзпозициялық тіркеу бойынша жүргізіледі. Уақытпен қорғау- жұмысшыларда еңбек процесі мен өндірістік ортаның қолайсыз факторларына, қауіпті іс- әрекетті төмендету арқылы: ішкі аусымдық үзілісті енгізу, еңбек күнін қысқарту, демалыс уақытын ұзарту, берілген жағдайда жұмыс стажын шектеу. Еңбек жағдайында қауіпті және қатерлі факторлардан басқа өндірістік жағдай және еңбек сипатымен анықталлоды. БҰҰ мәліметі бойынша жер шарының 45% тұрғыны, яғни 3 млрд адам әлемінің жұмыс күшін құрайды.

Кәсіпорындағы Еңбек қорғау жұмысын Қ Р «Еңбек Кодексі» баптарына сүйене отырып жұмыс орнының басшылары мен мамандары ұйымдастырады. Еңбек қорғауды ұйымдастырудың қысқаша жүйесі. Қауіпсіз еңбек ету әдістеріне оқыту-үйреду ( нұсқаулар жүргізу ). Мазмұн-түрiне және өткiзiлу мерзiмiне қарай нұсқаулар төмендегiдей бо-лип бөлiнедi: 1-шi –кiрiспе нұсқау. 2-шi- жұмыс орнындағы алғашқы нұс-қау. 3 шi- қайталама нұсқау; 4 шi- қосымша нұсқау (внеплановый); 5 шi – тиiстi нұсқау (целевой). 2 ) жұмысшыларды жұмыс киімімен және жеке басты қорғайтын құрал – жабдықтармен қамтамасыз ету ; 3 ) шаруашылықта қолданылатын машиналар мен қондырғылардың ақаусыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету ; 4 ) кешендегі,цехтағы, әр жұмыс орнындағы санитарлық- гигиеналық жағдайларын қадағалау ; 5 ) Еңбек қорғау жұмысын жоспарлы түрде жүргізу.

Еңбек қорғауды басқарудың негізгі м а қ с а т ы Еңбек қорғауды басқарудың негізгі м а қ с а т ы - қауіпсіз еңбекті ұйымдастыру, денсаулықты және еңбекшінің еңбекке қабілетін сақтау болады. Еңбек қорғауды " ж ү й е " әдісімен басқарған тиімді деп саналлоды. Бұндай әдіспен басқарғанда мыналарды бөліп алуымыз керек : объект, субъект, басқару тәсілі.

Еңбекті қорғаудағы бақылаудың ең тиімді жолдарының бірі үш сатылы бақылау : Шаруашылық бөлімінің басшысы – күнделікті. Бас мамандар – жұмысына немсе он күндікте бір ред. Шаруашылықтың басшысы - айына немсе тоқсанына бір ред ( тексеру нәтижесін жазба түрде шығарады ).

Өндірісте еңбеккерге қауіпті және зиянды факторлардың бірнешеуі қатар әсер етуі мүмкін. Олардың көбі еңбеккердің мамандығына, яғни кәсіби жұмысына байланысты. Сондықтан оларды кәсіби қауіптер және кәсіби зияндылықтардейді. Өнеркәсіпте кездесетін еңбек қауіпін ү ш к е бөлеміз : Техникалық – тез жүредін, үлкен алқымды машиналарды және жаңа техни-каны пайдаланған кезде жиі кездеседі, себебі олардың құрылысы мен пайда-лану тәртібін толық игермегендіктен. Технологиялық – технологиялық процестардің өзгеруіне байланысты. Жергілікті – еңбекті ұйымдастырудан және техникалық жабдықтануына байланысты. Қорытынды.

Пайдаланылған әдебиеттер Негізгі 1. Гигиена труда. Оқулық. Н.Ф. Измерова и В.Ф. Кириллова. М.- «ГЭОТАР», Алексеев С.В., Усенко В.Р. Гигиена труда. Оқулық М., Медицина, Руководство по гигиене труда. Т. I, II. Н.Ф. Измерова. М Қосымша 1.«Еңбек жағдайының қауіптілігі және зияндылық көрсеткіші бойынша еңбек шарттарының класификациясы, гигиеналық бақылау критериі, еңбек үрдісінің қауыртылығы мен ауырлығы» ҚДСМ ҚР, , ж.

Назарларыңызға рахмет!!!