Нефрология кафедрасы Тақырыбы: Гиперфильтрация маңызы Орындаған: Оңалбек Б Тобы: 23-2 к Факультет:ЖМ С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университет

Жоспар: Кіріспе Негізгі бөлім ШФЖ анықтау Шварц әдісі Кокрофт - Голт әдісі БСА үдеуінде гиперфильтрацияның маңызы Қорытынды

Бүйрек гомеостазды қамтамасыз етіп тұратын көптеген қызмет атқарады.Осы функцияны жүзеге асыратын гломерулярлы фильтрация механизмі болып табылады. Фильтрация, біріншіден, гемодинамикалық, яғни әкелуші және әкетуші артериоладағы гидростатикалық – онкотикалық қысымға байланысты.Екіншіден,фильтрацияланатын беткей көлеміне байланысты. Үшіншіден, адамның бой на, салмағына метаболизм көлеміне байланысты

Шумақтық фильтрация жылдамдығын (ШФЖ) анықтау Шумақтық фильтрация жылдамдығы ( ШФЖ ) мен бүйректің қан сарысу ағысы бүйректің экскреторлы қызметін сипаттайтын басты көрсеткіштерге жатады. Қан сарысу ағысты есептеуге оңай фильтрацияланып, түтікшелерде реабсорбцияға ұшырамайтын парааминогиппур қышқылын қолдануға болады. Күнделікті жұмыста қолданылмайды. Соңғы кездері радиобелсенді затрат ( 131 I – гиппуран ) қолданысқа ие.

ШФЖ анықтау клиренсті өлшеуге негізделген. Кез келген заттың клиренсі деп, белгілі бір уақыт ішінде ( мин ) осы затон толығымен тазаланатын қан сарысу көлемін айтады. Реабсорбция мен секрецияға ұшырамай, тек фильтрация арқылы бөлінетін зат ШФЖ өлшеу үшін дөп көрсеткіш болып табылады. Бұндай затқа инулин жатады. Инулин клиренсін есептеп, нақты ШФЖ анықтауға болады ( алтын стандарт ). Алайда бұл әдіс қымбат әрі инвазивті болғандықтан, күнделікті тәжірибеде қолданылмайды.

Күнделікті жұмыста белгілі бір уақыт ішінде ( тәулік, 2 сағ ) жинаған несит көлеміндегі зәр шығару жылдамдығын ( мл / мин ) анықтап, эндогенді креатинин клиренсін есептейді ( К кр ). U кр x V К кр = _________________, мұнда U кр және P кр = зәр мен қандағы креатинин концентрациясы P кр V – минуттық диурез. Бұл сына маны өткізуге қойылатын талапқа қалдық несит көлемін елемес үшін белгілі бір уақыт ішінде (2-3 сағ немесе тәулік ) жиналған неситтің жеткілікті мөлшерде болуы, яғни минуттық диурез көлемі 1,5-2 мл / мин аз болмауы жатады. Зәр шығару жүйеснде неси тұрып қалуымен сипатталатын урологиялық патологиясы бар науқастарда нәтиже бұрыс болады

Креатининнің біраз бөлігі бүйрек түтікшелерімен секрецияланатындықтан, креатинин клиренсі арқылы есептелетін ШФЖ деңгейі көтеріңкі болып келеді. Жиі техникалық қателіктер ( бояғыш затратдың неситкем әсері ) мен неситті нақты жинау ыңғайсыздығына байланысты бұл әдіс қолданыста сироп бара жатыр. Соңғы 10 жылда шумақтық фильтрация жылдамдығын бүкіл әлем Шварц формуласы арқылы балаларда және Кокрофт - Голт формуласымен ересектерде анықтайды.

Бұл есептелетін әдістер әсіресе амбулаторный жағдайларда және созылмалы бүйрек ауруы бар науқаста бүйректің қызметін динамикалық бақылау үшін өте ыңғайлы болып табылады. Шварц формуласы : 40 * х бой ( см ) ШФЖ = _____________________________________ сарысулық. креатинин ( мкмоль / л ) * - Коэффициент «40» жасқа байланысты өзгеріп отыруы мүмкін ( кисте 6) Кесте 6. ШФЖ есептегенде коэффициенттің бала ужасына тәуелділігі

ШФЖ есептегенде коэффициенттің бала ужасына тәуелділігі Жасы Креатинин коэффициенті Мкмоль / л Мг / дл Жаңатуған сәбилер ,45 Препубератты период ,55 Постпубертатты период ,7

Кокрофт - Голт формуласы : (140- жас ( ж )) х салмақ ( кг ) х коэффициент ( еркектерге -1,23, әйелдерге -1,05). ШФЖ = _____________________________________________________________________________________________________ сарысулық. креатинин ( мкмоль / л ) Бұл формулаларды қатты азғанда ( бұлшықет массасының айқын төмендеуінде ) және диспропорциялық кішкентай бойлы науқастарға қолдануға болмайды. Кокрофт - Голт формула сын ужасы мен дене салмағын искре отырып, 12 жастан төмен балаларға қолданбайды. Соған қарамастан, формулалар созылмалы үдемелі бүйрек ауруы бар науқастарда ШФЖ динамика сын бағалауға өте ыңғайлы, әрі тек креатинин деңгейін анықтаумен салыстырғанда бүйрек қызметін нақтырақ сипаттайтын зерттеу әдістеріне жатады. Тек СБА терминалды сатыларын бұл формулалармен есептегенде қателіктер анықталады

Жасқа байланысты сарысудағы креатинин, цистатин С және шумақтық фильтрация жыдамдығының ( ШФЖ ) көрсеткіштері ( өз зертханаңызда анықтау тәсілн біліп, өз көрсеткіштеріңізді құраңыз ). (Filler G. с соавт., Clin Chem. (1997) 43: бойынша ) Жасы КреатининЦистатин С, мг / л ШФЖ, мл / мин /1.73 м 2 мкмоль / лмг / дл 3 күн ,8-1,51.2-2, күн ,4-0,61.0-2, ай – 1 жас ,4-0, жас ,5-0, жас ,6-0,

БСА үдеуінде гиперфильтрацияның маңызы. Нефрондар санин азайтумен жүретін кез - келген ауру біртіндеп бүйрек жетіспеушілігіне әкеледі. Жұмысқа қаблетті нефрон дар саны біртіндеп азаяды, ал қалғандары олардың жетіспеушілігін ШФЖ артур және электролите кері сіңірілуі арқылы функциональді түрде компенсациялауға тырысады. Соның салдарынан жалпы гомеостаз тепе - теңдігі ұзақ уақыт бойы қалыпты күйінде сақталады. Бірақта, өкінішке орай жекеленген нефрон дар қызметінің компенсаторлы жоғарылауы олардың тез зақымдалуына әкеледі. Бүйрек тініндегі склероз үрдісінің жылдамдығы арта түседі.

. Бүйрек өз қызметін толық жоғалтқанда аурудың соңғы статусы туындайды және өмірді жалғастыру үшін бүйректі алмаструшы емді ( диализ және трансплантация ) қабылдау керек болады. Сонымен БСА үдеуінің негізгі механизміне гиперфильтрация және қалған нефрон дардағы шумақ ішілік қысымның жоғарылауы жатады. Гиперфильтрация теориясы бүйрек ауруларының себебін ( иммунды зақымдану, бітелужәне т. б.) жоюға қарамастан неге оның ары қарай үдей түсетіндігін түсіндіреді.

. Бүгінгі таңда жекеленген ( қалған ) нефрон дардағы гиперфильтрация БСА - ң алғашқы себебіне байланыссыз дамы беруінің универсалды механизміне жатқызылуда. Гиперфильтрация нәтижесінде бүйрек зақымдануын шумақтағы гидростатикалық қысымды төмендету арқылы алтын алуға болады. Гипертониясы бар науқастардағы БСА үдеуін гипертонияны емдей отырып баяулатуға болады. Бұл кезде үлкен қан айналым шеңберіндегі қан қысымен төмендету ғана емес, сонымен қоса әкетуші артериолаларды кеңейтетін ( ААФ ингибиторларын ) дәрілік затратды тағайындаудың маңызы зорь.

Әдебиеттер тізімі: Анатомия и физиология почки. В книге : Руководство по нефрологии. Под ред. Дж. А. Витворт, Дж. Р. Лоренса. Перевод с англ., Москва, Джеймс А. Шейман « Патофизиология почки ». М Перевод с англ. Л. З. Певзнера. Под редакцией Ю. В. Наточина Крис А. О Каллагхан « Наглядная нефрология ». М Перевод с англ. под редакцией Е. М. Шилова. Мухин Н. А., Тареева И. Е., Шилов Е. М., Козловская Л. В. Диагностика и лечение болезней почек. Руководство для врачей, ГЭОТАР - Медиа. Москва Наушабаева А. Е. К. А. Кабулбаев, А. Л. Румянцев, В. Бройке, Й. Эрих Рациональные методы и алгоритмы диагностики заболеваний почек у детей. Вопросы диагностики в педиатрии, Москва, Россия, Наушабаева А. Е. Фокально - сегментарный гломерулосклероз. Обзорь литературы. Нефрология и диализ, Т С Руководство по нефрологии. Под ред. Дж. А. Витворт, Дж. Р. Лоренса. Перевод с англ., Москва, 2000.