Еуропалық денсаулық сақтау саясатының жаңа тұжырымдамасы- Денсаулық-2020 С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА

«Салауатты өмір салты мен адамның өз денсаулығы үшін ынтымақты жауапкершілігі қағидаты – денсаулық саласындағы және халықтың күнделікті тұрмысындағы мемлекеттік саясаттың ең басты мәселесі» Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан Респубиликасының Президенті

Адамзаттың денсаулығын нығайту және сақтау мәселесінің жемісі тек денсаулык сақтау саласының ғана емес, сонымен қатар, мемлекеттік басқарудағы басқа да салалар мен уйымдардың, нәтижелі саясаттың және қоғамның бірлескен еңбегінің нәтижесінде көрінеді. Маргарет Чен БДҰ бас директоры

Құжаттың дайындалу тарихы ДДҰ Еуропа аймақтық комитетінің алпыс тоғызыншы сессиясында Еуропалық аймақтық бюроға мүше елдер 2020 жылға қарай Еуропалық аймақтың денсаулық сақтау саласындағы мәселелер жөнінде шекті әлеуетке қол жеткізу мақсатында «Денсаулық-2020» жаңа Еуропалық денсаулық сақтау саясатын әзірлеу мандатына ие болды.

Тұжырымдаманың бекітілуі 2012 жылдың қыркүйегінде Еуропалық аймақтық бюроға мүше 53 мемлекет, ДДҰ Еуропа аймақтық комитетінің сессиясында денсаулық пен салауаттылыққа бағытталған әрекеттерге қолдау көрсету мақсатында жаңа Еуропалық денсаулық сақтау саясаты тұжырымдасамын бекітті. Ұлттық бағдарламаларды дамыту мен жақсарту үшін оның қағидаттарын пайдалануға шешім қабылданды.

ДДҰ Еуропа аймақтық тұжырым бағдарламасы бойынша денаулық жағдайы жақсаруда, БІРАҚ күтілгендей жылдам емес. Айма қ ты ң аудандарында ә рт ү рлі бастамалы ә рекеттер бар, БІРА Қ м ә селе орта қ : Адамдар ұзақ өмір сүреді және ұрпақ аз. Адамдар ел ішінде және арасында көшіп-қонады, қалалар үлкеюде Денсаулық сақтау жүйеснің шығындары ұлғаюда АМСК жүйесі әлсіз, алдын алу жұмыстары жеткіліксіз. Қоғамдық денсаулық сақтаудың әдістері ескіруде ЖИТС және туберкулез сияқты індеттер денсаулық сақтаудың басты мәселесі болып қалуда. Антибиотикті-резистентті індеттер үлкен мәселе болуда Жұқпалы аурулар (НИЗ) аурулардың айтарлық үлесін құрайды.

Жаңа мүмкіндіктер мен шақыртулар

Денсаулыққа макроэкономиканың тигізетін әсері

Экономиканың аурудың профилактикасы мен денсаулықты нығайтудағы мысалы Жұқпалы емес аурулардың экономикалық салдары жыл сайын жүздеген миллиард евроны құрайды Денсаулықты нығайту және сырқаттың алдын алуды қаржыландыру арқылы көптеген шығындардан арылуға болады, яғни ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде Бүгінгі таңда Үкімет орташа есеппен өз бюджетінің 3% профилактика лық іс- шараларға жұмсайды

Стратегияның денсаулықты нығайту және сырқаттың алдын алудағы экономикалық негіздемесі

Азық-түлік өнімі құрамы туралы жазулар қисыны, өздігінен реттеулі, мектептік компаниялар, медия және кеңес беру балалар арасындағы артық салмақ қосуға қарсы экономикалық тұрғыдан тиімділігі жоғары болды: (DAILY бірлігі үшін алынды) Азы қ -т ү лікті пайдалануды жарнамалайтын салы қ салуда ғ ы қ иысулар, қ ыс қ аша интервенциялар мен жолда ғ ы тестілеуді жо ғ арлату Еуропада ғ ы ішімдікке қ арсы экономикалы қ д ә режені жо ғ арлатуда пайдалы болды

Денсаулық мықты базалық деңгейлерде құрылады Денсаулық – негізі қаланған адамдық құқық Ынтымақты жауапкершілік, әділеттілік және тұрақтылық

Денсаулық саясатының негізінде жатқан құндылықтар Денсаулыққа арналған жалпы қоғамдық құқық және кіріктірілген медико- әлеуметтік көмек Әлеуметтік әділеттелік Денсаулықты жақсартуға арналған мүмкіндіктер мен қызметтерге қол жеткізу Ынтымақтастық (ынтымақтастық жауапкершілік)Тұрақты даму Жекелеме адамдарға, сондай-ақ барлық қоғамдағы денсаулыққа қатысты шешім қабылдауға қатысу құқығы Адамзаттық құндылық

Саясаттың мақсаты: Денсаулық-2020 Халық денсаулығын нығайту және жалпы мемлекеттік тұрғыдан денсаулық көрсеткіштері бойынша теңсіздікті төмендету және денсаулық сақтау саласының проблемаларын шешуде бүкіл қоғамды қатыстыру қағидаларын қолдану

Стратегиялық міндеттер Барлығына арналған денсаулықты жақсарту бойынша жұмыстар және денсаулыққа қол жеткізудегі алшақтықтарды қысқарту (барлық денсаулықтың детерминанттарын қоса алғанда, денсаулық сақтау секторынан шығу, өзге де секторларға қосылу) Көшбасшылықты жақсарту және денсаулыққа қол жеткізу және денсаулық мүддесі үшін басшылықтың қатысуы

Денсаулық-2020 стратегиялық саясатының төрт басым бағыты Өмірлік циклды және адамдардың құқығы мен мүмкіндігін кеңейту арқылы денсаулық сақтаудағы инвестициялар Шұғыл жағдайлар мен эпидемиялық қадағалау бойынша тұрғындарға бағытталған денсаулық сақтау жүйесін, қоғамдық денсаулық сақтау әлеуетін нығайту және жауап беруге дайындық Қоршаған ортаға көмек көрсететін тұрақты қауымдастықтарды құру

Адамдардың денсаулығын жақсартуға бағытталған инвестициялар Өміршеңдіктің барлық кезеңдері арқылы денсаулықты нығайту

Еуропалық аймақтың 53 мүше елдегі негізгі сырқаттардың ауыртпалығын қысқарту -Жаһандық және аймақтық мандаттарды енгізу (НИЗ, темекі шегу, физикалық белсенділік, АИТВ/ЖИТС, ТБ, Денсаулық сақтаудың халықаралық нормалары (IHR), антибиотикті резистенттілік және т.б. бойынша) Денсаулық пайдасы үшін таңдауды енгізу Денсаулық сақтау жүйесін нығайту, оның ішінде АМСК, денсаулық сақтау және бақылау туралы ақпараттар -Арнайы қажеттіліктерге және ерекше тұрғындарға назар аудару -Ұсынылатын иммунизациялық қамтуға қол жеткізу және ұстап қалу Дені сау ортаны қалыптастыру

Адамға бағытталған денсаулық сақтау қызметін және қоғамдық денсаулық сақтау қызметін, сондай-ақ шұғыл жағдайларға дайындықты жоғарылатуды нығайту АМСК адамға бағытталған денсаулық сақтау жүйесінің орталығы ету Пациентке өкілеттіліктер беру Үздіксіз балама көмектің кепілдігі Қаражаттарға байланысты медицинаның қол жетімдігін жақсарту Сапаны тұрақты жақсартуға көмектесу АМСК адамға бағытталған денсаулық сақтау жүйесінің орталығы ету Пациентке өкілеттіліктер беру Үздіксіз балама көмектің кепілдігі Қаражаттарға байланысты медицинаның қол жетімдігін жақсарту Сапаны тұрақты жақсартуға көмектесу

Көмек көрсетуші, таза қоршаған ортаны қалыптастыру Халықаралық салалық практика арқылы денсаулық сақтау тиімділіктеріне қол жеткізу Қоршаған ортаға қатысты көп жақты келісімді толығымен енгізу Тұрақты дамуға үлес қосатын денсаулық сақтау саясатын енгізу Өзгеріске түсетен қоршаған ортаға қарсы денсаулық сақтау қызметін тұрақты ету Халықаралық салалық практика арқылы денсаулық сақтау тиімділіктеріне қол жеткізу Қоршаған ортаға қатысты көп жақты келісімді толығымен енгізу Тұрақты дамуға үлес қосатын денсаулық сақтау саясатын енгізу Өзгеріске түсетен қоршаған ортаға қарсы денсаулық сақтау қызметін тұрақты ету

Мемлекет бағдарламасындағы денсаулық мәселесі ең жоғарғы деңгейде Ұ лтты ң жоспары – Елбасы Н ұ рс ұ лтан Назарбаевты ң бес институциональды реформасын ж ү зеге асыру бойынша 100 на қ ты қ адам « Қ аза қ стан-2050» (дамы ғ ан 30 елді ң қ атарына ену) «Денсаулы қ – даму ғ а салын ғ ан инвестициялар» - Презиндент Н.Назарбаев Ә леуметтік жа һ андану жж. – денсаулы қ ү шін орта қ міндетке ауысу (барлы қ ә леуметік қ ызмет стандарттарын ә зірлеу) жж. арнал ғ ан «Саламатты Қ аза қ стан» Денсаулы қ, б ә секеге қ абілеттілікті ң индикаторы ретінде (ГИК – с ә билерді ң ө лімі, АИТВ, ТБ)

Қазақстандағы Денсаулық-2020 Қ о ғ амды қ денсаулы қ са қ тауды ң функциясын ны ғ айту Денсаулы қ детерминантына к ө з ж ү гірту – ә леуметтік ж ә не қ орша ғ ан орта (ведомство аралы қ механизім) Байланыс т ү рлері «денсаулы қ -ж ұ мыс бастылы қ – ә леуметтік саясат» Т ұ р ғ ындарды ң сауаттылы ғ ын к ө теру ж ә не ө мірлік кезе ң негізінде адамдарды ң м ү мкіндігін ке ң ейту

Алға қарай жүреміз – «Денсаулық-2020» саястына сәйкес ұлттық жаңа бағдарламаны әзірлеу - Саяси көшбасшылық пен бейімділік Күрделілік пен алынған нәтижені бағалау және зертеу. Деректерді оқу. Барлық мүдделік танытқан тараптардың қатысуы (барлық мемлекеттер) (барлық қоғамдар) Саясатты әзірлеудің сала аралық механизімін құру Бағдарламалық құжаттың жоспарын келісу Барлық салалар мен қоғамдармен консультация жасау барысында басымдылықтарды айқындау Саясатты әзірлеу, оның жүзеге асыру механизімін іске қосанда Мониторингтің негізін әзірлеу және мақсатты көрсеткіштерді бағалау Өзге де сектормен және қоғаммен консультация жасау. Саясатты қайта қарау. Үкімет пен Парламент деңгейінде қабылдау - Саяси көшбасшылық пен бейімділік Күрделілік пен алынған нәтижені бағалау және зертеу. Деректерді оқу. Барлық мүдделік танытқан тараптардың қатысуы (барлық мемлекеттер) (барлық қоғамдар) Саясатты әзірлеудің сала аралық механизімін құру Бағдарламалық құжаттың жоспарын келісу Барлық салалар мен қоғамдармен консультация жасау барысында басымдылықтарды айқындау Саясатты әзірлеу, оның жүзеге асыру механизімін іске қосанда Мониторингтің негізін әзірлеу және мақсатты көрсеткіштерді бағалау Өзге де сектормен және қоғаммен консультация жасау. Саясатты қайта қарау. Үкімет пен Парламент деңгейінде қабылдау

Денсаулық – 2020денсаулығы мықты Еуропалық аймақтың негізін қалауда «Денсаулыққа көптеген факторлар әсер етеді, оның ішінде денсаулық біздің өміріміздің көптеген салаларына әсер етеді, қоғамдық денсаулық саласындағы алға ілгерілеу тек қана барлық қоғамның және барлық мемлекеттің-үкіметтің күші арқылы келе алады. Сондықтан Денсаулық-2020 саясатын премьер-министріден бастап азаматтық қоғамға дейін, әр азаматқа дейін жүзеге асыруда әрбір тұлғаның ролі басым». Zsuzsanna Jakab, WHO Regional Director for Europe