Sana : __ yil Sinf: 7I Fan: Algebra

Talimiy oquvchilarga kvadratlar ayirmasi formulasini orgatish; Tarbiyaviy Oquvchilarga formulalar orqali misollar yechishni orgatish bilan tezkorlikni, tartiblilikni, vaqtdan unumli foydalanishni orgatish; Rivojlantiruvchi: Misollar yechish orqali oquvchilarda matematik fikrlashni ostirish; Yangi bilim berish. Yangi bilim berish. Dars jihozi: A-3 formatda formulalar, jumboqli savollar, krossvordlar, kartategiyalar.

1. Tashkiliy qism: Salomlashish, davomatni aniqlash, sinf holatini kuzatish, oquvchilarning darsga tayyorgarligini taminlash. 2.Otilgan mavzuni takrorlash. 1-savol: (5x 2 )=? Javob: 25x 2 2-savol: 36x 4 birhad qanday birhadning kvagrati? Javob: 6x 2 3-savol (2x+3y) 2 nimaga teng? Javob: 4x 2 +12xy+9y 2 4-savol: (4x-5) 2 formulani yozing. Javob: 16x 2 -40x+25 5-savol: (a+b) 3 nimaga teng? Javob: a 3 +3a 2 b+3ab 2 +b 3 6-savol: (a-b) 3 formulani yozing. Javob: a 3- 3a 2 b+3ab 2- b 3

Otilgan mavzuni takrorlash uchun quyidagi test otkaziladi. 1. (4+2b) 2 =16+18b+x x=? A) 2b 2 I) 4b 4 O) 4b 2 L) 2b 4 2. (9-3b) 2 =x-54b+9b 2 x=? A) 18 I) 81 O) 9 L) (x-1,5)=23 A) 5 I) 20 O) 10 L) (36x 4 ) qaysi birhadni kvadrati? A) 6x 2 I) 6x O) 36x L) 9x 2 Javob: 1) O 2) I 3) L 4) A II.

Kalit soz OILA. Oqituvchi: Prezidentimiz tomonidan 2012 yilni Mustahkam oila yili deb elon qilindi.Oila-jamiyatning bir bogini. Nima uchun OILA sozi kalit sozi qilib olindi?

Bu yorug dunyoda hayot bor ekan- oila bor.Oila bor ekan -farzand deb atalmish bebaho nemat bor. Farzand bor ekan, odamzot hamisha ezgu orzu va intilishlar bilan yashaydi I.A.Karimov. Oqituvchi: I.A.Karimov 2012-yilni Mustahkam oila yili deb elon qilar ekan, quyidagi sozlarni oqib berdi.

Oquvchi: Oila haqidagi ozi yozgan sherini ifodali oqib berdi: Qiyinchilik bordir goh, Oila muqaddas dargoh. Oylab korsang sen biroz, Barchasi boladi soz. Oila tinch bolsa agar Jamiyat ham tinch har gal Birlashib yashasang gar, Oila misoli gavhar.

Yangi mavzu bayoni a 2 -b 2 =(a-b)(a-b) Ikki son kvadratlarining ayirmasi. Ikki son ayirmasi bilan yigindisining kopaytmasiga teng. 1-misol: 5 2 -x 2 =(5-x)(5+x); 2-misol: 49-4x 2 = 7 2 -(2x) 2 =(7-2x)(7+2x); 3-misol: (-6-x)(6-x)=-(6+x)(6-x)=-(36-x 2 )=-36+x 2 =x 2 -36; 4-misol: (2x-3y)(2x+3y)=(2x 2 )-(3y 2 )=4x 2 -9y 2 ; 5-misol: 100-c 2 =(10-c)(10+c); 6-misol: (a+b) 2 -(a-c) 2 =(a+b-a+c)(a+b+a-c)=(b+c(2a+b-c). III.

Mavzuni mustahkamlash uchun quyidagi A-3 formatda yozilgan misollar berildi: 36-x 2 =(6-x)(6+x); 81-y 4 =(9-y 2 )(9+y 2 ) (7y-c)(7y+c)=49y 2 -c 2 (10+2y)(10-2y)=100-4y misol. 1) (c-3)(c+3)=c ) (10-y)(10+y)=100-y 2 5) (-a-b)(a-b)=-(a-b)=-(a+b)(a-b)=-(a 2 - b 2 )=b 2 -a 2

Mustahkamlash. 387-misol. IV. 1) x 2 =8 2 -(2x) 2 =(8-2x)(8+2x) 3) 25-t 2 =(5-t)(5+t) 5) 9-0,01x 2 =(3-0,1x)(3+0,1x).

Shundan song quyidagi korinishdagi qonuniyatni aniqlovchi a-3 formatda misol berildi: 15 2 = = = = = = 4225… Bundagi qonuniyat 5 raqam bilan tugaganligi oxirgi ikki raqami 25 boladi, oldingi raqamlar Masalan, 225 dagi 2, 1*2 kopaytirishdan hosil boladi

2 oquvchiga tezkor savollar berildi; 4 oquvchiga tarqatmalar berildi va Oquvchilar baholandi. Baholash: oquvchilar 4 va 5 baholar bilan baholandi. Uyga vazifa: misollarning juft nomerlari. VI. V.

Ozbekiston Respublikasi Xalq talimi vazirligi Navoiy shahar 8 –umumiy orta talim maktabi matematika fani oqituvchisi Ostonova Zebinisoning 7-I sinfida geometriya fanidan oquv yili

Sana : yil Sinf: 7I Fan: Geometriya

Talimiy oquvchilarga geometriya fanini chuqurroq orgatish; Tarbiyaviy Oquvchilarga formulalar orqali misollar yechishni orgatish bilan tezkorlikni, tartiblilikni, vaqtdan unumli foydalanishni orgatish; Rivojlantiruvchi: Tezkor savollar, krossvordlar, Misollar yechish orqali oquvchilarda matematik fikrlashni ostirish; Bellashuv Dars jihozi: slaydlar, tezkor savollar, krossvordlar, kartategiyalar.

1-oquvchi: Salom yangi asr, salom yangi kun Ey nurli kelajak, zamin-u zamon Zarhal sozlar bilan yozilajakdir Oltin sahifangda ozbek degan nom. 2-oquvchi: 1-oquvchi: Assalomu alaykum muhtaram ustozlar, aziz mehmonlar, bilimdon oquvchilar. 2-oquvchi: Mana bugun 7I sinf ikki jamoa oquvchilari ortasida geometriya fanidan bellashuv. 1-oquvchi: Kechamizga xush kelibsiz azizlar. 2-oquvchi: Yoshlarni hech kimga bermayman degan Yurtboshimiz sozlari qalblarida bugun Sizni asragaymiz yomon kozlardan Jonimizni tikarmiz beshak siz uchun. 1-oquvchi: Elimga olloh nazari tushgan Sulaymon taxtidan balanddir taxtim Shu bois dovrugi olamga tutgan Yurtning farzandiman porloqdir baxtim.

1-oquvchi: Kechamizda eng zor jamoani aniqlab qolmay, eng bilimdon, eng chaqqon oquvchilarni ham aniqlab olamiz. 2-oquvchi: Endi esa shartlar bilan tanishamiz.1-shart-Jamoalar kirishi. 1-oquvchi: 2-shart-Uyga vazifa tariqasida berilgan geometrik shakllar tanlovi. 2-oquvchi: 3-shart-Kartochkali savollarga yozma javob beramiz. 1-oquvchi: 4-shart- Tezkor savollar. 2-oquvchi: 5-shart- Krossvord yechish. 1-oquvchi: Navbat 1-shartni bajarish uchun jamoalarga. 1-jamoa - Planimetriya nomi bilan chiqadi. 2-jamoa - Fales izdoshlari nomi bilan chiqadi.

Jamoa azolari musiqa ohangida kirib keladilar, jamoa sardori. -Tekislikda bir togri chiziqda yotmaydigan uchta nuqta belgilaylik.Ularni kesmalar orqali tutashtirsak. Jamoa azolari: -Uchburchak. Jamoa sardori: -hosil boladi. Jamoa azolari uchburchak hosil qiladilar. -Barcha uchburchaklari togri bolgan parallelogramm togri tortburchak deyiladi,- deydi jamoa sardori. Jamoa azolari togri tortburchak hosil qiladilar. -Va, geometriyaning poydevorlaridan biri togri chiziqdir. Oquvchilar togri chiziq shaklida saflanishadi. Jamoa sardori: -Jamoamiz nomi. Jamoa azolari: -Planimetriya, deya oldindan tayyorlangan harflardan ushbu sozni hosil qilishadi. Jamoa sardori: -Jamoamiz shiori. -Olga intilish,- deya jamoa azolari bu sozni ham hosil qilishadi. Endi oquvchilar geometriya haqida qisqacha malumot berishadi: Alisher: Geometriyaga oid dastlabki tushunchalar bundan 4-5 ming yil muqaddam qadimgi Misrda paydo bolgan. Muhammad: Geometriya yunoncha soz bolib geo yer, metriya olchash degan manoni anglatadi. Charosxon: Geometriya geometrik shakllar va ularning xossalarini organadigan fan. fMadina: Geometriya fani ikkiga bolinadi. Bular -planimetriya va stereometriya. Gulbahor: Planimetriya tekislikdagi shakllarning xossalarini organuvchi fan. Shaxzod: Stereometriya fazodagi jismlar va ularning xossasini organadigan fan. Amirxon: Geometriyaga ajdodlarimiz ham salmoqli hissalarini qoshganlar. Karima: Bu ajdodlarimizdan biri Al-Fargoniyga nilni jilovlagan fargonalik alloma geya tarif beriladi. Chunki ajdodimiz Nilometriya yani Nil olchovchi asbob yaratgan. Gulnoza: Al-Fargoniy ozining Usturlob yasash haqida haqida risola asarida asronomiyaning muhim teoremasi – planimetriyaning nafis isbotini bergan. Marifat: Geometriyaning poydevori- nuqta, togri chiziq, tekislikdir. Muso: Aksioma- isbot talab qilinmaydigan jumla. Endi oquvchilar planimetriya haqida qisqacha malumot beradilar. Alisher: Biz planimetriya bolimida quyidagilarni organdik. Muhammad: Kesma deb togri chiziqning ikki nuqtasi va ular orasidagi nuqtalar toplamiga aytiladi. Planimetriya jamoasi tanishuvi.

1)Fales miloddan avvalgi ( ) yillarda Gretsiyaning Milet shahrida dunyoga kelgan. 2)U Misrga sayohat qilgan va u yerda ko`plab fanlar bilan tanishgan. 3)Falesni ko`prok geometriya qiziqtirgan. 4)Teng yonli uchburchakning ostidagi burchaklar teng. 5)Fales astranomiya faniga hissa qo`shgan. 6)Fales Ioniya maktabining asoschisi. 7)Fales geometriya faniga tegishli ko`plab kashfiyotlar qilgan. 8)Diametr aylanani teng ikki qisimga ajratadi. 9)Burchakning bir tomonidan kesuvchi to`ri chiziqlar uning bir tomonidan teng kesmalar ajratsa 2-tomonidan ham teng kesma ajratadi. 10)U geometriyani birinchi teoremasini isbotlagan. 11)Fales o`z davrining buyuk olimi bo`lgan. 12)Fales astranomiyaga katta hissa qo`shgan. 13)Fales Misirga sayohat qilgan. Misirliklar unga qiyin masala berishgan. Masala shunday: Biz mana shu ulkan piramidaning balandligini qanday bilishimiz mumkin. Fales buni javobini topdi. Bir tayoqcha olib kelib yerga qoqdi va shunday dedi: Qachonki manashu ulkan piramidaning balandligi soyasining uzunligiga teng bo`lsa, manashu ulkan riramidaning balandligi soysining uzunligi soya orqali biz uning balandligini o`lchaymiz. 1-oquvchi: Hayat azolari 1-shartni baholaganlariga qadar 2-shartni boshlaymiz. 2-shart Kim kop shakl nomini biladi Masalalar uchburchak, tortburchak, kvadrat, shar, silindr…, toxtab qolgan oquvchi yutqazgan hisoblanadi. Fales izdoshlari jamoasi tanishuvi.

Fales izdoshlari jamoasiga tezkor savollar: 1. Uchburchak ichki burchaklarining yigindisi necha gradus? (180 0 ). 2.1 duym necha sm ga teng?(2,54). 3.Qoshni burchaklar yigindisi necha gradusga teng?(180 0 ). 4.Uchburchak burchaklaridan biri 90 0 bolsa qolganini toping.(45 0,45 0 ). 5. Nilni jilovlagan fargonalik alloma kim? (Al-Fargoniy) – yil fevral oyida Pitter Lu qaysi naqshni korib hayratlanadi?(Pindrous). 7.Uchburchakning burchaklaridan biri 80 0, ikkinchisi 20 0 bolsa, uchinchisini toping.(80 0 ). 8.Teorema nima? (isbot talab qilinadigan jumla). 9.Aksioma nima? (Isbot talab qilinmaydigan jumla). 10.Geomatriya nechaga bolinadi?(2 ga: planimetriya va stereometriya).

Planimetriya jamoasiga tezkor savollar: 1.Aylananing ¼ qismi? ( 90 0 ). 2.Aylananing asosiy elementlari? (Vatar, diametr, radius). 3.Qoshni burchaklardan biri 65 0, qolganlari?(115 0 ) 4.Aylananing 1/30 qismi? (12 0 ). 5.Uchburchakning ichki burchaklari yigindisi necha ? (180 0 ). 6.Uchburchak burchaklari 65 0, 120 0, 10 0,bunday uchburchak bormi? (Yoq). 7.Uchburchakning asosiy elementlari nima? ( mediana, bissektrisa, balandlik). 8. Qoshni burchaklaridan biri 78 0, qolgani ? (102 0 ). 9.Balandlik nima? 10.Mediana nima?

1.Geometriyaning qaysi bolimi tekislikdagi geometrik shakllarning xossalarini 2. organadi?(Planimetriya). 2.Qanaqa bolim fazodagi figuralarning xossalarini organadi/(Stereometriya). 3.Togri chiziqning ikki nuqtasi va ular orasida yotgan nuqtalaridan iborat qismiga nima deb ataladi/(Kesma). 4. Isbot talab qilinadigan jumla.( Teorema). 5. Har qanday kesma noldan farqli tayin uzunlikka ega bolib u qanday son bilan ifodalanadi?(Musbat). 6. Burchakning nimasi deb uning uchidan chiqib, burchakni teng ikki burchakka ajraluvchi nurga aytiladi?(Bissektrisasi). 7. Togri chiziqning ixtiyoriy nuqtasidan unga yagona qanday togri chiziq otkazish mumkin/9 Perpendikular). 8. Oz-ozini kesmaydigan qanday siniq chiziq kopburchak deb ataladi? ( Yopiq). 9. Teng yonli uchburchakning qaysi burchaklari teng?( Asosidagi). 10. Tayin nuqtadan tang uzoqlikda yotgan nuqtalardan iborat shakl nima deb ataladi? (Aylana) Krossvord Savollari.

Krossvord yeching. G O E M E I R T A Y

X:Y:Z=5:6:7 5x+6x+7x= x=180 0 X=10 0 5*10 0 =50 0 6*10 0 =60 0 7*10 0 =70 0 Javob: 50 0, 60 0, 70 0 x:y:z=50 0 :60 0 :70 0

2x+35 0 = x=145 0 X=72,5 0 J: 72,5 0, 72,5 0,

Shaklda nechta uchburchak, nechta kvadrat bor? Uchburchak 16 ta Kvadrat 5 ta

AOB=50 0, BOC=80 0 bolsa, AOB va BOC burchaklarining bissektrissalari orasidagi burchakni toping x=180 0 x=50 0 bissektrissasi 50 0 = = x=90 0 x=25 0 A B O C