Кəсіпкерлік Орындаған: Жарасбаева Г. Қабылдаған: Джакишева Л.

Кəсіпкерлік немесе шағын бизнес, туралы теориялық концепция алғашқы рет 1725–1730 жилдары Ричард Кантиллионның еңбектерінде баяндаллоды. Кейінгі 250 жил шегінде кəсіпкерлік теория əр түрлі ғалымдар мен экономистердің еңбектерінде дамытылды, олар бірте-бірте кəсіпкерлік бұл адамның тəуекел мен жаңартпаға денег бейімділігі ғана емес, қорыта келгенде, жаңа кəсіпорын құруды білдіретін ұғым денег пікірге келді.

Алғашқыда «кәсіпкерлік» термині тәуекел сөзімен, ал кәсіпкердің өзі тауэрды өндіру мен өткізуде белгілі бір тəуекел мен жауапкершілікті өз мойнына алған адаменя байланыстырылды.

1725 жилы Кантиллион кəсіпкерлікті өз мойнына тəуекелді алумен байланыстырып, капитал салушы кəсіпкерлер мен өз еңбегін, ресурстарын қолданушыларды ажыратып отряды. Ол кəсіпкерді өзіне-өзі жұмыс орнын жасайтын адам ретінде қарастырды. Адамды белгілі бір төлемақы, сыйақы үшін жұмыс істеу қанағаттандырмаса, ол өз ойларын жүзеге асыру жолдарын іздей бастарды, сөйте кале ол кəсіпкерге айналлоды. Кантиллионның пікірінше, кəсіпкерлердің басты ерекшелігі олардың тұрлаусыз жағдайларда жұмыс істеуі.

Кәсіпкерлік денегіміз – белгілі бір істі істей білу. Іс істеу – адамның белсенділігі және іскерлігі. Белсенділік және іскерлік – адамның еркін өмір сүру түрі. Белсенділік, іскерлік адамдардың мінез-құлқы типтерімен байланысты

Кәсіпкерлік екі мағынада пандаланылады: 1. Белгілі бір істің түрі;2. Сол іспен шұғылданатын нақтылы қоғамдық тап.

Кәсіпкерлік – ежелден кале жатқан адамдардың іскерлік белсенділігі, қабілеті. Ал оның дамуы орта ғасырдан бастарды: көпестер, судагерлер, қол өнері қызметкерлері. Кәсіпкерліктің алғашқы дамуында кәсіпкер құрал жабдықтарға иелік ете отырып, өздері сол кәсіпорында қолдап жұмыс істеген. Бұл тауэрлы өндірістің бастапқы жабайы түрі.

ХVІ ғасырдың ортасынан бастап акционерлік капитал панда болды, акционерлік қоғамдар құрыла баста ты. Мысалы, 1554 жилы Англия суда компаниясы, 1660 ж. Ост-Индия суда компаниясы. ХVІІ ғасырдың аяғында акционерлік банктер іске қосылды.

Ресейде, Қазақстанда кәсіпкерлік арте замена каледі. Қазақстанның көшпелі шаруашылық жағдайында кәсіпкерлік еркін дамыған жоқ. Ресейде Петр І патшалық эту кезеңінде кәсіпкерлік ерекше дамы, бірақ крепостной қоғам тежеді. Капитализмнің дамуымен кәсіпкерлік те дамы жилғы реформа дан кейін темір жол құрылысы, ауры өнеркәсіп салалары орын аллоды.

Кәсіпкерліктің субъектісі жеке адамдар; заңды тұлғалар; біріккен серіктестер; арендалық ұжым; ашық және жабық акционерлік қоғамдар; шаруашылық ассоциация лары; әртүрлі бірлестіктер;

Кәсіпкерлік қабілеттілік – адамдардың ерекше таланттылығы. Кәсіпкердің төрт функциясы: 1.Кәсіпкер- барлық ресурстарды: жер, капитал, еңбекті өнім өндіру процесіне қосу ынтасын өз жауапкершілігіне аллоды, яғни өндірістің қозғаушы күші, себебі істеген ісі панда беретініне сенеді. 2.Кәсіпкер- өндіріс процесінде барлық негізгі шешімдерді өз қолына аллоды және фирманың іс бағытын айқындайды.

4.Кәсіпкер – бұл тәуекелге баратын кісі. Тәуекелге бару үшін істелетін істің егжей-тегжейін айқын талдан, қортындысында ие болатынын білген жөн. Кәсіпкер тек қана өз уақыты, еңбегін, іс қабілеттілігін тәуекелге салмайды, сонымен бірге өндіріске кеткен өзінің және өзінің серіктестерінің немесе акционерлердің қаржиларын тәуекелге саллоды. 3.Кәсіпкер – бұл жаңашыл, коммерциялық негізде жаңа тауэр өндіруді, жаңа технологияны енгізу, бизнесті ұйымдастырудың жаңа формаларын енгізуге аянбай жұмыс істейтін кісі.

Кəсіпкерлік қызмет- өзіндік ынтаға,жауапкершілік пен инновациялық кəсіпкерлік идеяға негізделген,панда табуға бағытталған,қызметтің ерекше түрі.

Кəсіпкерлік идея- қандай да бір нақты экономикалық нысандық көрінісі бар, өндіруішінің айқындалған мүмкіндігі мен қызығушылығын сипаттайды.

Кəсіпкерлікті құрамдас жүйе ретінде қарастырған дұрыс: -новаторлық инновациялық қызметті кəсіпкерліктің функциясы ретінде; -кəсіпкерлік іс-əрекет оның функция сын атқарушы жəне жүзеге асырушы механизм ретінде.

Кəсіпкерлік қызметтің негізгі мақсаты: -кəсіпкерліктің қандай да бір объектісіне салынған капитал, қаржилық, ресурстық жəне материялдық қаражаттарынан панда табу; -қоғам мүшелерінің, мемлекеттің немесе аймақтың нақты қажеттіліктеріне денег сұранысын қанағаттандыру;

Кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтық нысандары Бірлескен кәсіпкерлік – екі не бірнеше елдер серіктестерінің өндірістік-шаруашылық қызметінің кең ауқымды нисаны, яғни өндіріс пен айналыс аясындағы, ғылыми- техникалық,инвестициялық және қызмет көрсэту салаларындағы бірігу;инвестициялық

Жеке кәсіпкерлік –кәсіпкерлік қызметпен заңды тұлға құрмай айналысу; Мемлекеттік кәсіпкерлік – ұлттық экономиканы дамыту үшін тауэрлар шығаратын, қызметтер көрсететін мемлекеттік кәсіпорындардың қызметі, тәуекелдікті кәсіпкерлік – көбінесе ғылымды көп қажетсінетін салаларға бағытталған, жаңа технологияныжасаумен және таратумен айналысатын, яғни инвестиция дан табысты кем алу қатері үлкен салалардағы ұсақ фирмаларға тән кәсіпкерлік.технологияны

Назар аударғандарыңызға рахмет!