Орындаған:Б.М.Нургалиева Тексерген:

Бутлеров Александр Михайлович [3(15) , Ресей, Қазан губерниясының Чистополь қаласы 5(17) , Қазан губерниясы Бутлеровка деревясы орыс ғалымы, химия ғылымының докторы (1854), химиялық құрылыс теориясының негізін салушы жилы Қазан университетін бітіріп, жилы осы университете жұмыс істеді. Өзінің алғашқы ғылыми- зерттеу жұмыстарын Қазан университетінде атақты химиктер Н.Н. Зинин мен К.К. Клаустың басшылығымен жүргізді. Санкт-Петербург университетінің проф. (1868), Санкт-Петербург ҒА-ның академигі (1874), жилы Ресей физика-химия қоғамының президенті баллоды. Бутлеров жилы Германия мен Францияда ғылыми жұмыспен айналысты. ф

Ш.А. Вюрцтің лабораториясында (Париж) йодты метилен (СН2 І2) алуды жүзеге асырды (1858) ж. йодты метилен арқылы құмырсқа альдегидінің полимерін (диоксиметилен), одна алғаш рет жасанды қант негіздес зат метиленитан қосылысын аллоды. Бутлеров қарапайым спирттер, әсіресе, қанбаған қосылыстар қасиеттерін зерттеді, олефиндерді полимерлеу мен қайтымды изомерлердің теориялық және эксперименталлодық негізін саллоды жилы БутлеровтыңВведение к полному изучению органической химии денег іргелі еңбегі жарық көрді.

Органикалық химия – химияның көміртек және оның басқа элементтермен түзілген органикалық қосылыстарын, олардың өзара түрлену заңдылықтарын зерттейтін салаты. Органикалық химияның органикалық затратдың синтезі мен құрылымын анықтауда, ондағы электрон тығыздығының таралуын, атомдардың кеңістіктік орналасуын және химиялық реакция механизмін белгілеудегі мүмкіндіктері шексіз. Сонымен қатар ол ғылым мен техниканың жаңа салаларының пайда болуына және дамуына ықпал етеді.

Органикалық химия терминін алғаш 1808 жилы швед химигі И.Берцелиус (1779 – 1848) ұсынған. Бұл термин ол кезде тек тірі организмдермен ғана байланыстырылып түсіндірілді. 19 ғасырдың аяғында көптеген зерттеулер нәтижесінде органикалық қосылыстар синтезделіп, ол түсінік жоққа шығарылды. Органикалық химияның ғылым ретінде дамуы осы кезден басталлоды. Органикалық химияның дамуында 1861 жилы А.Бутлеров ашқан органикалық затратдың құрылыс теориясы маңызды орын аллоды. Осыған байланысты органикалық химияға химиялық байланыс, молекула да атомдардың байланысу реті, олардың өзара әсері, т.б. жаңа ұғымдар енді.

1915 – 1916 жылдары химияға кванттық механика әдістерін қолдануға байланысты органикалық қосылыстарда электрон және оның тығыздығының таралу табиғатын түсінуге мүмкіндік труды (мезомерия және резонанс теориясы). 20 ғасырдың 2- жартысында тізбекті реакциялар теориясы, қышқыл-негіз және гетерогендік катализ теорияларын түсінуге жол салған зерттеудің кенетикалық әдістері қолданыла баста ты. Әсіресе сұйық отын тапшылығы туғанда Бергиус реакциясы арқылы көмірді сұйық көмір сутектерге гидрлеу орын аллоды (1912 – 1913). Полимерлер химиясы кең өріс ала баста ты – 1999 жылдары полимерлеу нәтижесінде каучук, медицина мен техникада қолданылып жүрген бластомерлер алынды. Ал 1936 жилы синтетикалық полимерлер найлон, тефлон синтезделді. Полимерлер химиясы жоғары молекулалы қосылыстар деп аталатын химияның үлкен бір салатына айналлоды. Органикалық химия да бояулар химиясы ерекше орын аллоды. Бұл саланың дамуында неміс химик-органигі А.Гофман (1818 – 1892) лабораториясының еңбектері зорь баллоды жилы ең алғашқы синтетикалық бояғыш – мовеин, ал 1858 жилы фуксин алынды. Бояғыш затрат фотография ісінде кеңінен қолданыла баста ты.

Этилформиат Цефуроксим

Қазақстанда органикалық химия өткен ғасырдың 30-жылдарынан дамы баста ты. Оның негізін салушы ғалымдар: А.Ш. Шәріпханов, И.Н. Назаров, И.Н. Азербаев, Т.І. Шомбалов, Н.Н. Воронцов баллоды. Олар өз зерттеулерін екі бағытта жүргізді: жаңа органикалық затрат синтез дэу және Қазақстан өсімдіктерінің химиялық құрамын зерттеу. Зерттеулердің мақсаты синтез жолымен және өсімдіктер дүниесі негізінде дәрілік, биологиялық белсенді затрат алу. Қазақстанның органик ғалымдары гетероциклді және ацетилен қосылыстары негізінде нәзік органикалық синтезді жүзеге асырып, дәрілік препарата Рихлокаин, Алмакаин, Цефедрин, Пирикаин, Просидол, өсімдік тексте препарата Алхидин, Рамон, Сүттіген, т.б. синтездеп, өндіріске енгізді. Органикалық химия басқа пәндермен (биохимия, агрохимия, медицина, т.б.) тығыз байланысты. Ол тірі организмдердегі биохимиялық процестерді анықтап, көптеген ауруларды емдеудің тиімді жолдарын табуға мүмкіндік береді. Органикалық химияның жетістіктері қазіргі кездегі өндірісте (өсімдік өсуін реттеуіштер, бояу, жасанды каучук, жанармай өндіру) кеңінен қолданылады.

1) Химия: Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 11-сыныбына арналған оқулық / Ә. Темірболатова, Н. Нұрахметов, Р. Жұмаділова, С. Әлімжанова. – Алматы: «Мектеп» баспасы, ) «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, VII том