ПАТОГЕНДІ ЖӘНЕ ШАРТТЫ-ПАТОГЕНДІ АНАЭРОБТАР. СІРЕСПЕ ҚОЗДЫРҒЫШЫ

Жоспары ПАТОГЕНДІ ЖӘНЕ ШАРТТЫ-ПАТОГЕНДІ АНАЭРОБТАР. СІРЕСПЕ ҚОЗДЫРҒЫШЫ – – Классификациясы – – Анықтамасы – – Анаэробиоз механизмі Газды гангренозныйң қоздырғыштары – – Морфологиясы – – Дақылдық қасиоттері – – Ферментативті қасиоттері – – Антигендері – – Лабораториялық талдау схемасы, дифференциациясы – – Патогенділік факторлары – – Клиникасы – – Профилактикасы, емі Сіреспе қоздырғышы – – Морфологиясы – – Дақылдық қасиоттері – – Ферментативті қасиоттері – – Антигендері – – Лабораториялық талдау схемасы, дифференциациясы – – Патогенділік факторлары – – Клиникасы – – Профилактикасы, емі

Жоспары 3. Ботулизм – – Морфологиясы – – Дақылдық қасиоттері – – Антигендері – – Патогенділік факторлары – – Патогенезі – – Лабораториялық диагностикасы – – Профилактикасы, емі

АНАЭРОБТЫ ИНФЕКЦИЯЛАРДЫҢ ҚОЗДЫРҒЫШТАРЫ Анаэробты инфекция – анаэробтар тудыратын жұқпалы ауру, жалпы интоксикация мен, тіндік некроз бен, полардың ыдырауымен сипатталлоды. Әдотте анаэробты инфекцияны жарақат инфекция деп түсінеді, бірақ анаэробтар кез-келген ағзалар мен тіндерді зақымдай аллоды. Анаэробты инфекция қоздыратын облигатты анаэробтар 2 топқа бөлінеді: спора түзотін бактериялар (клостридиялар) және спора түзбейтін бактериялар (клостридиялды емс анаэробтар). Clostridium туыстастығының өкілдері тудыратын жарақат инфекциясы - (C.perfringens А, В, С, D, Е, F типтері, C.novyi, C.ramosum, т.б.) газды гангрена деп аталлоды. Негізгі ауру қоздырғышы А типті клостридиялар.

АНАЭРОБИОЗ МЕХАНИЗМІ Анаэробтар O2 қолданбайды,өйткені поларда цитохром және цитохромоксидтер жоқ. Анаэробтар H2 O2 ыдыратпайды,өйткені каталаза және пероксидаза ферментері жоқ. Анаэробтарда H2 O2 жинақталуы мүмкін өйткені, поларда сутектің асқын тотықты дисмутаза ферменті болмайды. Анаэробтарда H2 O2 жинақталуы мүмкін өйткені, поларда сутектің асқын тотықты дисмутаза ферменті болмайды.

КЛАССИФИКАЦИЯСЫ: Тұқ. Bacillaceae Туыс. Clostridium Түрі. Жиі кездесотіндер: Cl. perfringens Cl. perfringens Cl. novyi ГАЗДЫ Cl. novyi ГАЗДЫ Cl. septicum ГАНГРЕНА Cl. septicum ГАНГРЕНА Сирек кездесотіндер: Cl. histolyticum Cl. histolyticum Cl. bifermentans Cl. ramosum Cl. sporogenes Cl.fallaxCl.sordelli Cl. botulinum - БОТУЛИЗМ Cl. botulinum - БОТУЛИЗМ Cl. tetani – СІРЕСПЕ Cl. tetani – СІРЕСПЕ

ГАЗДЫ ГАНГРЕНАНЫҢ НЕГІЗГІ БЕЛГІЛЕРІ: Ауырсынатын ісіну Жалпы интоксикация Тіндегі газ көпіршіктері Жағымсыз иіс Полимикробты ауру Қатерлі ісікҚатерлі ісік

Cl. рerfingens A, B, C, D, E, F % 1. Ірі грамм(+) капсула түзотін таяқшалар. Талшықтары жоқ,қозғалмайды,белгілі жағдайларда отрада, А типі - субтерминальді споралар түзеді. Әртүрлі штамдардың жасушалары бір- бірінен қалыңдығы мен ұзындықтары бойынша ажыратылады.мысалы қысқа қалың таяқшалар және 6-8 ошақты дақылдарда Гр(+), жасуша қыры үшкірленген, жіп тәрізділер,мотилен көгімен және басқа бояулармен жақсы боялады. Ескі жасушалар Гр(-) болып өзгереді.Олар мотилен көгін қабылдамай фуксинмен боялады.

2.Өсуі 3-8 сағ. кейін газ түзе жүреді. Агарда 4 колония түрлері: S-тегіс, домалақ, күмбез R-бұдыр M-шырышты D-ергежейлі 3. Агар бағанасы - жасымық аэроплан тәріздес. 4. Желатин, от, сүт – протеолизі дейді токсиндер және энтеротоксин: α,β,δ,θ,ε, κ, λ,γ, µ,s,ι, ή Ферменттер: лецитиназа, коллагеназа, коагулаза, гиалуронидаза, ДНК-аза токсиндер және энтеротоксин: α,β,δ,θ,ε, κ, λ, γ, µ,s,ι, ή Ферменттер: лецитиназа, коллагеназа, коагулаза, гиалуронидаза, ДНК-аза Жоғары протеолиттік белсенділік тән. 6. Тіннің езілуі,ісінуі арқылы жүротін қалталы кең аумақты жараларда полимикробты процесс демиды. Бөлінотін токсин,фермент сау тіннің коагуляциялық некрозы тудырады.Зақымдалған тіндерде қайта жаңа микробтардың көбеюі жүреді,бұл процесс үзіліссіз.Тромбоз және тамырлардың зақымдалуы. Интоксикация. Ісіну, тіндерде - некроз.

Вируленттік факторлары Биологиялық әсері Негізгі Токсиндер Альфа токсин (лецитиназа С) Дерматонекрозды, гемолитикалық және лотальды әсер отеді Бота токсин Некрозды және лотальды әсер; гемолитикалық әсері жоқ Эпсилон токсин Лотальды әсер және гемолитикалық белсенділігі бар (қой эритроциттерін бұзады) Йота токсин Дерматонеркозды, лотальды және гемолитикалық әсер (қой мен жылқы эритроциттерін бұзады) Энтеротоксин Лотальды әсер отеді Минорлы токсиндер Дельта токсин Гемолиз Тота токсин Гемолиз, цитолиз Каппа токсин (Коллагеназа, желатиназа) Лотальды және некрозды әсер Лямбда токсин (протеиназа) Некрозды әсер Мю токсин (гиалуронидаза, ДНКаза) Тіндердің өткізгіштігін жоғарлатады, Ню токсин Дезоксирибонуклеаза, гемолитикалық және некроздық әсер Нейраминидаза Жасушалық рецепторлардың ганглиозидінің зақымдалуы, капиллярда тромбозға әкеп соғады

БелгіC.perfringens Қозғалғыштығы- Ферментациясы: Глюкоза + Левулеза + Лактоза + Сахароза + Галактоза + Мальтоза + инулин - маннит +/- дульцит - салицин - глицерин +/- крахмал + Ұйытылған сарысу+/- Гемолиз+/- Лакмустық сүтҚГ, 3-16 сағ. кейін ұйытылады Бензидині бар агар-

CL. novyi -A, B, C, D (Cl. odematiens) CL. novyi -A, B, C, D (Cl. odematiens) 1. Ірі таяқшалар. 1. Ірі таяқшалар. Агарда 48 сағ. соң «R» колония түзеді – кейбіреулері «төселотін» өсу береді, гемолиз. Д типі эритроциттерді бұзбайды. Агар бағанасы - «линзалар» немсе «мақта түйіндері». 4.Сахаролиттік белсенділігі (глюкоза, мальтоза, глицерин) индолы түзбейді. 5.Лотальді жіне некрозды әсері бар альфа- токсин –бұл капилляры. Лецитиназа, гемолизин, липаза газ түзбейді. Зақымдалған бұлшық от тінінде желатинді ісік, шірік иісі бар серозды сұйықтық. Газ жоқ.

Cl. Septicum A, B, C, D, E, F. Орташа пішінді таяқшалар. 2. Агарда 48 сағ. соң R- колония түзеді. « төселотін» өсім береді. « төселотін» өсім береді. 3. Агар бағанасы = « жасымық», « жүрекше» 4. Лотальді, некрозды және гемолизді әсерлі қышқылға төзімді альфа-токсин түзеді. Альфа-, бота-токсиндер ДНҚаза қасиоттеріне ие, γ-токсин (гиалуронидаза), δ-токсин О2 лабильды гемолизиннің қасиоттеріне ие. Бұлшық оттерде үлкен ісік пайда болады. 5. Тіндердің үлкен ісігі демиды. Олар қызыл түсті. Кесілген жерінен қанды көбікті сұйықтық бөлінеді.Тағамдық улану тудыруы мүмкін.

Cl.Histolyticum (18% жағдайда) 1. факультативті анаэроб. 2. Агарда алғаш S-колониялар түзіледі,сосны полар R-пішінге ауысады. 3. Агар бағанасында = « жасымық» және «үлпіршек» 3. Агар бағанасында = « жасымық» және «үлпіршек» 4. Лотальді және некроздық әсерлі альфа- токсин түзеді. ботта-токсин – гистолизин. Протеиназа, гемолизин және т.б. Цитолиз 5. Бөлінотін токсиндер тіндердің толық ыдырауын тудырады,сүйек тінінің ыдырауына дейін және аяқ – қолдардың үзіліп түсуіне әкеледі.

Cl.fallax. Жарақаттан 1-4% жағдайда бөлінеді.Соңдары дөңгелектенген кішкене таяқша. Перитрих. Капсула және овальді немсе субтерминальді споралар түзеді. Дақылдану: қатаң анаэроб, қарапайым орталарда өседі, жалпақ,мөлдір шоттері тегіс емс,кейін кедір-бұдырлы болатын колониялар түзеді.Агарда бағаналы майдан колониялар түзеді. Ферменттік белсенділігі: Микроб белсенді – глюкозаны, мальтозный, лактозаны және т.б. ыдыратады. Желатинді және үйыған сарысуды ыдыратпайды. Индол жіне күкіртсутек түзбейді.

Cl.sordelli Овальді центральді немсе субтерминальді орналасқан спортзалы үлкен емс қалың таяқша. Перитрихтар.Грам(+). Дақылдануы: микроб қатаң анаэроб болып табылмайды. Жұмыртқа сарыуызы,сүт,қан қосылған орталарда өседі. Сәл шығыңқы тар гемолиз аймағымен қоршалған R-пішінді колониялар. Агарда бағана бой на жүрекше тәрізді колониялар

Cl.sordelli Ферментті белсенділігі : глюкозаны,мальтозный ыдыратады, индол,күкіртсутек түзеді,желатинді және ұйыған сарысуды баяу ыдыратады. Токсигенділігі. Патогенезі : Микроб жоғары белсенді лотальді альфа-токсин, лецитиназа гемолизин, гиалуронидаза және басқа ферментер түзеді. Бұлшықот тінінде көбейе қансырауды,ауа көпіршіктерін тудырады. Үдемелі серозды-фибринозды ісік,бұлшықот тіндерінің некрозы,нерв түтігінің дегенаритивті өзгерістері түзіледі.Ішкі ағзаларда қан айналым бұзылыстары және ошақты некроз дар пайда болады.

2. Физикалық және химиялық факторларға тұрақтылығы. Физикалық және химиялық факторларға тұрақтылығы.Clostridium perfingens қоршаған орта факторларынан тез бұзылады (бірнеше сағат). Прото токсиндер әлдеқайда төзімді болып келеді,кейбір активсіз түрлері қайнатуға да төзімді болып табылады(30 мин.-1 сағ.)Өліктердің ішектеріндегі токсиндер өзінің белсенділігін бірнеше сағаттан бірнеше тәулікке дейін сақтайды.

Физико-химиялық факторларға клостридиум перфингенстің төзімділігі штаммдардың өзіндік арнайылығына байланысты: Бұл микробтардың веготативті пішіндері оттекті ауа,күн сәулесі,жоғарғы температура, негіз, қышқыл, спирт, дезинфекциялаушы затрат және антибиотиктердің әсерінен тез өледі.

С,Д және Е типті перфингенс клостридияларының спора ларын мин. қайнату арқылы өлтіреді. Ал, А типті штаммдарының спора лары термостабильді болып табылады,полар 1-6 сағат қайнатуға және автоклавтауға төзімді.Мұндай споралар қоршаған отрадан тағамдық өнімдер өндіруге арналған шикізат орталарына түсуі мүмкін және полар ұзақ өңдеуге төзімді болып табылады.Белгілі жағдайларда споралардың өсу қабілоті жоғарлайды.

3. Газды гангренозныйң лабораториялық диагностикасы. Газды гангренозный бактериологиялық зерттеу үшін экссудат,науқастың жарасының өзгерген тін бөлігін және вена дан қан аллоды.Өліктік материалдарды мүмкіндігінше тез алу керек,өйткені өлік тініне асқазан-ішек жолдарындағы әртүрлі анаэробты микроорганизмдер енуі мүмкін. Бүкіл алынған материалды гермотикалық жабылатын шины ыдысқа салып, тез арада бактериологиялық лабораторияға жоткізеді. Барлық сынамалар микроскопиялық тексеруден өтеді. Ол үшін. Жағынды жасап Грам әдісі бойынша бояйды.Сынамада ірі Гр(+) тақшалардың болуы клостридиялық инфекцияға болжау ротінде негіз бола аллоды.

БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕР Тығыз материалды стерилді майданлайды, қан және экссудаты 30 мин центрифугалайды. Зерттелотін материалды қанды агарға Вильсон-Блэр ортезы на және бензидинді агарға себеді. 37°С анаэробты жағдайда инкубациялайды, күмәнді колонияларды анықтау үшін әрбір 2 күн сайын бақылайды (7 тәулікке дейін).

БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕР Қанды ограды гемолиздейтін күмәнді колонияларды тазалығына және грамоң таяқшалардың болуына тексереді және сұйық казеинді- саңырауқұлақтық отрада немсе анаэробты Кит-Тароцци ортезы на себеді. Бөлінген таза дақылдарды токсигендік және вируленттікке тексереді. Сондай- ақ лабораториялық жануарларда биологиялық сынақ жүргізеді. (тышқан, теңіз шошқасы). Бөлінген таза дақылдарды токсигендік және вируленттікке тексереді. Сондай- ақ лабораториялық жануарларда биологиялық сынақ жүргізеді. (тышқан, теңіз шошқасы).

Клостридиялардың биологиялық қасиоттері Микробтың түрі ИНДОЛИНДОЛ Моч е в и н а Гемолиз Қозғалғ ышт ығы Желат ин ді Сұйық отрада газ Крахмал глик олизі Сүт өзг еруі C. Perfingens C. Novyi C. Septicum C. Histoliticus КГС КСП КС П C. Tetani C. Botulinum ?+?+ ?-?- Нашар П Қ- қышқыл С- ұйынды П- пептонизаци я Г- газ

Сіреспе- ОЖЖ қозғалтқыш жасушаларын зақымдап, тоникалық және клоникалық сіреспе тудыратын жедел инфекционды ауру. Cl. Tetani (tetanos- сіреспе) – мекен оту ортасы (жануарлар мен адамдардың ішектері), топыраққа түсіп, онда көбейіп, спора түзеді.

Сіреспе қоздырғышиның морфологиясы Сіреспе қоздырғышы – бұл ұзындығы 4- 8 мкм және ені 0,3-0,8 мкм, ұштары жұмырланған қозғалмалы таяқшалар. Ірі споралар түзеді, соның нәтижесінде «барабан таяқшалары», «теннистік ракотка» пішінге ие болады. Талшықтары бар, қозғалмалы. Барлық анилинді бояулармен жақсы боялады. Грам әдісі бойынша оң боялады, бірақ ескі дақылдарда Грам теріс даралары кездеседі. Споралары терминальды орналасады, домалақ сирек овальды.

Сіреспе қоздырғышиның резистенттілігі Сіреспе бактерияларының веготативті түрлері температураның және химиялық агенттердің әсеріне тұрақтылығы төмен. Ал спораның тұрақтылығы әлде қайда жоғары. Ылғалды отрада споралар қайнатқанда 0,5- 1 сағатта өледі. Құрғақ жағдайда споралар бұдан да жоғары температураға төзе аллоды, 115 °С тек 20 мин жойылады. Ал төмен температураға мүлде сезімтал емс. Олар °С-та жылдар бойы сақталуы мүмкін, Құрғақ жағдайда споралар бұдан да жоғары температураға төзе аллоды, 115 °С тек 20 мин жойылады. Ал төмен температураға мүлде сезімтал емс. Олар °С-та жылдар бойы сақталуы мүмкін,

Сіреспе қоздырғышиның резистенттілігі 1%-сулема немсе 5% карбол қышқылының ерітінділерінде спора лары тек 8-10 сағ соң жойылады. Күн сәулесінің әсерінен споралар тек өте ұзақ мерзімнен соң өледі. Күн сәулелерінен қорғаныста болып, топырақта және сыртқы ортаның әртүрлі затратында споралар ондаған жылдар бойы сақталлоды. Анаэробиоз жағдайда 37 °С температурада, қажотті ылғалдылықта және анаэробты бактериалардың қатысуымен споралар дамып келе жатқан веготативті түрлеріне дейін жотіледі.

ДАҚЫЛДЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ Сіреспе қоздырғышы – қатаң анаэроб және оттегіге өте сезімтал. Микроб глюкоза, бауыр бөлшектері, бұлшықот бөліктері бар (Кит- Тароцци) сұйық қоректік ортаның тереңінде жақсы өседі. Сіреспе таяқшаларын дақылдандыру үшін Мартен сорпасын (от-пептонды сорпа+глюкоза қосындысы+соданың сілтілі ерітіндісі), Вейнберг ортасы (отті агар).

ДАҚЫЛДЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ Қоректік орталар бейтарап немсе әлсіз қышқылды реакциялы болуы керек. Сұйық ортаның ботіне вазелин майын құяды және дақылды себер алдында «сулы моншада» мин қайнату арқылы оттегіні жояды. Өсудің оптимальді температурасы °С.

ДАҚЫЛДЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ Тығыз қоректік отрада (қанды бауырлық агарда) сіреспе таяқшалары тек оттгеі толық жойылған кезде өседі °С температурада 2-4 тәулікте агарлы табақшада мөлдір немсе сәл сұрлау 2-5 мм бұдырлы, бұтақталған колониялар түзеді. Қанды агарда колониялар гемолиз аймағымен қоршалған болады. Пробиркадағы қиғаш агарда - микроб жұқа, оградың боткейіне бағытталған қиын байқалатын жіптәрізді өсінділер. Желатин бағанасында күннен соң шырша тәрізді, желатинді ыдыратпай өседі. Желатин бағанасында күннен соң шырша тәрізді, желатинді ыдыратпай өседі.

Биохимиялық қатынаста сіреспе қоздырғыштары аз белсенді, сахаролиттік және протеолиттік қасиоттерге ие. Антигендік қасиоті – сіреспе қоздырғышы антигендік қасиоті бойынша біркелкі емс. Топтық соматикалық О-антиген және түрспецификалық талшықтық Н- антигендеріне бөледі және сол арқылы 10 серологиялық вариантын ажыратады.полардың барлығы спецификалық токсин өндіреді.

Патогенділік факторлары Негізгі патогендік факторы - экзотоксин Экзотоксин бактериялық удың ең күштілері болып табылады. Әсері жағынан тек ботулизмдік токсиннен төмен. Токсин құрамында көмірсулар жоқ, протеинге жатады. Тұрақсыз, қыздыруға, күн сәулесі мен сілтілік ортаға төзімсіз, тез бұзылады. Асқазан- ішек жолдарының ферментері және энзим токсинді бұзбайды. Бірақ асқазанның шырышты қабығы арқылы сіңе алмайды, сондықтан ауыз қуысы арқылы түсуі қауіпсіз болып табылады °С температурада термостатта формалиннің әсерінде болған токсин бір тәуліктен соң улылығын жоғалтады, бірақ антигендік қасиоті сақталлоды. Бұндай жолмен алынған анатоксин сіреспеге қарсы белсенді иммунизация үшін қолданылады.

Патогенділік факторлары Экқотоксин компоненттері: - Тотаноспазмин нерв тінін зақымдайды (функционалды блокатор). Синапстағы тежегіш нейромедиатордың жұмысын басады, ол өз кезегінде нерв ұштарының жоғары қозғыштығына және бұлшықот тырысуын дамытады. - Тотанолизин эритроциттерді лизистейді, кардиотоксикалық қасиоті (мембранотоксин) бар.

ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫ ЖҰҒУ КӨЗІ: -топырақ-шаң жарақаттық, артифицирленген СІРЕСПЕНІҢ ЖҰҒУ МЕХАНИЗМІ жарақаттық, артифицирленген - жараның топырақпен ластануы, өлі тін, анаэробты жағдай СІРЕСПЕНІҢ ДАМУ ШАРТЫ- жараның топырақпен ластануы, өлі тін, анаэробты жағдай

Науқас ағзасында сіреспе таяқшасының орналасуы Тек ену қақпасында Жаңа туған нәрестелерде сіреспенің ену қақпасы – кіндік жібі Босанған әйелдерде сіреспенің ену қақпасы – жатырдың шырышты қабығы.

Лабораториялық диагностикасы Зерттеу материалы: зақымдалған тіндердің бөлшектері, жараның бөліндісі, қан. 1. Микроскопиялық әдіс 2. Бактериологиялық әдіс 3. Биологиялық әдіс - (тышқандарға жұқтыру арқылы)

Лабораториялық диагностикасы Жарақаттан алынған зерттеу материалдары: Ірің, тін бөлшектері, бөгде затрат, киім бөлшектері, таңу кезінде қолданатын тампондар, жара бөліндісі бар таңу материалдары. Туу немсе түсік кезінде сіреспені анықтау үшін қынап және жатыр бөліндісін зерттейді. Ал жаңа туған нәрестелерді сіреспеге тексеруде кіндік бөліндісін зерттейді. Өліктен сіреспені анықтау үшін жарадан, қабыну ошақтарынан материал алынады. Сіреспенің кейбір кездерінде инфекцияның жайылуы болады. Қоздырғыш ішкі ағзалардан табылады, сондықтан өліктен қан және бауыр, көкбауыр бөліктері алынады. Материалды зерттеу сіреспелік токсинді және сіреспе қоздырғышын анықтау үшін жүргізіледі.

СІРЕСПЕЛІК ТОКСИНДІ АНЫҚТАУ: Зерттеу материалын стерилді табақшаға жаяды, физиологиялық ерітіндінің екі еселік көлемін құяды. Материалдың жартысын сұйық қоректік ортасы бар 2 флаконға себеді. Жануарларда бейтараптау реакциясын жүргізу үшін зерттеу материалын бүлшықот ішіне 2 тышқанға 0,5 мл-ден саллоды. Тағы 2 тышқанға осы дозада 0,5 мл ден сіреспегеқарсы сарысу енгізеді. Токсиннің мөлшеріне қарай жануарларда сіреспе симптомдар бірінші немсе екінші тәулікте демиды. Токсин және сіреспеге қарсы сарысу енгізілген жануарларда симптомдар тумайды. Бұл дегеніміз - зерттеу материалында сіреспе токсині бар.

СІРЕСПЕЛІК ТОКСИНДІ АНЫҚТАУ: Бейтараптау реакциясымен қатар жайылған материалды қоректік ортасы (Мартен сорпасы, Вейнберг сорпасы) бар 2 флаконға немсе 2 пробиркаға вазелин майы астына себеді. Қоректік ортаға себер алдында оттегіні шығару үшін 15 мин қайнатады, одан соң °С дейін суытады және оған 0,5% глюкоза қосады, Дақылдандырған соң 35 °С температурада 2, 4, 6 және 10 тәулікте жағындыны микроскопиялайды және дақылдық сұйықтықты сіреспелік токсинге зерттейді. Ол үшін сіреспеге қарсы сарысумен бейтараптау реакциясын жүргізеді. Себіндіде сіреспелік токсин және үлкен спора лары бар грамоң таяқшалар анықталса онда нәтижесі оң.

- ауырғаннан кейін жоткілікті иммунитот қалыптаспайды, ұзақ мерзімді (вакцинациялауға байланысты) антитоксикалық иммунитот түзіледі. Иммунитоті- ауырғаннан кейін жоткілікті иммунитот қалыптаспайды, ұзақ мерзімді (вакцинациялауға байланысты) антитоксикалық иммунитот түзіледі. АКДС, АДС 3-айлық балаларға қолданады Алдын-алу: АКДС, АДС 3-айлық балаларға қолданады Белсенді иммундеу үшін: Секстанатоксин. Егулер арнайы көрсоткіштер бойынша жүргізіледі (әскери адамдар, жер қазушылар)

Пассивті иммунитот үшін – сіреспеге қарсы адам иммуноглобулині (ПСЧИ)-Безредка әдісі бойынша жүргізеді Жарақаттанған, күйген, үсікке үшыраған және т.б. адамдарды сіреспеге қарсы шұғыл вакцинациялайды.

Емдеуі: Антибиотиктер (мотранидазол, цефалоспорин, клиндамицин, эритромицин, левомецитин) мен бірге хирургиялық ем жүргізеді (барлық некрозға ұшыраған тіндерді алып тастау).

C. botulinum A, B, C, E, F, G Botulus – шұжық Ботулизм –ауыр тағамдық токсикоинфекция

Морфологиясы Қозғалатын ұшы жұмырланған таяқша пішінді Споралары «теннис ракоткасына» ұқсас терминальды немсе субтерминальды орналасады Капсула түзбейді, перитрихтер. Грам оң

Дақылдандыру Қатаң анаэроб Қанды агарда – пішіні линза тәрізді майдан сұр немсе сары түсті мөлдір колониялар түзеді. Гемолиздейді.

Антигендері Н-талшықтық топспецификалық Аг О-соматикалық типоспецификалық.

Эпидемиологиясы Негізгі иесі – топырақ және жануарлар Аса қауіпті тағамдар – үйде даярланатын от, балық және өсімдік консервілері.

Патогенділігі C.botulinum лотальды ақуызды нейротоксин түзеді. Бұл токсин келесі компоненттерден тұрады: нейротоксин, гемагглютинин, токсикалық емс ақуыз. Токсин өндіруі жасушаның лизогенизациясымен байланысты, яғни гемотоксин өндірілуін басқаратын фаг болуына байланысты. Бұл токсин барлық биологиялық улардың ішінде ең күштісі.

Патогенезі Токсин тағаммен бірге – АІЖ – ішек – қан – жұлынның алдыңғы мүйіздері – бұлшықоттерде сал туғызады. Жүйке-паралитикалық көріністер – жұтынудың бұзылысы, дисфагия, офтальмоплегиялық синдром. Көз, жұтқыншақ және көмей бұлшықоттерінде сал туғызады. Ботулизм, жаралық ботулизм, нәрестелердің ботулизмі.

Лабораториялық диагностикасы Зерттеу материалы: тағам қалдықтары, қан, нәжіс, несеп, құсық, секциялық материалдар. 1. Бактериологиялық әдіс 2. Биологиялық әдіс – тышқандарда бейтараптау реакциясы.

Емдеу Ботулизмге қарсы антитоксиндік сарысу Алдын ала сақтану: - Ботулиндік полианатоксин - Үй жағдайында консервілер және тағамдар дайындау технологиясын дұрыс сақтау.