O ZBEKISTAN R ESPUBLIKASI D ENSAWLIQTI S AQLAW M INISTRLIGI T ASH PMI N O KIS FILIALI K AFEDRA :_______________________ F AKULTET :E MLEW 307 GRUPPA O ZBETINSHE JUMIS T EMA :B AS.B ASTIN MIY BO LIMI.X IRURGIK ANATOMIYASI.G UMBEZ HA M GELLE TIYKARI.B ASTIN MIY BOLIMI OPERATCIYALARI. T AYARLAG AN : N AWBETOVA S Q ABILLAG AN : A LLANIYAZOV B
R EJE 1.B AS MIYDIN TOPOGRAFIK ANATOMIYASI 2.B AS MIY QABATLARI DU ZILISI 3.B AS MIYGE BIRINSHI XIRURGIK JA RDEM KO RSETIW 4.T REPENATCIYA PRINCIPLERI
B ASTIN TOPOGRAFIK ANATOMIYASI S HEGARASI : T O MENGI JAQTIN TO MENGI QIRI BOYLAP, SORG ISH TA RIZLI O SIMTE HA M JOQARI ENSE SIZIG I ( LINEA NUCHAE SUPERIOR ) BOYLAP SIRTQI ENSE DU MPEGI ( PROTUBERENTIA OCCIPITALIS EXTERNA ) O TKIZILEDI.
K O ZDIN JOQARG I QIRI BOYLAP BET ALMASININ DUGASINAN, SIRTQI ESITIW TESIGINEN BAS BO LIMI EKIGE N EUROCRANIUM S PLANCH - CRANIUM
B AS MIYDIN MIY BO LIMI TARAWLARI : M AN LAY ( REGIO FRONTALIS ) T O BE ( REGIO PARIETALIS ) E N SE ( REGIO OCCIPITALIS ) S HEKE ( REGIO TEMPORALIS ) S ORG ISH TA RIZLI ( REGIO MASTOIDEA )
R EGIO FRONTOPARIETOCCIPIT ALIS QABATLARI 1.C UTIS - TERI 2. PANNICULUS ADIPOSUS - MAY QATLAMI 3. M. EPICRANIUS 4.V ENTER FRONTALIS 5.V ENTER OCCIPITALIS 6.G ALEA APONEUROTICA 7.S TRATUM FASCIALE 8.P ERICRANIUM 9.O SSA CRANII 10.L AMINA EXTERNA 11.D IPLOE 12. LAMINA INTERNA
13.S PATIUM EPIDURALE 14.D URA MATER 15.S INUS 16.S PATIUM SUBDURALE 17.A RACHNOIDEO ENCEPHALI 18.S PATIUM SUBARACHNIODALE 19.P IA MATER 20.E NCEPHALON 21.V ENTRICULUS
B AS SHANAG I SUYEGININ ISHKI TIYKARI 3 SHUQIRSHADAN QURALG AN 1.F OSSA CRANII ANTERIOR 2.F OSSA CRANII MEDIA 3.F OSSA CRANII POSTERIOR
B ASIS CRANII INTERNA Fosa cranii anterior – frontal suyeginin pars orbitalis bolimi, ala minor ossis sphenoidale ham lamina cribrosa ossis ethmoidalislardan duzilgen. Fosa cranii media – corpus sphenoidale ham ala major ossis sphenoidale, sheke suyegi piramidasinin aldingi juzesi ham pallesinen payda bolgan. Fosa cranii posterior – sheke suyegi piramidasinin arqa juzesi, corpus sphenoidalenin arqa juzesi ham ense suyegi payda qiladi.
B AS MIYDIN QAN MENEN TAMINLENIWI 4 sistema arqali Ishki uyqi arteriya Omirtqa arteriya Har eki omirtqa arteriyasi bas suyegi tiykarinda qosilip a.basilaris payda etedi. Ol bolsa kopirshenin tomengi juzesindegi egatta jaylasadi. A.basilaristan eki aa.cerebri posterior ham a.carotis interna,har birinen a.cerebrii media,aa.cerebri anterior ham a.communicans posterior shigadi. a.communicans posterior a.carotis interna ni a.cerebri posterior menen tutastiradi. Circulus arteriosus cerebri Willisii payda bolip –miy tiykarinin tor perde asti bosliginda jaylasadi ham koriw nervi kesispesi aldingi qirinan miy kopirinin aldingi qirina soziladi
D URA MATER ENCEPHALI SINUSLARI Sinus sagittalis superior Sinus sagittalis inferior Sinus rectus Sinus occipitalis Sinus cavernosus Sinus transversus Sinus sigmoideus
K RENLEYN B RYUSOVA LINEASI A-sulcus centralis B-sulcus lateralis I-1 shi gorizantal linea II-2 shi gorizntal linea III-1 shi vertikal linea arcus zigamaticus ustinen jurgizemiz IV- articulatio mandibularis V-processus mastoideus tiykarinan 1- A.meningae media 2-A.meningae anterior 3-A.meningae posterior
T REPANACIYA Trepanaciya –gelle bosligin aship yaniy operativ aship kiriw joli bolip, miy ham onin perdelerin operatciya qiliwda qollaniladi. Bul 2 usilda 1.Suyek -plastik trepanaciya-gelle gumbez nuqsanin suyek transplantat yaki jumsaq toqima menen jabiladi. 2.Rezekcion trepanaciya-plastinkasi alip taslanadi gelle gumbezi nuqsani teri-aponevroz laxta yaki sintetik materialdan tayarlangan plastinka qoyiladi.
N EUROXIRURGIYADA QOLLANILATIN ASBAPLAR
Operatciya texnikasi: Skalpel menen jaraqatti orap aliwshi eki yarim ay formada kespe otkizledi.Teri teri asti kletchatkasi menen birge 0.5 smden kop bolmagan kenlikte kesip alinadi.Jaraqtlangan teri qan tamirlarinan agip atqan qandi toqtatiwda qisqishlardan paydalanamiz.tamirdan sirtagi aponevroz da qisqish penen qisiladi.Jaraqatti tigiwden aldin izbe-iz qisqishlar alinadi,tamirdi > qisqishi yaki anatomik pinset ushi menen uslap,teri qirgaqlarin koagulatsiya qiliwdan abaylap koagulatsiya qilinadi Gelle suyegi boleklenip singanda,sol siniq jer atirapinda suyek usti perdesi raspator menen singan noqattan periferiyaga sm araliqta qiriladi.Erkin jatqan suyek boleksheleri pincet penen alip taslanadi.Suyektin suyek usti menen baylanisin jogaltpagan ulkenlew boleksheleri elektr elevator jardeminde biraz koteriledi.Lyuer tislegishleri menen gedir budir qirlari tislep tislep tegislenedi.Diploetik tamirlardan ketip atirgan qan suyektin qanap atirgan juzesine mumli pastani surtiw arqali toqtatiladi.Pastanin artiqshasi asbap arqali tazalap alinadi. Suyektin jaraqatlangan emissar tamirlarinan qan ketiwdi toqtatiw tomendegishe: Qanap atqan tarawda suyek usti perdesi koshirilip, jaraqatlangan tamir suyek tesigine kush penen basim mumli pasta jagiladi.Ayirim waqitlari jane koagulyatsiya qilinadi.Miydin qatti perdesi putin qalganda bastin jumsaq toqimalardagi jaraqat tuyinshe jipek tigis penen putinley tigiledi.Eger qatti perde jaraqatlangan bolsa onda onin jaraqatlangan qirgaqlari qayshi menen kesilip tuyinshe tigisler qoyiladi.
Trepanatciya 1.Suyek- plastik trepanaciya 2.Rezekcion trepanaciya- 1.Olivekron usili 2.Vagner-Volf usili 1.Kushing usili
PAYDALANILGAN ADEBIYATLAR TOPOGRAFIK ANATOMIYA Shomirzaev N.X OPERATIV XIRURGIYA Shomirzaev N.X OPERATIVNAYA XIRURGIYA TOPOGRAFICHESKAYA ANATOMIYA Kovanova.V.V