Ферменттер әсерінің теориясы. Ферменттердің әсер ету механизмі. Фермент активаторлары мен тежегіштері.

Ж ОСПАРЫ : 1.Фермент 2.Ферменттер әсерінің теориясы. 3.Ферменттердің әсерінің мынадай ережелері. 4.Ферменттердің әсер ету механизмі. 5.Ферменттердің ерекшелігі. 6.Фермент активаторлары мен тежегіштері.

Ферменттер ПротеиндерПротеидтер Белоктық бөлігі (апрофермент) Белоктық емес бөлігі (кофермент)

Ф ЕРМЕНТТЕР ӘСЕРІНІҢ ТЕОРИЯСЫ Қазір қолданып жүрген теория бойынша фермент әсері 2 стадиядан тұрады. Бірінші стадия кезінде ферментпен субстрат арасында комплекс фермент субстрат түзіледі. Ол Михаэлис комплексі деп аталады.Мұндай комплекс түзу реакциясы қайтымды келеді. Фермент-субстрат активті комплексі активтену энергияны бәсеңдетеді де, реакцияның жүруін жеңілдетеді. Субстрат байланысқаннан кейін ол ферменттің шабуылына ұшырайды. Ферментпен байланысқан жерінде субстрат молекуласының электрондары бөлініп, өзгеріп орналасады.Мысалы, металл атомдары сустраттан электрондарды тартып алады. Бұл байланысты әлсіретеді.

Бос фермент бөлініп шығып,субстраттың басқа молекулаларымен байланысып, осылай реакция катализдеп береді. Сондықтан өзара байланыс үзіледі де,реакция өнімдері түзіледі.Сүйтіп, реакцияның екінші сатысында фермент- субстрат комплексі ыдырайды да,реакцияның соңғы өнімдері түзііледі,ал фермент босап шығады.Босаған фермент субстраттың басқа молекулалармен байланысып,катализ реакциясы әрі қарай жүре береді.

Ф ЕРМЕНТТІ Ң СУБСТРАТ Қ А Ә СЕРІНІ Ң СХЕМАЛЫ Қ К Ө РІНІСІ 1-стадия –фермент-субстрат комплексіні ң т ү зілуі ФерментСубстрат фермент- субстрат комплексі Ферментөнім 2-стадия- фермент-субстрат комплексі қайтымсыз ыдырайды

Субстрат Фермент Фермент-субстраттық кешен Фермент Өнім

Ф ЕРМЕНТТІҢ ӘСЕРІ ТЕОРИЯСЫНЫҢ ӘРІПТЕРМЕН БЕЙНЕЛЕНУІ. 1. E + S = ES 2. ES = E + P(1) +P(2)

2.Фермент ө те ша ғ ын м ө лшерде ә сер етеді 1.Реакция барысында фермент құ рылымы ө згермейді. Ферменттерді ң ә серіні ң мынадай ережелері бар : 4.Ферментті ң реакция жылдамды ғ ын тездетуі,оны ң активтену энергиясыны ң азаюымен байланысты. 3.Фермент реакция тепе-те ң дігін б ұ збайды.

Ф ЕРМЕНТТЕРДІ Ң Ә СЕР ЕТУ МЕХАНИЗМІ Ферменттердің әсер ету механизмі дегеніміз-ферменттік реакциялардың әрбір кезеңін толық жете баяндау. 1.R(1)-CO-NH-R(2)+ H(2)O= R(1)-COOH+R(2)-NH(2) 2.R(1)-CO-NH-R(2)+HOCH(2)-фермент=R(1)-COOH-CH(2)-фермент + R(2)-NH(2) 3.R(1)-COO-CH(2)-фермент +H(2)O = R(1)-COOH + HO- CH(2)- фермент

Ф ЕРМЕНТТЕРДІҢ ЕРЕКШЕЛІГІ Ферменттің өзіне тән субстратты тануы,қатал іріктеп сонымен байланысуы және одан арғы қарай реакцияны катализдеуі ферменттің ерекшелігі деп аталады. Әрбір ферменттің өзіне тән ерекшелік қалтасы болады.

Ф ЕРМЕНТ АКТИВАТОРЛАРЫ МЕН ТЕЖЕГІШТЕРІ Фермент активтілігі ортада әр түрлі химиялық заттардың болуына байланысты.Ондай заттардың кейбіреуі фермент активтілігін арттырады,мұндай қосылыстар активаторлар деп аталады. Ал екінші бір заттар фермент әрекетін баяулатады,тіпті тежейді. Мұндай заттар тежегіштер деп аталады.

Н АЗАРЛАРЫ Ң ЫЗ Ғ А РАХМЕТ Орында ғ ан: Сейдахмет М.Б Бекжан Ж.Б Тексерген: Калбаева А.М