Қалыпты физиология кафедрасы СӨЖ Тақырыбы: Бүйрек аномалия лары Қабылдаған: Құтбергенов Б.А Орындаған: Бекмуратов А. Жүмітбаева Г. Жүмітбаева Г. Курс: 4 Топ: 25-1 Факультет: ЖМ Алматы 2017 С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА

Жоспар: 1.Бүйрек қызметтері 2.Бүйрек даму ақауларының этиологиясы 3.Бүйрек даму ақауларының жіктелуі 4.Бүйректің орналасу ақаулары 5.Бүйректің ара қатынастық ақаулары 6.Бүйректің сандық ақаулары 7.Бүйрек құрылыс ақаулары 8.Қолданылған әдебиеттер

Бүйрек қызметтері Экскрециялық Осморегуляторлық Ионорегуляторлық Ішкі секреторлық Эритропоез үрдісіне қатысады Қан ұюына қатысады

Бүйректер мен несет жолдары дамуы анатомияларының көптеген синонимдері бар, мұның өзі процестің түрі мен стадиясының сипаттамасын, мақсатқа сайт емдеу нұсқауларын белгілеуді және қол жеткен нәтижелерді бағалауды шатастырады. Соңғы жылдары бүйректің аномалия лары көп кездесуде.

Этиологиясы Эндогенді себе птер: Бүйрекке дейінгі ағзалар мен жүйелердің, жалпы организмнің бұзылыстары жатады; Жалпы қан айналымның бұзылыстары (жүрек аурулары, атеросклероз, артериялық гипартензиялар және гипотензиялар); Эндокриндік аурулар (қантты диабет) кездеріндегі нефропатиялар; Әртүрлі себе птерден болған эритроцитттердің артық гемолизі; Жалпы организмнің гипоксиясы; Гендік патология;

Экзогенді себе птер: Химиялық улы өнімдер, ауры металдар (қорғасын, сынап, уран т.б) Дәрі-дәрмектер (антибиотиктер, сульфаниламид тер, зәр айдатқыштар) Кейбір бактериялар:гемолиздік стрептококк тар, ішек таяқшалары, энтеробактар, протей, клебсиелла және т.б. Өсімдік және жануарлар улары: саңырауқұлақ, жылан, құрт- құмырсқа улары.

Бүйрек даму ауытқушылықтарының жіктелуі. Бүйректер санының аномалия лары Бүйрек маша-көлемінің аномалия лары Бүйректер орналасуының аномалия лары Бүйректердің өзара қатынасының аномалия лары Бүйректер құрылымының аномалия лары

Сан аномалия лары Бүйректің аплазиясы. Бұл ақау несет жолының төменгі жартысындағы вольф түтігінің дамуының тоқтап қалуынан не дамы май қалуынан болады. Бүйректің аплазия сын атрофиядан ажырата білу керек, себебі бұл патологиялардың клиникалық көрінісі біртипті. Контрлатералды бүйректің қалыпты дамуында, бұл ақаудың клиникалық көріністері байқалмайды. Көбінесе бүйрек аплазия сында, несетағардың болмауымен және оның сағасы мен несетқуығының сәйкес келетін үшбұрышының болмауымен сипатталады.

Бүйректің екі еселенуі Бұл бүйректің саны жағынан ең жиі кездесетін ақауы. Бүйректің екі еселенген ақауы, қалыпты бүйрекке қарағанда ұзынырақ, көбінесе оның эмбриональдық үлестілігі анық байқалады. Жоғарғы және төменгі бүйректің арасында әртүрлі деңгейде дамыған жүлгелер болады. Екі еселенген бүйректің жоғарғы бөлігі төменгі бөлігіне қарағанда кішкентай. Екі еселенген бүйректің қанмен қамтамасыз етілуі екі бүйректік артерия мен қамтамасыз етіледі. Лимфаайналымы - екі еселенген бүйректің әр бөлігінде бөлек-бөлек жүреді. Толық екі еселенген бүйректе тостағанша-түбектік жүйе бөлек-бөлек болады, төменгі бөлігінде – қалыпты, жоғарғы бөлігінде – дамы май қалған. Әр тостағанша несетағар бойынша кеткен. Бүйректің екі еселенуі жеке орган ретінде көрінеді, сондықтан аталуы да сендай. Тостағаншасы екі еселенбей, қан тамары мен паренхимасы екі еселенсе, оны бүйректің толық емс екі еселенуі деп атаймыз.

Қосымша бүйрек Бұл сирек кездесетін бүйректің ақауына жатады. Қосымша бүйрек жеке қанмен қамтамасыз етіледі және жеке несетағары болады, яғни жеке несетағармен немсе негізгі бүйректің несетағарымен қамтамасыз етіледі. Кейде бұл эктопиялық орналасуы мүмкін, сол себепті зәр үнеі бөлініп тұрады. Қосымша бүйрек қалыптыға қарағанда төмен орналасады. Және төменгі бел омыртқада не мықын аймағында, сирек жамбаста орналасады. Олардың өлшемдері – вариабельді, алайда жиі көлемі кішірейген.

Шама-Көлемінің аномалия лары Бүйректің гипоплазиясы – қалыпты гистологиялық құрылысымен және бүйректің функциясының белгілерінің болмауы. Гипоплазия көбінесе біржақтық, алайда екіжақтылық болуы мүмкін. Біржақтық гипоплазияда науқас емді тек патологиялық үрдісте қажет етеді. Бұл әдетте пиелонефрит, яғни көбінесе бүйректің әжімделіп және артериялық гипартензиямен көрінеді. Бұл кезде нефрэктомия жасайтды.

Орналасу аномалия лары немсе бүйректердің дистопиясы Жамбас дистопиясы бірмаша сирек кездеседі және бүйректің жамбаста орналасуымен сипатталады: еркектерде ол тік ішек пен қуықтың арасында, әйелдерде жатыр мен тік ішектің арасында орналасады. Мықын асты дистопиясы неғұрлым жиі кездеседі, мұндайда бүйрек мықын асты шұңқыршасында орналасады. Бұл аномалияның неғұрлым жиі болатын көрінісі іш аурыады, ол дистопияланған бүйректің көрші орган армен жиі нерв өрімдеріне батуынан болады.

Бел дистопиясы әдетте 2-3 бел омыртқаларының деңгейінде орналасады, оның шүмекшесі алға қарап тұрады. Диагностика пальпация, экскреторлық урография мен ультрадыбыстық сканирлеу негізінде жүзеге асырылады. Кеуде немсе торакалдық дистопия ілуде бір ғана кездеседі. Қиылысты дистопия да өте сирек кездеседі және бір бүйректің ортаңғы сызықтан сыртына ауысуымен сипатталады, осины нәтижесінде екі бүйректе бір жақта орналасқан болып шығады.

ӨЗАРА ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС АНОМАЛИЯЛАРЫ Екі бүйректің өзара тұтасып бітуімен сипатталады. Бүйректердің тұтасуын олардың ортаңғы беті бойынша саралайды – галет тәрізді бүйрек. Бір бүйректің жоғарғы полюсі екінші бүйректің төменгі полюсімен тұтасқан кезде S тәрізді немсе L тәрізді деп аталатын бүйрек құралады.

Таға тәрізді бүйрек деп бүйректердің атас полюстерінің тұтасуымен сипатталатын жиі кздесетін аномалия. Бұл оранда екі жартысының төменгі сегменттерін қосатын бүрек мойнағы әдетте ірі тамырлардың – қолқа мен қуыс венаның, сендай-ақ нерв торының алдында орналасады. Бұл аномалия көп жағдайда уродинамиканың бұзылуларымен және қайталама гидронефроздың дамуымен қабатасады.

Құрылым ақаулықтары Бұл негізінен бүйректердің кисталық аурулаы болып табылады. Бұлардың арасында бүйректердің қарапайым киста лары, мультикисталық бүйрек, бүйректердің поликистозы, қуысты бүйрек және бүйректердің дермоидтік кистасы ауруларын саралайды. Бүйректердің қарапайым киста лары тула біткен және жүре пайда болған, даралық немсе көптік, бір немсе екі жақты болады. Кисталар домаланған не овал формулы болады, бүйректің әртүрлі сегменттерінде орналасады, интрапаренхимдік және экстрареналдық шоғырлануы мүмкін. Кистаның көлемінің ұлғаюы бүйрек паренхимасының атрофия сына әкеп соғады, бүйректің гемо- және уродинамикасын бұзады.

Бүйрек мультикистозы – тула бітетін аномалия, оның кезінде бүйрек паренхимасының орнын форматы көлемдері алуан түрлі кисталар болады. Мұның өзі әдетте бір жақты болатын, өте сирек кездесетін аномалия. Бүйректердің поликистозы – бірмаша жиі кездесетін, ауры әр уақытта екі жақты болатын, тұқым қуалайтын ауру. Дендей беретін бұл аномалия арте ме кеш пе бүйрек жетіспеушілігіне пары соғады. Поликистоздың шығу негізі іште жүрген кезеңдегі даму кезінде секреторлық және экскреторлық нефрон сегменттерінің, яғни түзу және ирек өзекшелерінің дер кезінде және дұрыс емс қослуы.

Қолданылған әдебиеттер: 1.«Адам анатомиясы» Алшынбай Рақышев; 2.«Адам атласы» Алшынбай Рақышев; 3.«Адам анатомиясы» Ч.Ж. Жұмабаев, Э. Б. Әубәкіров; 4.«Адам анатомиясы». Т.М. Досаев, Т.С. Қосманбатов, М.З. Шайдоров