Болатова Ақгүл 401 ИС

Негізгі еңбек ақы дегеніміз нақты кезеңнің тарифтік айлығына сәйкес келетін, еңбек ақының бөлігі. Кесімді ақы алушты үшін бұл бағалау бойынша нақты дайындалған өнімге берілетін еңбек ақы, мерзімділер үшін - тарифтік айлық немесе жалақы мөлшері бойынша нақты уақытқа берілетін еңбек ақы. Қосымша еңбек ақы дегеніміз еңбектің негізгі мөлшерімен қарастырылға н, оның міндеттерінің шеңберінде кеңейтілетін және шығатын көрсеткіштерге қол жеткізуге бағыттайтын еңбек ақын ың бөлігі.

Тарифтік жүйе Тарифтік- біліктілік анықтамал ық Тарифтік ставка Аудандық коэффициент Тарифтік сетка

Еңбек ақыны дұрыс ұйымдастыру өндірістік мәселелермен бірдей маңызды іс. Жалақыны ұйымдастырудың негізгі міндеті – еңбек ақыны әрбір жұмысшының еңбек үлесімен байланысты етіп, жұмысшының жұмысқа ынтасын арттыру болып табылады. Жұмысшылардың еңбек ақысын ұйымдастыру: кәсіпорын жұмысшыларының еңбек ақысының формалары мен жүйелерін анықтау; кәсіпорын жұмысшылары мен мамандарының жеке жетістіктеріне төлемдер төлеу критерийлерін жасау; мамандар мен қызметкерлердің лауазымдық жалақы жүйесін жасау. қызметкерлерге сыйақы беру көрсеткіштері мен жүйесін негіздеу.

Еңбек ресурстары және еңбекті ұйымдастыру.

Еңбекті ұйымдастырудың негізгі бағыттары ретінде келесілерді атауға болады: еңбекті бөлу мен үйлестірудің ұтымды нысандарын әзірлеу және енгізу; мамандарды іріктеуді, даярлауды, қайта даярлауды, біліктілігін арттыруды ұйымдастыру; жұмыс орындарында еңбекті ұйымдастыру және оған қызмет көрсету; еңбекті нормалау; еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру; еңбек жағдайын жақсарту. Еңбекті ұйымдастырудың маңызды элементтерінің бірі еңбекті нормалау болып табылады. Еңбекті нормалаудың негізгі мақсаттарының бірі – қажетті еңбек шығындары мен нәтижелерін анықтау. Шығындар мен нәтижелер өндіріс пен басқарудың, еңбекті ұйымдастырудың айтарлықтай тиімді нұсқаларымен сәйкес келуі керек. Кәсіпорында еңбекті нормалау өнімнің жоспарлы еңбек сыйымдылығын анықтауға, қажетті жұмыскерлер санин есепеуге, еңбек нәтижелерін бағалауға, материалдық ынталандыру мен жалақы қорын белгілеуге және т.с.с. мүмкіндік береді. Еңбекті ұйымдастырудың негізгі бағыттары ретінде келесілерді атауға болады: еңбекті бөлу мен үйлестірудің ұтымды нысандарын әзірлеу және енгізу; мамандарды іріктеуді, даярлауды, қайта даярлауды, біліктілігін арттыруды ұйымдастыру; жұмыс орындарында еңбекті ұйымдастыру және оған қызмет көрсету; еңбекті нормалау; еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру; еңбек жағдайын жақсарту. Еңбекті ұйымдастырудың маңызды элементтерінің бірі еңбекті нормалау болып табылады. Еңбекті нормалаудың негізгі мақсаттарының бірі – қажетті еңбек шығындары мен нәтижелерін анықтау. Шығындар мен нәтижелер өндіріс пен басқарудың, еңбекті ұйымдастырудың айтарлықтай тиімді нұсқаларымен сәйкес келуі керек. Кәсіпорында еңбекті нормалау өнімнің жоспарлы еңбек сыйымдылығын анықтауға, қажетті жұмыскерлер санин есепеуге, еңбек нәтижелерін бағалауға, материалдық ынталандыру мен жалақы қорын белгілеуге және т.с.с. мүмкіндік береді.

. Кәсіпорында еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру үш өзара байланысты және өзара тәуелді элемент термин анықталады. Олар: тарифтік жүйе, еңбекті нормалау және еңбек ақы төлеу нисаны. Тарифтік жүйе әртүрлі топтар мен категориялардағы қызметкерлердің еңбегінің күрделілігін, мәні мен жағдайын искре отырып, еңбекке ақы төлеу мөлшерін саралау үшін пайдаланылады. Ол тарифтік мөлшерлеме (ставка), тарифтік тор және тарифтік разряд сияқты маңызды элементтерді қамтды. Тарифтік мөлшерлеме – уақыт бірлігінде белгілі бір күрделіліктегі (біліктіліктегі) еңбек нормасын орындағаны үшін жұмыскерге төленетін еңбек ақының тұрақты мөлшері. Ол сағаттық, күндік, айлық және жылдық болуы мүмкін.