ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік университеті ПРЕЗЕНТАЦИЯ Тақырыбы: Синонимдер Орындаған: Құрбан М. Тобы: ФИ-17-1К2 Қабылдаған: Бескемпірова Г. Шымкент 2017 ж

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік университеті ПРЕЗЕНТАЦИЯ Тақырыбы: Синонимдер және антонимдер Орындаған: Құрбан М. Тобы: ФИ-17-1К2 Қабылдаған: Бескемпірова Г. Шымкент 2017 ж

Синоним (гр. 'synonymos' мағыналас, мәндес) тұлғалары әртүрлі, мағынасы жақын сөздер. Тілдердің дамып жетілуі, оның сөз байлығынан, оралымдағы синонимдерінің молдығынан көрінеді. Синоним ретінде жұмсалатын мәндес сөздер ччтобы синонимдік қатар немесе синонимдік ұя деп аталады. Синонимдік қатар құрамындағы мағыналық тұрғыдан ұйыстырып тұрған сөзді тірек сөз не доминант дейміз. Синоним (гр. 'synonymos' мағыналас, мәндес) тұлғалары әртүрлі, мағынасы жақын сөздер. Тілдердің дамып жетілуі, оның сөз байлығынан, оралымдағы синонимдерінің молдығынан көрінеді. Синоним ретінде жұмсалатын мәндес сөздер ччтобы синонимдік қатар немесе синонимдік ұя деп аталады. Синонимдік қатар құрамындағы мағыналық тұрғыдан ұйыстырып тұрған сөзді тірек сөз не доминант дейміз.

Синонимдік қатарға шенген сөздердің мағыналық тұрғыдан айырмасы болады. Мысалы, құлшыну белсену, соғыс ұрыс, жабу кілттеу сөздерінің мағыналық салмағы әртүрлі. Синоним сөздерді үш түрлі белгілері арқылы тануға болады: Мағыналық реңк (бала презент, ұстаз мұғалім); Стильдік реңк (еліру желпілдеу, ақсақал қария); Сөз қолданысында ғы реңктер (өмір ғұмыр, биік тау бойшаң адам).

Синонимдер мынадай жағдайларда қолданылады: Мәтінде бір рет пайдаланылған сөзді қайталамау үшін; Бір ұғымды түрлі белгілермен жан-жақты сипаттау мақсатында; Мағыналас екі сөз қатар келсе, алдыңғысы соңғысын анықтап, мағынасын күшейтеді. Мұндай сөз қолданысын плеоназм дейді. Мысалы, заңғар биік тау, құр беккер жүру; Синонимдер фразеологизмдерде кездеседі. Мысалы, Бармақ шайнап, сан соғып, құсамен өткен өмір ғой бұл да бір. Сөздің орнына оның жеке түсінігін перифраза тәсілімен сипаттау арқылы; Мысалы, Астана деудің орнына Қазақстанның астанасы; Мағынасы жағымсыз сөздерді эвфемистік тәсілмен жұмсартып, жеңілдетіп айту. Мысалы, өлді о дүниелік балды, қартаю ужасы ұлғаю, т.б.

Пайдаланған әдебиеттер «Қазақатан мектебі» журналы «Қазақ тілі мен әдебиеті» журналы Тест жинақтары Синонимдер сөздігі